یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
قصص قرآن
یـكـی از مضامین سراسری و تكرار شونده قرآن مجید , قصص انبیاء و اقوام و نیز سایر قصه هاست , كه غالبا در بردارنده نكته ها و عبرتهاست . بررسی و شناخت قصه های قرآنی , خود یك شعبه از علوم قرآنی را تشكیل می دهد. چـنـانـكه در اشاره به سبك قرآن مجید گفته شد بیان قرآنی پیگیر , دنباله دار , پیوسته و متحد المضمون نیست , بلكه همچون دسته گلی است از گلهای رنگارنگ , و تلفیقی است از مضامین مـتعدد و به ندرت یك داستان از آغاز تا انجام به دنبال هم می آید , استثناهای معروف , یعنی بیان سـراسـری , عـبارت است از داستان حضرت یوسف (ع ) و برادرانش كه به صورت یكپارچه سراسر سوره یوسف را در برمی گیرد. و داستان موسی در سوره طه , و داستان داود (ع ) در سوره ص و داستان سلیمان (ع ) در سوره نمل , یا نوح (ع ) در سوره نوح , یا هود (ع ) در سوره هود. ولی داستان یونس در سوره یونس حتی به اندازه چند آیه هم نیست . و داستان ابراهیم (ع ) فقط در سوره ابراهیم نیست . و در سوره ابراهیم , فقط داستان ابراهیم (ع ) نیست , بلكه مضامین و قصص دیگر هم هست . و بقیه و بلكه عمده داستان ابراهیم (ع ) را باید در سوره بقره و سوره های دیگر یافت . اشاره به ابراهیم (ع ) در ۱۵ سوره قرآن پرا كنده است ( فرهنگ موضوعی قرآن , ذیل ابراهیم ) یا همچنین داستان موسی (ع ) در ۲۱ سوره پراكنده است . ( پیشین , ذیل موسی ). نیز گفتنی است كه قصص قرآن , اعم از قصص انبیاء است , یعنی در قرآن , داستانهایی جز قصص انبیاء هم هست , از جمله داستان اصحاب كهف در سوره كهف , یا داستان قارون در سوره قصص .
بعضی شخصیتها یا اعلام قصص قرآن عبارت است از : آدم , آزر , ابلیس , ادریس , ارم ذات العماد , اسـحـاق , اسـماعیل , اصحاب الاخدود , اصحاب الرس , اصحاب الرقیم ( كه با اصحاب كهف یكی است ) , اصحاب السبت , اصحاب السفینه , اصحاب الصفه ( بدون بردن نام آنها ) , اصحاب الفیل , اصـحـاب القریه , اصحاب الكهف , بنی آدم , بنی اسرائیل , تبع , ثمود , جالوت , جن , حواء ( بدون بـردن نـام ) , حـواریـون , خضر ( رجل صالح ) , داود , ذوالقرنین , ذوالكفل , روم , زكریا , زلیخا ( بـدون اسـم ) , زیـد بن حارثه , زینب بنت جحش , ( بدون اسم ) سامری , سبا , سحره , سلیمان , شعیب , صالح , طالوت , عاد , عزیر , عیسی بن مریم , فرعون , قارون , كنعان بن نوح , ( بدون اسم ) لـقـمان , لوط , حضرت محمد بن عبداللّه (ص ) , مدین , مریم , مؤتفكات , ( شهرستانهای لوط ) مـوسـی , نـصاری , نمرود , نوح , هابیل و قابیل , هاروت و ماروت , هارون , هامان , هود , یاجوج و ماجوج , یحیی , یعقوب , یونس , یهود ( برای تفصیل ـ فرهنگ موضوعی قرآن , ذیل قصص قرآن ). بعضی از قصص قرآ ن , مانند قصه آدم و ابلیس و موسی و فرعون و عیسی و مریم و طوفان نوح در كتاب مقدس ( عهد عتیق ) هم سابقه دارد , كه هم قرآن و هم تاریخ فرهنگ رسمی اسلام و شیعه , حضرت رسول (ص ) را بی خبر از آنها می داند , در قرآن تصریح شده است كه پیامبر (ص ) فقط از طریق وحی از آنها با خبر شده و آنها را دریافت كرده است . ( از جـمله آل عمران , ۴۴ ; هود , ۴۹ ; یوسف , ۱۰۲ ; شوری , ۵۲ ) و می فرماید : ( بخوبی می دانیم كه ایشان می گویند همانا بشری او را آموزش می دهد. [ ایـن سـخن درست نیست چرا كه ] زبان كسی كه اینان كژاندیشانه ادعا می كنند گنگ و بیگانه است و این زبان [ زبان قرآن ] عربی [ شیوا و ] روشن است . ( نـحـل , ۱۰۳ ) بـه هر حال اگر قصه شناسان یا مستشرقان , نظری جز این داشته باشند , مورد قبول مسلمانان و قرآن پژوهان مسلمان نیست .
گفتنی است كه بعضی از صحابه كه ابتدا از اهل كتاب ( غالبا یهودی ) بودند , سپس اسلام آورده بـودنـد , پس از نزول قصص قرآن برای شرح و بسط آن قصص , شرح و بسطهایی از فرهنگ خود , نقل می كردند كه به آنها در مورد یهود اسرائیلیات و در مورد نصاری , نصرانیات گفته می شود و غـالـبا از وهب بن منبه و كعب الاحبار , و عبداللّه بن سلام نقل شده و در بعضی تفاسیر قرآن , راه یافته است و در مورد روا یا ناروا بودن آنها , احادیث مختلفی نقل شده است . ( ـ اسرائیلیات در دایرهٔ المعارف تشیع ). قرآن پژوهان برای قصص قرآن فوایدی برشمرده اند.
۱ ) قـصـص انبیاء جزو برترین معارف آن روزگار بوده است , و چیزی كه جز بعضی از راسخان در علم از اهل كتاب , از آن اطلاع نداشتند , از طریق وحی به پیامبر (ص ) می رسید و دستمایه تحدی آن حـضـرت (ص ) بـود , و ضمنا نشان می داد كه عربها با اسلام و این اخبار و قصص از فرهنگ جاهلیت به در آمده اند.
۲ ) معرفت به تاریخ گذشتگان .
۳ ) شناخت چون و چند حركات [ و به قول امروزیها فلسفه ] تاریخ .
۴ ) موعظه و تهدید مشركان .
۵ ) ایـن قصص غالبا با اسلوب محاوره بیان می شد كه سبك و شیوه ای بكلی تازه در ادب عرب , و مایه اعجاب و تحسین شنوندگان , و جزو مبانی هنر و اعجاز ادبی قرآن بود.
۶ ) پند و عبرت گرفتن از سرگذشت پیشینیان و سبب هلاك آنان , كه غالبا شرك و فساد و طرد انبیاء عظام الهی بوده است .
۷ ) آموختن به مسلمانان كه بر و بحر وسیعست و آدمی بسیار و فواید دیگر ( ـ اصول التفسیر و قواعد , نوشته خالد عبدالرحمن العك , ۶۸ ـ ۷۰ ).
پـس از احـادیثی كه در بردارنده شرح و بسط قصص انبیاء و نیز اسرائیلیات است , كهنترین منابع قـصـص قـرآن , عـبـارت اسـت از تـاریخ طبری و تواریخ دیگر مانند یعقوبی و مسعودی ; عرائس الـمـجـالس فی قصص الانبیاء , اثر ابواسحاق احمد ثعالبی ( م ۴۲۷ ق ) ; قصص الانبیاء كسائی ; و تـفـاسیر قرآن از جمله ترجمه تفسیر طبری , قصص برگرفته از تفسیر سورآبادی ; قصص الانبیاء نـیـشـابـوری ; تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی , به كوشش عسكر حقوقی كه جلد سوم آن تماما نصوص قصص قرآن برگرفته از همین تفسیر است . و دیـگـر از آثـار قـرآن پـژوهـان شـیعه , قصص الانبیاء قطب الدین راوندی ( به كوشش غلامرضا عرفانیان یزدی كه در مقدمه تصحیح خود از این اثر ۱۷۴ كتاب در قصص قرآنی و قصص الانبیاء را معرفی كرده است ). هـمـچـنـین : قصص قرآن , صدرالدین بلاغی ; اعلام قرآن , محمد خزائلی , تاریخ انبیاء , تالیف و تـرجـمـه سید محمد باقر موسوی و علی اكبر غفاری كه ترجمه و توسعه و تهذیب قصص القرآن , تـالیف محمد احمد جاد المولی [ و دیگران ] است و اثری ارزشمند به نام دراسات فنیهٔ فی قصص القرآن , اثر محمود بستانی .
منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی مجلس حجاب دولت سیزدهم دولت جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد پاکستان رئیسی امام خمینی رئیس جمهور
هواشناسی تهران سیل پلیس شهرداری تهران قتل کنکور وزارت بهداشت فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی پایتخت
قیمت دلار خودرو قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ایران خودرو تورم مالیات
سریال سینمای ایران تلویزیون سینما موسیقی سریال پایتخت قرآن کریم فیلم مهران مدیری کتاب
خورشید
اسرائیل رژیم صهیونیستی آمریکا غزه فلسطین جنگ غزه روسیه چین اوکراین حماس عربستان ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال بازی فوتسال جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور سپاهان باشگاه پرسپولیس تیم ملی فوتسال ایران بارسلونا
هوش مصنوعی تبلیغات فناوری سامسونگ ناسا اپل بنیاد ملی نخبگان آیفون نخبگان
دندانپزشکی خواب کاهش وزن بارداری مالاریا