آسمان منهتن هنوز غبار آلود است

گزارش بازرس کل سیا (CIA) حقیقت تلخی را آشکار می کند که علت غفلت ورزیدن از واقعه ۱۱ سپتامبر عدم ارتباط کافی بین مسئولان امنیت آمریکا در واشنگتن بود.
این داستان بارها بیان شده ولی به دلیل آن که حاوی نکاتی است که کجروی در آنها روز غم انگیز ۱۱ سپتامبر را به بار آورد، ارزش بازگو کردن را دارد. در ژانویه۲۰۰۰ یکی از پایگاه های سیا در شرق آسیا دریافت که دو عضو شناخته شده القاعده به نام های خالدالمظهر و نوان الحمزی عازم ایالات متحده هستند و قصد آنها از این مسافرت گذراندن تعطیلات نیست. ولی تا اوت ۲۰۰۱ ستاد سیا از این موضوع چیزی به FBI نگفت و دیگر زمانی برای پیگیری این دونفر نمانده بود.
در عرض ۱۸ ماه بین ژانویه۲۰۰۰ و اوت ۲۰۰۱ حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر در سیا از سفر این دو به آمریکا اطلاع داشتند ولی هیچ کس اقدامی نکرد، زیرا هر کس فکر می کرد دیگری به FBI خبر داده است و احتمالاً FBI این دونفر را تحت مراقبت قرار داده است.
یکی از ابهام ها نحوه ارتباط بین ستادهای سیا و FBI است، زیرا ارتباط این دو سازمان به وسیله تلفن و گاهی نیز تلکس طبقه بندی شده صورت می گیرد. یکی از عوامل FBI که در ستاد سیا مستقر است تلکسی به FBI راجع به الحمزی و المظهر تهیه کرد ولی به دلیل نامشخصی هرگز ارسال نشد. ساز و کاری برای ثبت تأخیر زمانی وجود ندارد و یا FBI در حقیقت این دونفر را تحت کنترل قرار نداده بود.
این مشکل به سادگی قابل اصلاح بود، برای مثال اگر پایگاه سیا در شرق آسیا می توانست مستقیماً تلکسی به ستاد FBI در واشنگتن و یا دوایر FBI در کالیفرنیا بفرستد، کار الحمزی و المظهر تمام بود و طبعاً FBI تحقیق میدانی کاملی راجع به آن دو و شناسایی ۱۷ هواپیماربای دیگر به عمل می آورد و در این صورت وقایع ۱۱سپتامبر رخ نمی داد.
گرچه گزارش بازرس کل سیا نشان می دهد که ابزار مطلوبی برای پیشگیری از وقایع ۱۱سپتامبر وجود نداشته، به نظر نویسنده این مسأله صحت ندارد.
عبور الحمزی و المظهر از نیم سایه های موجود مسأله خیانت یا عدم کفایت نیست. سیا و FBI سازمان هایی مربوط به زمان جنگ سرد هستند ولی هرگز اطلاعاتشان را به اشتراک نگذاشته اند. نظام ارتباطی آنها هرگز برای بهره وری مشترک طراحی نشده است و فرهنگ این دو سازمان با یکدیگر همخوان نیست. FBI مدارک محکمه پسند جمع می کند و سیا اطلاعاتی برای تفسیر آنها کسب می کند. ولی تعجبی ندارد که موضوعات مهم اغلب نادیده گرفته می شوند.
البته این تنها ضعف سیستم نیست. گزارش بازرس کل سیا نشان می دهد که آژانس امنیت ملی تمایلی به ردگیری های اطلاعات خام با سیا ندارد. چه کسی می داند که در اطلاعات خام آژانس امنیت ملی راجع به دونفر مورد نظر چه چیزی ذکر شده بود. سرزنش جورج تنت یا هر مدیر دیگر سیا به دلیل غفلت های ۱۱سپتامبر باعث تفسیر غلط خواهد شد. نه تنت و نه مدیر دیگری در سیا اختیار برای الزام آژانس امنیت ملی به در اختیار گذاشتن اطلاعاتش برای تحلیلگران سیا ندارند و هیچ مدیری توانایی یا اختیار تلفیق ارتباطات سیا و FBI را نیز ندارد. تلفیق این موارد جزو اختیارات رئیس جمهور و کنگره است.
این روزها سیا و FBI بهتر سخن می گویند و شاید دلیل آن آگاهی این دو سازمان از کجروی در مورد مسائل ۱۱ سپتامبر باشد. البته FBI هنوز نیازمند بخش جاسوسی است که به جای کسب دلیل دنبال کسب اطلاع باشد. آژانس امنیت ملی نیاز به یافتن سیستمی داردکه به دیگر نهادهای مشابه اجازه دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی این آژانس را بدهد و یا حداقل به وسیله کامپیوتر بتوان درباره اشخاصی در سیستم این آژانس بررسی کرد و سیا احتیاج به یافتن راهی بهتر برای گسترش عملیات جاسوسی خود به شرط عدم مخاطره برای منابعش دارد.
هفته گذشته پنتاگون درباره تخصیص یک میلیارد دلار به مقاطعه کاران بخش خصوصی تجسس مطالبی منتشر کرد. این مسأله حاصلی ندارد جز آن که قیمت املاک را در منطقه واشنگتن بالا ببرد. آژانس امنیت ملی برای اجازه دادن به سیا در دسترسی به اطلاعات خامش نیازی به مقاطعه کار ندارد.

نویسنده: رابرت بائر
منبع: تایم

منبع : روزنامه اعتماد