تحولات شناختی دوران بلوغ

● تحولات شناختی :
تحولات شناختی عبارت است از توسعه توانمندیهای تفكر و استدلال كردن. كودكان (۶ تا ۱۲ سال) یاد می گیرند كه چگونه تفكر انتزاعی پیدا نمایند مثلاً چطور تلفیق و تركیب نمایند (جمع كردن) و مجزا و جداسازی كنند (تفریق و تقسیم). مرتب كنند (تفكیك و مرتب نمودن حروف و اعداد) و یا تبدیل نمایند (تبدیل اسكناس به سكه) یا رفتارشان را تغییر دهند. این جور اعمال شناختی را انتزاعی گویند چون اعمال فكری هستند كه در حضور اشیاء و حوادث و وقایع ملموس و موردتفكر صورت می پذیرند.
بلوغ، آغاز توسعه فرایندهای پیچیده تر تفكر را رقم می زند (كه اعمال منطقی رسمی نیز نامیده می شوند) كه شامل افكار سمبولیك (تفكر در مورد امكانات)، توان استدلال كردن از بین اصول آموخته و شناخته شده و نظرات و پرسشهای جدیدخود و توان در نظر آوردن نقطه نظرات دیگران بر حسب ویژگیهای متفاوت آنها (از طریق مناظره ، گفتگوی ایده ها و نظرات متفاوت) و توان تفكر دربارهٔ فرایند و مراحل تصمیم گیری می باشد.
▪ در دوران بلوغ چه تغییراتی در سیر تحولات شناختی روی می دهد؟
در طول بلوغ (از ۱۲ تا ۱۸ سالگی) نوجوان در حال رشد یاد می گیرد تا بطور منظم دربارهٔ ارتباط منطقی اجزاء یك مسئله تفكر نماید. انتقال از تفكر انتزاعی به تفكر منطقی و رسمی در طول زمان اتفاق می افتد. هر نوجوانی با سرعت مختص خود می تواند به تحولات توانمندی تفكر پیچیده و منطقی دست یابد و هر نوبالغی بتدریج دارای جهان بینی خاص خود می شود. بعضی ازنوبالغین درطول بلوغ ممكن است بتوانند تفكر منطقی را در مورد كارهای تحصیلی خود بیشتر از كارهای شخصی بكار بندند. چون وقتی موضوعات عاطفی پیش بیاید اغلب به توان نوبالغان در تفكر منطقی و پیچیده خدشه وارد می شود. در نتیجه توان در نظر گرفتن راه حلها و امكانات و حقایق ممكن است در قدرت تصمیمگیری نوبالغان نفوذ كرده مسیر تفكری آنها را به جهت مثبت یا منفی سوق دهد.
▪ ویژگیهایی كه نشان دهنده رشد و توسعه تحولات شناختی از حالت ساده به پیچیدگی و منطقی است عبارتند از:
● آغاز بلوغ:
شخص نوبالغ در ابتدای دوران بلوغ از مهارت تفكر پیچیده بیشتر در جهت تصمیمگیری های خانه و مدرسه استفاده می كند مثلاً :در انجام تكالیف مدرسه از مهارت افكار منطقی و رسمی استفاده می كند.استانداردهای جامعه و مسئولین آنرا مورد تجزیه و تحلیل منطقی تر قرار میدهد.
▪ شروع می كند به اظهار نظر درمورد موضوعات متعدد كه مربوط به زندگی شخصی اش درابعاد زیر می باشد:
ـ چه ورزشی بهتر است انجام بدهم
ـ عضو چه تیم یا گروهی شوم
ـ چه ظاهری برای من جذاب تر و دلپذیر تر است
ـ چه قوانینی در خانه من باید تغییر كند.
▪ می كند مثلاً :
ـ در انجام تكالیف مدرسه از مهارت افكار منطقی و رسمی استفاده می كند.
ـ استانداردهای جامعه و مسئولین آنرا مورد تجزیه و تحلیل منطقی تر قرار میدهد.
ـ شروع می كند به اظهار نظر درمورد موضوعات متعدد كه مربوط به زندگی شخصی اش درابعاد زیر می باشد:
ـ چه ورزشی بهتر است انجام بدهم؟
ـ عضو چه تیم یا گروهی شوم؟
ـ چه ظاهری برای من جذاب تر و دلپذیر تر است؟
ـ چه قوانینی در خانه من باید تغییر كند؟
● اواسط بلوغ
با وجود پیدا كردن تجربه هایی در بكارگیری فرایندهای تفكر پیچیده نوبالغ در اواسط بلوغ مهارت خود را در زمینه گسترش موضوعات فلسفی و آینده نگری توسعه می دهد. مثلاً
- سئوالات و پرسشهای او عمیقتر و وسیعتر می شود.
- اغلب به تجزیه و تحلیلهای دقیقتر و وسیعتر می پردازد.
- دربارهٔ استانداردهای اخلاقی تفكر و انتخاب می نماید. (مثلاً : چه كاری درست است تا من انجام بدهم؟)
- دربارهٔ اهداف آینده و امكانات آن تفكر و انتخاب می كند. (مثلاً: من چه چیزی از زندگی خودم می خواهم؟)
- درباره طرح و برنامه های خود تفكر وانتخاب می نماید؟
- شروع می كند به تفكر طولانی مدت روی مسائل زندگی خود و دیگران؟
- با استفاده از تفكر انتقادی و سیستماتیك شروع می كند به نفوذ در روابط خود با دیگران.
● اواخر بلوغ
نوبالغ در انتهای دوران بلوغ از فرایندهای تفكر پیچیده در جهت تمركز روی موضوعات كمتر خودمحورانه و تصمیمگیری های شخصی استفاده كرده و بیشتر به ابعاد زیر می پردازد:
- به افكار بیشتر در مورد موضوعات جهانی و فلسفی مثل عدالت ، تاریخ، سیاست، و میهن پرستی می پردازد.
- نقطه نظرهای ایده ال در مورد موضوعات خاص و ویژه پیدا می نماید
- به مخالفت و گفتگو در مورد موضوعات مغایر نظر خود می پردازد
- روی تفكر درباره شغل و خط مشی زندگی اش تمركز می نماید.
- شروع می كند به تفكر و تمركز روی نقش خود در اجتماع به عنوان یك بالغ آینده نگر.
▪ راهكارهای زیر را جهت توسعه سالم تحولات شناختی بلوغ توصیه می نمایم.
- جوانان نوبالغ را در مباحثات روی موضوعات مختلف شركت دهید و از آنها در مورد وقایع روز نظرخواهی كنید.
- آنها را تشویق كنیدتا نطقه نظرهای خودشان را با شما و بزرگترها در میان بگذارند.
- آنها را ترغیب نمائید تا مستقلانه تفكر كنند و ایده های خودشان را پیدا نمایند و كمتر تقلید و كپی برداری كنند.
- آنها رادر هدفگذاری و هدف یابی حمایت و كمك رسانی كنید.
- آنها را تحریك كنید تا دربارهٔ آینده و احتمالات و امكانات آن تفكر كنند.
- آنها را در بروز افكار نو و طرحهای اندیشمندانه تشویق نمائید.
- آنها را در مورد تجدید نظر و دوباره تلاش كردن و در مواقع شكست تصمیمگیری های غلط و اعمال نسنجیده كمك كنید.

منبع : پزشک آن لاین