کمردرد شایعترین بیماری بزرگسالان

با وجود پیشرفتهای شگفت آور دانش پزشكی ، شماری از بیماری ها از جمله كمر درد هنوز به صورت یك معما باقی مانده اند . تقریبأ ۸۰ درصد جمعیت جهان در طول زندگی خود به نحوی از كمر درد رنج می برند. پس از سر درد ، درد ناحیه كمر ، شایعترین ناراحتی در جوامع كنونی است . امروزه تكامل وسایل زندگی ، كاهش تحرك و افزایش وزن بدن افراد رادر پی داشته كه نتیجه تهری آب ، آسیب پذیری مهره های كمراست .
كمر درد علاوه بر ایجاد ناراحتی های فردی سبب كاهش ظرفیت كاری ، اتلال یا اتلاف وقت ، غیبت از كار، افزایش هزینه های بهداشتی _درمانی و زیانهای اقتصادی ناشی ازپرداخت دستمزد به افراد مسدوم می شود . گرچه علت بروز كمر دردهای گوناگون به طور كامل شناخته نشده، اما اگر متخصصین پزشكی به این باورند كه ماهیت ۷۰ در صد كمر درد مكانیكی ناشی از عدم تحرك است و از شرایط نامناسب كار ، وضعیت نادرست بدن و عوامل محیطی ناشی می شود .
از سوی دیگر ، معلولیتهای ناشی از ضایعات كمری شایع ترین و در عین حال مهم ترین عامل ایجاد محدودیتهای حركتی در گروههای زیر ۴۵سال قراردارد . این معلولیتها از آنجا به وجود می آید كه بیمار مبتلا به فتق دیسك مهره های كمری شود و به دلیل فشار دیسك بر اعصاب .
نخاعی ، دچار فلج اندام تحمانی می گردد همچنین اعصاب كمر درد ، یك از عوامل نا توانی افراد بین ۴۵ تا ۶۵ سال می باشد . انجام كارهای بدنی شدید در وضعیت نادرست قرار گرفتن بدن در فعالیت روزانه ، خم شدنها ، چرخشهای مكرر ، حمل اجسام سنگین و اعمال تكراری ضعف عضلات پشت و شكم و كوتاه شدن برخی عضلات از مهم ترین عوامل بروز كمر درد می باشند . بنابر این با آگاهی از عوامل فوق و آشنایی با روشهای ساده پیشگیری ( انجام حركتهای ورزشی و حفظ وضعیت صحیح بدن ) تا حدود زیادی می توان از بروز كمر درد و عوارض نا مطلوب آن كاست .
● كمر درد و علت بروز آن :
كمر درد یكی از پدیده های نا خوشایند انسان در جوامع امروزی است . شتاب زندگی ماشینی ، انسان را گرفت و عوارض بی شماری ساخته كه كاهش تحرك و بروز ضایعات عضلاتی _ اسكلتی ، یكی از عواقب آن به شمار می آید . در میان ضایعات مذكور ، كمر درد از همه شایع تر است . به طوری كه كمتر كسی را می توان یافت كه در طول زندگی خود حداقل یك بار كمر درد را تجربه نكرده باشد .
در بعضی بیماران ، كمر درد پس از مدتی بر طرف می شود در برخی دیگر ناتوانیها و معلولیتهای طولانی ، بر جای می گذارد به بیان بهتر عوامل متعددی در ایجاد كمر درد نقش دارند ، كه از آن جمله می توان از بلند اجسام سنگین ، حمل نا درست اجسام ، ضربه ها، انجام فعالیت های طولانی چاقی ، رانندگی های طولانی ، تصادف، فشار ناشی از كار ، حركت های طولانی و كنترل نشده ، وضعیت های نادرست و غیر طبیعی بدن گرفتگی و اسپاسم عضلاتی ، بیماریهای روماتیسمی ، بیماریهای استخوانی و .. نام برد . كمر درد به نظریه متخصصین پزشكی بر ۳ گروه است:
۱) كمردردهای ا لتهابی :
علت این گونه كمردرد بروز ا لتهابات موضعی یا عمومی در ساختمان های اطراف مهره می باشد . به طور معمول بیماران مبتلا به كمر درد های التهابی ، از درد سوزشی ناحیه كمر شكایت دارند و قادر به تحرك یا تغییر وضعیت تنه نیستند . در مرحله التهابی انجام حركتهای ورزشی نامناسب سبب تشدید درد كمر می شود .لذا تجویز حركات ورزشی منا سب در این دوره از اهمیت زیادی بر خوردار است.
۲) كمردردهای مكانیكی :
كمر درد های مكانیكی از شایع ترین نوع كمر درد ها می باشد . این گونه دردها هنگامی ایجاد می شوند كه مفاصل در وضعیتی نا مناسب قرار گیرند در این حال بافت نرم اطراف آنها تحت كشیدگی زیاد قرار گرفته درد فكری می شوند . دردهای مكانیكی ، معمولأ عمل طبیعی ستون مهره ها دیسك بین مهره ها و بافت نرم اطراف را دچار اختلال می سازد . در حال حاضر نظر اكثر متخصصین پزشكی و فیزیوتراپی بر این است كه ورزش درمانی و اصلاح وضعیت های نادرست بدن سبب بهبود این گونه كمر درد ها می شود .
۳) كمر درد های ارگانیك :
كمر درد ارگانیك ضایعاتی هستند كه در اثر اختلالات مادر زادی ستون فقرات بوجود می آیند .علاوه بر این در مواردی نیز درد احشا ء شكمی مانند كلیه ها ، دستگاههای تناسلی و به ستون مهره ها منتقل شده ، به صورت كمردرد بروز می كند كه در این گونه موارد ورزش در درمان مبتلایان به كمر درد مفید واقع نمی شود . لذا توصیه می شود كه قبل از تشخیص دقیق از ورزشهای سنگین خود داری كرد.
یك متخصص ارتوپد با تاكید بر این كه اضطراب و استرس های عصبی، كار زیاد و نداشتن استراحت متعادل و همچنین نشستن های نامناسب و طولانی مدت در هنگام فعالیت از عوامل كاهش سن كمردرد و افزایش شیوع آن است، ورزش كردن را در پیشگیری از كمر درد موثر می داند و می گوید: فیزیوتراپی تنها بر اساس تجویز پزشك موثرترین روش درمان دردهای كمر و ناحیه ستون فقرات است.
وی با بیان این كه كمردرد اگرچه میزان مرگ و میر كم ولی میزان از كار افتادگی بالایی دارد، اضافه می كند: كمردرد علل مختلفی دارد كه فقط نیمی از این علل، دلایل ارگانیك و بدنی مانند دیسك كمر و شكستگی كمر هستند. لذا یكی از مهمترین علل كمردرد، عوارض روحی و روانی است.
وی با تاكید بر این كه عوارضی مانند خستگی، استرس، كار زیاد و بی خوابی تاثیر بسزایی در ایجاد كمردرد دارد، می گوید: این عوارض حتی عللی برای تشدید دلایل ارگانیك كمر درد نیز به شمار می روند.
این متخصص ارتوپد تنها ۷۰ درصد از درمان را بر عهده متخصص می داند و می افزاید: ۳۰ درصد بهبود بیماران مبتلا به هر عارضه ای كه باشند، بستگی به مسائل روحی و روانی دارد. از این رو كاهش اضطراب و بی خوابی و برخورداری از استراحت متعادل در پیشگیری از بسیاری عوارض از جمله كمردرد موثرست.
وی می گوید: امروزه می توان افزایش استرس عصبی و پایین آمدن سن كار را كه معضلات بسیاری را برای افراد در پی دارد از علل شایع كمر درد دانست.
این در حالی است كه شایع ترین علت درد در بزرگسالان ایرانی درد ستون فقرات و كمر است. اصولا روشهای كلاسیك جراحی ستون فقرات، با تخریب بافتهای سالم همراه هستند و به بیمار آسیب زیادی می زنند اما در روشهای «كمتر تهاجمی» درمان ستون فقرات با استفاده از روشهای پیشرفته و فناوریهای روز، مقدار آسیب وارده به بیمار به حداقل می رسد.
در كل تعریف واحدی از روشهای «كمتر تهاجمی» وجود ندارد اما مجموعا »كمترتهاجمی» بودن یعنی متدهایی از جراحی كه كمتر از روشهای معمول مداخله و تهاجم ایجاد می كنند.
برای كمر درد ناتوان كننده ای كه اغلب كارگران بدان مبتلا می شوند ، یك برنامه ورزشی تحت كنترل همراه با تقویت عضلات كمر با ورزش كه قابلیت ارتجاعی و تعادل را بهبود می بخشد ، سودمند است.
در این مطالعه برنامه ورزشی فعال بیش از روشهایی مانند استفاده از اولترا سوند ، تحریك الكتریكی و كیسه گرم كننده در كاهش درد كمر موثر بود.
به گفته سرپرست این تحقیق كارگرانی كه بعلت كمر درد قادر به كار نبودند با پیگیری برنامه ورزشی توانایی خود را بازیافتند.وی می گوید اكثر مردم با دچار شدن به درد ، از فعالیت خود می كاهند لذا با افزایش قدرت آنها به كمك ورزش مناسب می توان درد را تسكین داد.
نتایج مطالعه فوق فوائد توانبخشی حركتی را در مبتلایان به كمردرد را تایید می كند حتی بنظر می رسد دنبال كردن برنامه های ورزشی شدید تر در این مورد موثرتر است.
● پیشگیری از كمردرد با ورزش:
▪ از حفظ یك ورزش به طور مداوم خودداری كنیم.
▪ از ورزشی كه كمر و ستون فقرات را نادرست نگه می دارد بپرهیزیم
▪ حركات را طوری تنظیم كنیم كه وضعیت بدن صحیح باشد
▪ از بلند كردن اجسام سنگین و حمل آنها به تنهایی خودداری كنیم.
▪ از كفش های لغزنده در هنگام راه رفتن های طولانی استفاده نكنیم
▪ هنگام خرید و رانندگی حركات سنگین انجام ندهیم
▪ آب درمانی:
به طور كلی هرگونه معالجه و مداوا به كمك آب را می توان هیدروتراپی یا آب درمانی دانست. البته اینجا منظور مصرف غیرخوراكی آب یعنی حركات و نرمش های خاص در آب . معمولاً از آب به دلیل اثراتش در ایجاد گرما، سرما ، تسكین درد و روتین كردن عضلات استفاده می شود . آب به دلیل برخی خواص فیزیكی نظیر چسبندگی ، شناوری، فشار و دیسكوزیته اثرات مهمی در حركات ورزشی دارد.

منبع : روزنامه ابرار