مدرسه آقا بزرگ

این بنا در خیابان فاضل نراقی واقع است.ساختمان این مدرسه مربوط به دوره قاجاریه می باشد که با سرمایه شخصی به نام حاج محمد تقی خانبان طی سالهای ۱۲۵۰ تا۱۲۶۰ هجری قمری جهت استفاده نمازجماعت ، درس و بحث داماد خود ملا مهدی نراقی دوم ، برادر ملا احمد نراقی ملقب به آقابزرگ بناشده و بدین نام معروف گردیده است . معماراین بنا شخصی به نام استاد حاج شعبان بوده است.تمامی بنا از جمله گنبد این مدرسه که جزء بزرگترین گنبدهای آجری است باآجر ساخته شده وتزئینات به کار رفته شده در این بنا عبارت است از: کاشیکاری ،آجرکاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، مقرنس کاری، خطاطی ثلث و نستعلیق ونقاشی که نقاشی این مدرسه توسط استاد محمد باقر قمصری صورت گرفته است. کتیبه های خطوط مسجد توسط اساتید برجسته خوشنویس کاشان منجمله:محمد ابراهیم ( جد خاندان معارفی کاشان) محمد حسین( جد خاندان ادیب ) وبسمله های طغری نیزتوسط سید صادق کاشانی نوشته شده است.در سر در مدرسه، مقرنس های گچی ،نقاشی و کاشی های الوان به کار رفته است.
درطرفین درگاه ودیوارهای جلوی خان و کتیبه های بالای سر در، تختگاه وظرافتی که در ساخت درب ورودیبه کار رفته جلب توجه می نماید. سپس هشتی بسیار زیبا وسقف آن که با آجر و کاشی مقرنس تزئین گردیده مورد توجه قرار می گیرد، پس ازهشتی باعبوراز دو دالان مسقف عریض ، به صحن مدرسه می‌رسیم که درمیان این دوراهرو ، دوشبستان زمستانی و تابستانی در دو طبقه قرار دارد. درقسمت سردر، چهاربالا خانه ساخته شده است که درطرفین سردر دوبادگیر دیده می‌شود که این بادگیرها باهدایت هوای مطبوع به شبستان تحتانی ( تابستانی ) وبه زیرزمینی که زیرشبستان‌ها قرار دارد ، تابستان گرم کویر را برای ساکنان این بنا قابل تحمل ودلپذیر می سازد. پس از ورود به محوطه مدرسه درصحن فوقانی وتحتانی حجره های محل سکونت طلاب ، گنبد آجری باشکوه وگلدسته های دوطرف آن خودنمایی می کند.علاوه براین، دوحیاط خلوت، آب انبار بزرگ، شبستان دیگری در پشت گنبد ، ساختمان مسجدی که در جنب گنبد واقع است و محراب کاشیکاری واقع درشبستان جنب گنبد که درحقیقت مجموعه ای است ازهنرهای معماری: کاشیکاری، گچبری، کتیبه نویسی، مقرنس کاری ونقاشی، ازجمله متعلقات این بنای عظیم است .

منبع : روزنامه آفتاب یزد