نبرد غول ها در آسمان

● نگاهی به برترین هواپیماها
۱۲ سال قبل شركت هواپیماسازی بوئینگ آمریكا، اولین هواپیمای غول پیكر جهان را با نام «بوئینگ ۷۴۷» ارائه داد. ولی پس از تحقیق های گسترده مهندسان و پژوهشگران به این نتیجه رسیدند كه تولید و مخصوصاً استفاده از آن به هیچ وجه به صرفه و اقتصادی نیست. زیرا مصرف سوخت بالایی دارند، دیگر اینكه بسیاری از فرودگاه های جهان به دلیل عدم امكانات كافی قادر به استفاده از اینگونه هواپیماهای عظیم نیستند. ولی این شركت هم اكنون به دلیل رقابت در این كلاس خاص با كمپانی ایرباس فرانسه، وارد بازی جدیدی شده است و نوع اصلاح شده هواپیمای ۷۴۷ را عرضه كرده است.
بنابر پیش بینی های شركت ایرباس، بازار هواپیماهای بزرگ در بیست سال آینده به ۱۶۰۰ فروند هواپیمای جدید نیاز دارد كه از این تعداد ۷۸۰ فروند آن از نوع هواپیمای باری خواهد بود. عرضه هواپیمای «۷۴۷-۸» یعنی نسل جدید هواپیماهای افسانه ای جامبوجت، توسط شركت بوئینگ در اصل پاسخی دندان شكن به هواپیمای غول پیكر A۳۸۰ ایرباس فرانسه بود. البته جامبوجت به طور مستقیم در كلاس ایرباس A۳۸۰ قرار نمی گیرد ولی به راحتی توانایی به مبارزه طلبیدن این غول را دارد. بنا به گفته سخنگوی بوئینگ، بوئینگ «۷۴۷-۸» از نوع قاره پیما و باری كه نسل جدید ۷۴۷ جامبوجت است كمترین هزینه عملیات را در بین هواپیماهای غول پیكر داشته و اقتصادی ترین آنها نیز محسوب می شود. نوع مسافربری این هواپیما با توانایی جابه جایی حداكثر ۵۰۰ مسافر، بسته به تركیب كلاس بندی صندلی ها، در بین هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ با ۳۶۵ مسافر و ایرباس A۳۸۰ با ۵۵۵ مسافر قرار می گیرد. نوع باری آن نیز همچنان به یكه تازی خود در بازار هواپیماهای كارگو ادامه خواهد داد. قابل ذكر است كه اكنون شركت بوئینگ ایالات متحده با ۲۰ سفارش قطعی از این نوع كه ده فروند آن از شركت كارگو لوكس و ده فروند دیگر نیز از كمپانی «نیپون كارگو ایرلاین» است، در بازگشت خود به میدان نبرد هواپیماهای غول پیكر، موفق به نظر می رسد. این هواپیمای مدرن و پیشرفته در ۱۴ نوامبر سال ۲۰۰۵ معرفی شد و تاكنون ارزش قراردادهای مربوط به فروش آن به بیش از پنج میلیارد دلار رسیده است كه بنابر پیش بینی های اولیه سازندگان، در اواخر سال ۲۰۰۸ میلادی عملیاتی خواهند شد. در این رابطه كمپانی بوئینگ مدتی بازار را تحت نظر داشته و با تعدادی از مشتری های احتمالی مانند هواپیمایی سنگاپور نیز پژوهش های مشتركی به انجام رسانده و نیازهای آنان را برای ادامه دادن و فعال نگه داشتن خط تولید این هواپیماها و تغییراتی را كه باید در آن انجام می شد تا به صرفه اقتصادی برسد، مورد بررسی قرار داده بود تا در نهایت رقیب قدرتمندی مانند A۳۸۰ را به زانو درآورد. در واقع همكاری با خطوط هوایی و نیز استفاده از نوآوری های موجود در هواپیمای «Dream liner۷۸۷» باعث به وجود آمدن نسل جدید ۷۴۷ شد. در مورد نام آن نیز باید اشاره كرد كه عدد ۸ در دنبال آن نشانگر استفاده از تكنولوژی هواپیمای فوق مدرن ۷۸۷ در ساختمان و موتورهای این نوع از بوئینگ است. هر دو نوع مسافربری و باری «۷۴۷-۸» به كاربران خود اعم از مسافرین و شركت های هواپیمایی، حداكثر سوددهی و صرفه اقتصادی را می دهند.
هزینه های پرواز این هواپیما از مدل های رقیب كمتر بوده و مهمتر اینكه در نمونه مسافربری قاره پیما، هزینه صندلی به ازای یك مایل مسافت حدود ۱۰ درصد ارزان تر از سایر هواپیماها است و در ضمن وزنش از ایرباس A۳۸۰ به ازای هر صندلی ۱۳ درصد كمتر است و ۱۴ درصد سوخت كمتری به ازای هر مسافر مصرف می كند كه نتیجه آن كاهش ۲۳ درصدی به ازای هر پرواز و كاهش ۶ درصدی هزینه هر صندلی به ازای یك مایل مسافت در مقایسه با هواپیمای ایرباس A۳۸۰ است. این محصول جدید بوئینگ، تنها هواپیمای پهن پیكر جدیدی است كه با ساختار فرودگاه های كنونی هم خوانی دارد و در نتیجه به خطوط هواپیمایی این توانایی را می دهد كه به مقصدهای مورد نظر خود پرواز راحتی داشته باشند، یعنی این هواپیما قابلیت پرواز از حدود ۲۱۰ فرودگاه را در سرتاسر جهان دارد؛ بدون هیچ تغییری در فرودگاه.
جالب توجه است كه برخلاف هواپیماهای جدید دیگر، برای پرواز با نسل جدید جامبوجت بوئینگ، خلبان ها به گواهینامه نوع جدیدی احتیاج ندارند؛ علاوه بر آن تجهیزات زمینی كه برای استفاده نسل قبلی هواپیماهای ۷۴۷ به كار برده می شدند، در نسل جدید نیز بدون هیچ تغییری قابل استفاده هستند. نوع قاره پیمای این هواپیما با حدود ۱۵ هزار كیلومتر برد پروازی، توانایی جابه جایی مسافر بین فرودگاه های بزرگ بیشتر شهرهای مهم جهان را دارد. قابل ذكر است كه هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ با بیش از ۱۷ هزار كیلومتر برد پرواز، تنها هواپیمای دنیا است كه بیشترین مسافت را درمی نوردد. هواپیمای«۷۴۷-۸» دارای ۳۴ صندلی اضافی برای جای دادن به ۴۵۰ مسافر در ۳ كلاس است بیست و یك درصد فضای بار بیشتری نسبت به ۷۴۷-۴۰۰ دارد. نوع باری این هواپیما با برد ۸۳۰۰ كیلومتر نیز حدود ۱۶ درصد حجم باد بیشتری از ۷۴۷-۴۰۰ دارد كه توانایی جای دادن هفت پالت اضافی از در بارگیری دماغه به این هواپیما می دهد. پالت های استاندارد صنعتی با ارتفاع ۳ متر و بارهایی با تراكم ۱۶۰ كیلوگرم بر مترمكعب، به سادگی با این هواپیما قابل حمل هستند. قابل ذكر اینكه در عرشه بالای هواپیمای قاره پیمای«۷۴۷-۸» مانند دیگر هواپیماهای ۷۴۷ امكان نصب صندلی های مسافران، محل استراحت خدمه و همچنین مراكز تجاری و سالن های ورزشی نیز وجود دارد. هم هواپیمای باری و هم هواپیمای مسافربری، معیار جدیدی در راندمان مصرف سوخت و كاهش صدای ناهنجار عرضه می كنند و این امكان را به خطوط هواپیمایی می دهند كه با كمترین میزان مصرف سوخت در هر زمان از شبانه روز در تمامی فرودگاه ها توانایی عملیات داشته باشند. نمونه قاره پیمای این مدل حدود ۱۷ درصد كمتر از ۷۴۷-۴۰۰ و ۱۴ درصد كمتر از A۳۸۰ فرانسه، سوخت مصرف می كند و قوانین عدم آلایندگی محیط زیست را نیز رعایت می كنند. این هواپیمای پیشرفته و بزرگ با توانایی حمل بار ۱۴۰ تن و حدود ۱۶ درصد حجم بار بیشتری نسبت به هواپیمای ۷۴۷-۴۰۰ باری حمل می كند كه البته برد پرواز نوع ،۴۰۰ اندكی بیش از این مدل است. ۱۱۵ مترمكعب حجم بار بیشتر به معنی توانایی جای دادن به چهار پالت اضافی در عرشه اصلی و سه پالت در قسمت پایین است.
همچنین «۷۴۷-۸»باری این امكان را به كاربران خود می دهد كه بین ۲۰ تن بار اضافی یا ۱۴۰۰ كیلومتر مسافت بیشتر یكی را انتخاب كنند. این هواپیما پایین ترین هزینه جابه جایی یك تن بار به ازای هر كیلومتر را در بین هواپیماهای كارگو دارد. در اصل ۷۴۷-۸ نوع باری در تمام جهان بدون رقیب است و با وزن خالی، ۸۵ تن سبك تر ازA۳۸۰ باری است و بیست و پنج درصد كمتر از A۳۸۰ به ازای هر تن سوخت مصرف می كند، بیست و پنج درصد هزینه كمتر پرواز و بیست و سه درصد كمتر از A۳۸۰ هزینه حمل یك تن بار در هر كیلومتر دارد. همچنین ۷۴۷-۸ مسافربری تقریباً ۴ متر و نمونه باری آن ۶ متر كشیده تر از نوع ۷۴۷-۴۰۰ هستند.
نوع باری این هواپیمای مدرن با ۷۵ متر طول، كشیده ترین هواپیمای جامبوجت است و به وسیله موتورهای شركت جنرال الكتریك (۲B۶۸ - GE) با قدرت ۶۶۵۰۰ پاوند كه تقریباً همان موتورهای قدرتمند مورد استفاده در بوئینگ ۷۸۷ هستند، پرواز می كند كه سرعت كروز ۸/۰ ماخ به این هواپیما می دهند. نسل جدید جامبوجت، برای پایین نگه داشتن هزینه ها فقط با موتورهای جنرال الكتریك آمریكا عرضه می شوند و تاكنون برنامه ای برای استفاده از موتورهای دیگری مانند رولزرویس ترنت در این هواپیماها ارائه نشده است. از مهمترین تغییرات در نسل جدید ۷۴۷ می توان به بال های آن اشاره كرد. با اینكه برای كاهش هزینه ها، ساختار اصلی بال و میزان پس گرایی آن حفظ شده است، این بال نازك تر بوده و محاسبات آیرودینامیكی آن دوباره از ابتدا انجام شده است، به طوری كه توزیع فشار و گشتاور آن با نسل گذشته تفاوت دارد. بال های جدید در نوع مسافربری قابلیت ذخیره بیش از ۶۰ هزار لیتر و در نوع باری ۵۷ هزار لیتر نفت سفید را دارند كه نیاز به نصب مخازن سوخت اضافی در سكان عمودی است و در نتیجه نسل جدید با ۲۰ متر ارتفاع فقط كمی بلندتر شده و سازه اصلی آن بدون تغییر باقی مانده است.
همچنین نوك بال های آن كج و طرح بال هایش خمیده است كه كاملاً مدرن و غیرمعمول هستند. این بال ها در پی تحقیق های پروژه پیشرفته ۷۴۷ طراحی و ساخته شده اند و بی شباهت به بال های بوئینگ ۷۸۷ نیستند. شركت بوئینگ فقط برای نوع باری فعلاً سفارش دریافت كرده است. ولی با توجه به اینكه نوع مسافربری این مدل می تواند به خوبی خلاء موجود در كلاس ۴۵۰نفره را پر كند انتظار می رود كه برای نوع مسافری نیز سفارش های بسیاری از طرف خطوط هوایی و شركت های هواپیمایی ارائه شود. موفقیت های ۷۴۷ مدل كارگو چه در نسل های گذشته و چه در هواپیماهای پیشرفته و مدرن ۷۴۷-۸ غیرقابل انكار است و حتی ایرباس A۳۸۰f را نیز كه دارای سه عرشه بار است به زانو درآورد. در نتیجه انتظار می رود كه باز هم همچون گذشته شركت بوئینگ برنده رقابت با ایرباس شود.

Bostonnews.com
ترجمه: علیرضا سزاوار

منبع : روزنامه شرق