سفرهای استانی – فرصت ها و آسیب ها

اولین سفر استانی دولت نهم از مشهد مقدس شروع شد و آغازگر راهی بود که پایان آن، حداقل تا انتخابات ریاست جمهوری دهم نامعلوم است. چندی پیش صحبتی در مورد کلید خوردن دور سوم سفرهای استانی بعداز ایام نوروز، عنوان شد. راستی آیا هدف از سفرهای استانی این بود که مدیران ارشد نظام با مشکلات مردم از نزدیک آشنا شوندیا اهداف دیگری هم دارد؟در ذیل به بررسی نقاط ضعف برخی موارد مرتبط می پردازیم .
● پرده اول
در سال ۸۳، چشم انداز بیست ساله نظام پس از تأیید مقام معظم رهبری مراحل قانونی خود را طی کرد و مسیر قدرت اول منطقه شدن را برای مسئولان اجرایی و قانون گذاری کشور ترسیم نمود. آغاز برنامه ۵ ساله چهارم توسعه از سال ۸۴، اولین گام از چهار گامی بود که ایران ۱۴۰۴ را به قدرت نخست خاورمیانه بدل می ساخت.
چهار سال گذشت الآن کجاییم؟ کشاورزی ایران چهار سال پس از شروع برنامه، در سالی که بیشترین درآمد تاریخ نفتی خود را تجربه کرد.آیا با واردات ۷.۵ میلیون تن گندم و تبدیل شدن به بزرگترین وارد کننده این محصول ورشکسته نشد؛ یا محصولات زراعی نظیر پرتقال، نارنگی و سیب که خود کفا بودند و آقای اسکندری، وزیر محترم جهاد کشاورزی، قول داد صادرات آن را محقق کند ولی اکنون بر سر میز مدیران این وزارتخانه نیز اصل خارجی آن برای پذیرایی وجود دارد. . قرار بود برنامه چهارم توسعه تنها با ۴۶ هزار میلیارد تومان محقق شود، اما دولت با هزینه ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی ظرف ۴ سال، برای گزارش در مورد میزان تحقق اهداف منظور شده در برنامه، تنها به دادن آمارهایی اکتفا می کند.
● پرده دوم
امر پسندیده ای می باشد که در بازدیدهای استانی مدیران ارشد با مشکلات به طور ملموس آشنا شوند؛ اما طی این چهار سال چقدر این آشنایی ها به کار آمده است. رئیس مرکز پژوهش های مجلس در یک برنامه تلویزیونی می گوید اگر ده سال همه بودجه کشور صرف تکمیل پروژه های عمرانی نیمه تمام شود شاید بتوان این طرح ها را تمام کرد. این صحبت حاکی از مصوبه های متعدد بدون پشتوانه مالی است که در سفرهای استانی تصویب شده و به دلیل نبودن اعتبارات، نیمه کاره رها شده و تنها موجب گردیده توقعات مردم را بالا رود. با کاهش بهای نفت و بحران اقتصادی جهانی و اینکه در پایان هر سال، دولت با دادن اصلاحیه بودجه به مجلس خواهان آن می باشد، از اعتبارات عمرانی کاسته و به بخش هزینه های جاری برای تأمین کسری بودجه جهت جبران حقوق دستمزد کارگران و کارمندان پول واریز شود بعید به نظر می رسد که در آینده ای نزدیک شاهد اتمام آن پروژه ها و طرح ها باشیم.
● پرده سوم
هزینه هر سفر استانی هئیت دولت چقدر است؟ شنیده ها حاکی از آنست که هر سفر استانی بالغ بر ۵- ۸ میلیارد تومان هزینه دارد که شامل خورد و خوراک، اسکان و حمل و نقل خبرنگاران، مدیران، نمایندگان مجلس و ... به همراه هدایایی است که به مردم محروم داده می شود. با احتساب اینکه کشور سی استان دارد و هر استان دوبار پذیرای رئیس جمهور و هئیت دولت بوده، خرج این سفرها چیزی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان را شامل می شود.
● پرده چهارم
در بیان اینکه این سفرها چقدر مثمر ثمر واقع شده است با نگاهی اجمالی به رخدادهای کشور نشان می دهد، محتویات نامه ها قریب به اتفاق شامل گلایه از بیکاری، در خواست وام، مشکلات اداری و ... می باشد که نشان ضعف در رفع مشکلات و نیازهای مردم است تا جایی که مردم ناگزیرند گلایه خود را به پیش رئیس جمهور برند و از وی برای رفع مشکلات شان استمداد بطلبند.
● پرده آخر
مشکل اصلی کجاست؟ مشکل اصلی کشور ما عدم وجود مدیریت تخصصی و فرهنگ سازی متناسب با آن در حوزه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می باشد. این مشکل سبب گشته که فهم صحیحی از سیاست های کلان مملکت صورت نگیرد تا برای اجرایی شدن آنها برنامه ریزی مدونی انجام شود. اینکه هیئت دولت در یک استانی به جای استاندار، شورای اداری و فرماندار بنشیند و تصمیم گیری کند و بعد هم با پروژه های استانی عکس یادگاری بگیرد کار مناسبی نیست. به عبارت دیگر تفکر اشتباهی به مردم القاء می شود که ساختن یک پل، دادن یک آمبولانس به یک بهداری، آسفالت کردن فلان راه، تصفیه آب یک روستا و ... پروژه هایی هستند که تنها رئیس جمهور توان تصمیم گیری در خصوص اجرا شدن آنها را دارد و نباید از استاندار، شخص اول تصمیم گیری و اجرایی هر استان، این توقع را داشت تا به امور پیچیده ای نظیر آنها وارد شود زیرا از توانایی وی خارج است.
اصل فراموش شده در دولت نهم اینست که مدیر اجرایی کشور نمی تواند با هزاران نفر در ارتباط باشد، چراکه اداره مملکت فردی نیست، سیستم باید این کار را انجام دهد و سیستم به معنی حضور افراد قدرتمند، مجرب و صاحب نظر در کابینه و مدیریت و هماهنگ کردن آنها توسط ریئس جمهور است. اینکه رئیس جمهور با تمام استانداران، فرمانداران و ... به طور مستقیم در تماس باشد، عمده توان و وقت ایشان صرف کارهای غیر ضرورت می شود و این امر موجب می گردد وی از کارهای اصلی و کلان کشور غافل باشند. البته شاید چنین رویکردی عواقب کوتاه مدت برای کشور نداشته باشد .

نویسنده: امید کرمانی ها

منبع : باشگاه تحلیل‌گران جوان آریا