مه غلیظ در بازار نفت

موج سرما كه از هفته گذشته درنیمكره شمالی و به ویژه آمریكا آغاز شده بود، در هفته مورد بررسی نیز بیشترین تاثیر را بر قیمت های نفت به جای گذاشت و نگرانی از كمبود نفت حرارتی را جدی تر مطرح ساخت.انتشار ارقام مربوط به ذخیره سازی تجاری نفت حرارتی برای پایان هفته منتهی به هفتم ژانویه ۲۰۰۵ نیز نشان داد كه سطح این ذخیره سازی ها در آمریكا به میزان ۵۴/۱ میلیون بشكه كاهش یافته است و به این ترتیب، سطح این ذخیره سازی ها در مقایسه با هفته مشابه سال گذشته، ۱۳ درصد و در مقایسه با متوسط پنج سال گذشته ۹ درصد كاهش یافته است. انتشار این ارقام توجه محافل نفتی را به خود جلب كرد؛ به ویژه این كه موسسه های هواشناسی نیز اعلام كردند كه سرمای هوا در آمریكا در فوریه ۲۰۰۵ سردتر از حدمعمول خواهد بود. وضعیت نامساعد جوی در هفته گذشته سبب شد كه انتقال نفت از آبراه «بسفر» و «داردانل» به دلیل مه غلیظ به طور موقت متوقف شود و نفتكش ها با ۱۲ روز تاخیر از این تنگه ها عبور كنند؛ در نتیجه صادرات نفت خام از دریای سیاه به مناطق مصرفی با مشكل روبه رو شد. قطع عرضه نفت به میزان ۱/۱ میلیون بشكه در روز كه در هفته گذشته بربازار نفت تاثیر گذاشته بود، در هفته مورد بررسی همچنان به روند صعودی قیمت ها كمك كرد. در واقع، به میزان ۳۴۵ هزار بشكه در روز از نفت خام تولیدی نروژ در دریای شمال به دلیل بروز مشكلات فنی قطع شده بود و ۱۴۵ هزار بشكه در روز از تولید نفت خام خلیج مكزیك كه به دلیل بروز طوفان ایوان در اواسط سپتامبر ۲۰۰۴ قطع شده بود، هنوز به چرخه تولید بازنگشته بود و صادرات ۵۰۰ هزار بشكه در روز از نفت خام میدان های كركوك به بندرجیهان تركیه كه از طریق خط لوله شمال عراق صادر می شد، به دلیل خرابكاری و انفجار این خط لوله از ۲۸ دسامبر ۲۰۰۴ قطع شده بود. در همین حال، مقامات نفتی عراق اعلام كردند كه به دلیل مشكلات فنی از فوریه تا ژوئن ۲۰۰۵ نیز، صادرات نفت خام جنوب عراق به میزان ۱۶۰ هزار بشكه در روز كاهش خواهد یافت. نزدیك شدن به زمان برگزاری انتخابات عراق در سی ام ژانویه ۲۰۰۵ نیز سبب تشدید ناآرامی ها در این كشور شده و توجه محافل نفتی را به خود جلب كرده بود. در نیجریه نیز هنوز ۱۰۰ هزار بشكه در روز تولید نفت خام شركت «شل» نتوانسته بود به چرخه تولید بازگردد.
بازار بورس آتی انرژی ژاپن (TOCOM) نیز تحت تاثیر مشكلات شركت Kyokuto petroleum Industries قرار داشت. پالایشگاه ۱۷۵ هزار بشكه ای متعلق به این شركت كه در سی ام دسامبر ۲۰۰۴ دچار آتش سوزی و توقف عملیات پالایشی شده بود، سبب نگرانی معامله گران نفتی در این بورس شده بود. هرچند مقامات این شركت اعلام كرده بودند كه برخی از واحدهای پالایشگاه یاد شده فعالیت خود را آغاز كرده اند، اما معامله گران مطمئن نبودند كه پیش از فرا رسیدن عملیات تعمیر و نگهداری، این پالایشگاه بتواند فعالیت كامل خود را آغاز كند. در حالی كه بروز سرما در منطقه آسیا نیز سبب افزایش مصرف نفت سفید شده بود. در هفته مورد بررسی اظهارات مقامات نفتی كشورهای عضو اوپك نیز سبب تصویب قیمت های نفت خام شد. وزیر نفت كشورمان در مصاحبه ای اعلام كرد: هیچ یك از اعضای اوپك تمایل ندارند كه قیمت های نفت در سطحی كمتر از ۳۴ تا ۳۵ دلار در بشكه قرار بگیرد. وزیر نفت ونزوئلا آقای «رافائل رامیرز» نیز اظهار كرد كه برخی از اعضای اوپك به موضوع كاهش سقف تولید سازمان در اجلاس آتی اوپك توجه كرده اند. آقای «عبدالله جمعه»، رئیس شركت آرامكو سعودی نیز اظهار داشت كه عربستان تولید نفت خود را در چارچوب عمل به تعهدهای كاهش تولید، به میزان ۵۰۰ هزار بشكه در روز كاهش داده و آن را به ۹ میلیون بشكه در هر روز رسانده است. مشتریان عمده نفتی عربستان نیز ضمن تایید گفته های وی اعلام كردند كه عربستان تحویل نفت به آنها را برای فوریه ۲۰۰۵، به میزان ۱۰ درصد كاهش داده است، در حالی كه نفت عربستان برای ژانویه ۲۰۰۵ فقط ۸ درصد كاهش داشت. بررسی ها درباره بودجه سال ۲۰۰۵ عربستان نیز نشان می دهد كه عربستان برای سال ۲۰۰۵ خود درصدد دست یابی به قیمت های ۳۰ تا ۳۵ دلار در بشكه برای سبد نفت خام اوپك است. در این میان، وزیر نفت كویت آقای الصباح نیز اعلام كرد كه كویت تولید نفت خام خود را تا سطح ۳/۲ میلیون بشکه در روز کاهش داده است. با توجه به این که منابع ثانویه تولید نفت خام کویت را در دسامبر ۲۰۰۴، ۴۲/۲ میلیون بشکه در روز برآورد کرده بودند، کاهش تولید تا سطح ۳/۲ میلیون بشکه در روز به معنای کاهش ۱۲۰ هزار بشکه در روز خواهد بود؛ یعنی کویت نیز قصد دارد در پیروی از عربستان سعودی، کاهش ۱۲۰ هزار بشکه در روز خود را که در برنامه کاهش تولید اوپک متعهد شده بود، اجرا کند. تلقی بازار از عزم اوپک برای حمایت از قیمت های بالاتر، سبب تشدید روند صعودی قیمت ها شد. به ویژه این که اوپک در پاسخ به درخواست عراق برای تغییر زمان برگزاری اجلاس فوق العاده یکصد و سی و چهارم که قرار است در سی ام ژانویه برگزار شود، پاسخ منفی داد. عراق به دلیل مصادف شدن زمان برگزاری اجلاس اوپک و انتخابات عراق، تقاضا کرده بود که زمان برگزاری اجلاس تغییر کند، اما اوپک این درخواست را نپذیرفت. به این ترتیب، بازار احساس کرد که اوپک قصد دارد مدیریت بازار و قمیت ها را به طور جدی پیگیری کند.انتشار ارقام مربوط به کرایه حمل و نقل نفت به وسیله نفتکش ها نیز به این برداشت بازار کمک کرد. این ارقام نشان می داد که نرخ کرایه انتقال نفت به وسیله نفتکش های VLCC از خلیج فارس به خلیج مکزیک از ۶۴/۶ دلار در بشکه در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۴ کاهش یافته است. نرخ کرایه حمل نفت از خلیج فارس به ژاپن در برهه زمانی یاد شده از ۶۰/۵ دلار در بشکه به ۳۵/۱ دلار در بشکه رسیده است. در حقیقت کاهش نرخ کرایه حمل و نقل نفت به این معنای آن است که تقاضا برای نفتکش ها کاهش پیدا یافته است و تولیدکنندگان نفت صادرات خود را محدود کرده اند و به علت کاهش تقاضا برای نفتکش ها، کرایه حمل و انتقال نفت( در تمام مسیرها) کاهش یافته است. قطع عرضه نفت در بازار و تلقی مثبت بازار از رفتار اوپک، سبب شد که بورس بازار نیز، فعالیت خود را رر بازار بورس آتی نفت خام تشدید کنند؛ به گونه ای که خالص وضعیت خرید بورس بازان در هفته منتهی به یازدهم ژانویه ۲۰۰۵ با افزایش ۱۰۶۷ برگه به ۸۶۱۴ برگه صعود کرد که از دو ماه گذشته به این سو، بی سابقه بوده است. اقدام بورس بازان برای افزایش وضعیت خریدشان، به تقویت قیمت ها کمک کرد. به هر ترتیب، عوامل یاد شده سبب شدند که قیمت های نفت خام روند صعودی خود را ادامه دهند؛ به گونه ای که قیمت سبد اوپک در هفدهم ژانویه ۲۰۰۵ به ۸۱/۴۱ دلار در بشکه و قیمت نفت خام و ست تگزاس اینترمدیت نیز در هفدهم ژانویه ۲۰۰۵ به ۴۸/۴۸ دلار در تحلیل گران نفتی معتقدند که اگر عوامل تقویت کننده قیمت ها که پیش تر به آنها اشاره شد، همچنان تداوم یابند و احساس بازار نسبت به رفتار اوپک تغییر نکند، قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (شاخص بازارنفت آمریکا) می تواند به راحتی به مرز ۵۰ دلار در بشکه دست یابد. در غیر این صورت، با توجه به وجود عرضه کافی نفت خام در بازار (به رغم قطع موقت ۱/۱ میلیون بشکه در روز تولید نفت خام) روند صعودی قیمت ها ممکن است متوقف شود، زیرا تاثیرهای روانی عوامل یاد شده بیش از تاثیر فیزیکی آنها سبب افزایش قیمت ها شده است. به بیان دیگر، اوپک باید به این نکته توجه كند که یك میلیون بشکه در روز مازاد عرضه این سازمان از سال ۲۰۰۴ به سال ۲۰۰۵ منتقل شده است و هرگاه آثار روانی عوامل یاد شده بر طرف شود، این میزان عمده نفت مازاد، تاثیر خود را بر قیمت های نفت آشکار خواهد ساخت.

منبع : نمایشگاه بین‌المللی