نور در چشمان واقع گرای یک نویسنده

● مناسبت سالگرد درگذشت غلامحسین ساعدی
غلامحسین ساعدی (گوهرمراد) روز سه شنبه ۲۴ دی ماه ۱۳۱۴ در تبریز به دنیا آمد. در سال ۱۳۲۲ وارد دبستان بدر و در سال ۱۳۲۹ وارد دبیرستان منصور شد.در سال ۱۳۳۰ همزمان با نهضت ملی فعالیت سیاسی خود را آغاز كرد.
طی سال های بعد مسوولیت انتشار روزنامه های فریاد، صعود و جوانان آذربایجان را برعهده گرفت و مقالات و داستان هایی را در این سه روزنامه و همچنین «دانش آموز» چاپ تهران منتشر كرد.در سال ۱۳۳۴ وارد دانشكده پزشكی تبریز شد و سال بعد همكاری خود با مجله سخن را آغاز كرد. در این سال داستان مرغ انجیر و پیگمالیون چند، داستان و نمایشنامه را در تبریز منتشر ساخت. پس از آشنایی با صمد بهرنگی، بهروز دهقانی، مفتون امینی، كاظم سعادتی و مناف ملكی، به جنبش های دانشجویی دانشگاه تبریز پیوست.
در این سال ها داستان كوتاه شكایت و نمایشنامه غیوران شب را نوشت. تا زمان فارغ التحصیلی در سال ۱۳۴۰ نمایشنامه های سایه های شبانه، كاربافك ها در سنگر و سفر مرد خسته را به رشته تحریر درآورد و منتشر ساخت.بعد از فراغت از تحصیل برای خدمت سربازی به تهران آمد. در همین سال با كتاب هفته و مجله آرش همكاری خود را آغاز نمود.
آشنایی و دوستی با احمد شاملو، جلال آل احمد، پرویز ناتل خانلری، رضا براهنی، محمود آزادتهرانی، سیروس طاهباز، رضا سیدحسینی، بهمن فرسی، به آذین، اسماعیلی شاهرودی و جمال میرصادقی حاصل این دوره است.از ساعدی به عنوان یكی از برجسته ترین تك نگاره نویس های ادبیات معاصر ایران نام می برند.
تك نگاری ایلخچی، خیاو یا مشكین شهر و تك نگاری اهل هوا، نمونه ای از آثار وی در زمینه قومیت شناسی است.ساعدی در سال ۱۳۴۶ به همراه جلال آل احمد، رضا براهنی و سیروس طاهباز برای رفع سانسور از اهل قلم و مطبوعات با دولت وقت به مذاكره نشست وبه دنبال این اقدام هسته اصلی كانون نویسندگان شكل گرفت.
ساعدی را نمایشنامه نویس، شاعر، نویسنده، منتقد و یك جامعه شناس می دانند هر چند خود هرگز ادعای مردم شناس بودن نداشت. شعر او خالی از ایجاز و قرینه سازی و قافیه بازی و دیگر صنایع است. اما توانسته بی واسطه با روح مخاطبش ارتباط برقرار كند. نمایشنامه های ساعدی نیز از لحاظ تعداد، شایان توجه است و بسیاری از آنها با وسائل مختصر و آدم های اندك قابل اجراست و بدین شكل او گروه های نمایشی را در اغلب مدارس و موسسات فرهنگی ایران تغذیه كرده است.محیط آثار او رئالیستی است و مسائل او را گرفتاری های روزمره زندگی ایرانی، در سطح روستا، شهر، مدرسه و خانه تشكیل می دهد.
پنج نمایشنامه از انقلاب، آی بی كلاه، آی باكلاه و چوب به دست های ورزیل از برجسته ترین آثار او در زمینه نمایشنامه نویسی است. سر انجام این نویسنده و اندیشمند ایرانی در روز های آغازین آذرماه ۱۳۶۴ در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز و در كنار صادق هدایت آرام گرفت.

منبع : روزنامه ابرار