ارزیابی خواص عملکردی پودر ماهی

مواد خام تازه و روش خشك كردن فاكتورهای تعیین كننده ای برای كیفیت پودر ماهی هستند. هدف از این تجربه مطالعه بر روی اثرات روش خشك كردن و تازه بودن مواد خام برای خواص عملكردی در پودر ماهی می باشد.پودرهای تولید شده از ماهی های Blue whiting، Herring، Capelin در كارخانه های تجاری كشور ایسلند پروسس شده اند. نمونه ها بر طبق تازه بودن ماهی خام و تكنیك های پروسس به سه دسته دمای پایین (LT)، Norsea mink (NSM) و استاندارد تقسیم می شوند. تازه بودن مواد خام از طریق محتوای نیتروژن فرار در ماهی قبل از پروسس تعیین می شود.پودرهای ماهی توسط خشك كن های هوایی Dyno، Hetland و خشك كن بخار خشك می شوند.نمونه هایی كه برای تركیبات تقریبی آزمایش می شوند شامل محتوای نمك و آمونیاك رها شده، فعالیت آب، دانسیته بالك (توده) و مشخصه های جریان، اندازه ذرات و تعدادی از خواص آن ها در حین عملكرد (چسبناكی و ظرفیت نگهداری آب و قابلیت انحلال) می باشند.نمونه های كوچكی از كل نمونه ها برای ۴ هفته در دمای ۳۵ درجه سانتیگراد ذخیره و از نظر رطوبت تست می شوند. نتایج نشان داد كه محتوای نمك ماهی های Blue whiting و LT در مقایسه با بقیه بیشتر بود و در پودر LT ماهی Herring بیشتر از NSM و پودر استاندارد بود.تركیب رها شده در پودرهای هر سه نمونه ماهی در دمای پایین (P<۰.۰۵) است كه به طور چشمگیری پایین تر از دمای NSM و استاندارد است.
ویسكوزیته به طور چشمگیری در پودر ماهی های (Herring (P=۰.۰۲ و P=۰.۰۴) Capelin ) در دمای LT بیشتر از دو ماهی دیگر است و حتی ویسكوزیته پودرهای Blue whiting در خشك كن های Dyno بسیار بیشتر از خشك كن P=۰.۰۰۷) Hetland ) و بخار (P=۰.۰۱) است. ظرفیت نگهداری آب به طور چشمگیری در پودر ماهی Herring در P=۰.۰۴) LT ) بیشتر از دو دمای NSM و استاندارد است.قابلیت حل شدن به طور چشمگیر در LT پودر P=۰.۰۰۱) Herring ) و پودر P=۰.۰۲) Capelin ) كمتر از پودرهای دیگر است و در پودر ماهی Herring كه در خشك كن هوای Dyno خشك شده اند (P=۰.۰۰۱) كمتر از پودرهای خشك شده در خشك كن های Hetland و بخار هستند.این نتایج اشاره بر این دارد كه كاربرد مواد خام تازه، دمای پایین و زمان نگهداری كم در طی خشك كردن برای فرآیند پودر ماهی باعث حفظ خواص عملكردی آن به وسعت زیادی می شود كه این در صنعت خوراك ماهی مفید است.
۱ – معرفی
صید سالیانه ماهی دنیا بیش از ۹۰ میلیون تن متریك در سال ۱۹۸۶ بوده كه این مقدار در سال ۱۹۸۹ به ۱۰۰ میلیون تن متریك رسیده است. ذخایر ماهی موجود و باارزش به مقدار بسیار زیادی استخراج شده اند. به طور واضح اهمیت پرورش حیوانات آبزی و ماهی ادامه پیدا می كند تا افزایش یابد. چون مسائل محیطی صنعت پروسه ماهی مستقیماً به از بین رفتن ماهی مربوط می شود، در نظر گرفتن قسمت های مطلوبی كه باعث توسعه می شوند منجر به بهبودی محیط می شود. در ۱۰ الی ۱۵ سال پیش پودر و روغن ماهی كه اكنون دائماً افزایش یافته به عنوان اجزا اصلی در رژیم غذایی ماهی پرورشی و كوسه ها استفاده می شد. در سریلانكا كه از چند سال پیش پرورش آبزیان افزایش پیدا كرده است خواستار افزایش پودر ماهی شده اند.پودر ماهی حدود ۵ میلیون دلار در سال ارزش گذاری شده است. خاصیت تازگی مواد خام برای یك تولید كننده كه بخواهد پودر ماهی با كیفیت برتر بسازد مهم است. فعالیت آنزیم ها و باكتری ها در ماهی می توانند سریعاً باعث كم شدن محتوا و كیفیت پروتئین و روغن ماهی شود. پروتئین به آمین ها و آمونیاك تجزیه می شود كه هر دو باعث كم شدن ارزش پروتئین و بازیافت آن می شوند.خشك كردن یكی از روش های كلیدی در فرآیند تولید پودر ماهی می باشد. خشك كن ها می توانند در بسیاری از نسبت های مهم كیفیت پودر ماهی مؤثر واقع شوند. اطلاعات راجع به خواص عملی پودر ماهی به آسانی قابل دسترسی نیست.واژه Functionality كه برای تركیبات غذایی به كار برده می شود به عنوان هر خصوصیتی تعریف می شود، البته گذشته از صفات تغذیه ای كه در مفید بودن تركیبات در غذا تأثیر می گذارد. بیشتر خصوصیات عملی یك نقش اصلی در رفتار فیزیكی غذا یا تركیبات غذا در طی آماده شدن، فرآیند یا ذخیره ایفا می كنند. خواص عملكردی اساساً بستگی به پروتئین در ماهی دارد. درخواست برای پودر ماهی با كیفیت بالا در حال افزایش است و رفتار خواص عملی در پودر ماهی نیز مهم است. ویسكوزیته و ظرفیت نگهداری آب در هنگام ساخت قرص های پودر ماهی هم، خواص مهمی هستند كه باعث افزایش محصولات قرص ها می شوند. قابلیت انحلال كم هم، قابلیت استفاده خوراك برای ماهی را افزایش می دهد.
موضوعات این مطالعه به شرح زیر است:
۱- آشنایی با فرآیند تولید پودر ماهی
۲- ارزیابی تأثیر روش های خشك كردن و خاصیت تازگی مواد خام روی كیفیت پودر ماهی
۳- مطالعه رفتار بعضی از خاصیت های عملكردی در پودر ماهی
۲- بازبینی نوشته ها
۲-۱ تاریخچه صنعت پودر ماهی
صنعت پودر و روغن ماهی در اروپای شمالی و آمریكای جنوبی در قرن ۱۹ شروع شد كه آن بر اساس صید مازاد ماهی Herring از ماهیگیری ساحلی فصلی بود و برای فعالیت تولید روغن ضروری بود و ضایعات آن ها به عنوان كود استفاده می شد. اما از شروع قرن ۲۰ آن ها را خشك كردند و از آن ها برای خوراك حیوانات استفاده می كردند، در حقیقت تعریف عام از پودر ماهی به این شكل است كه محصول جامد دریایی كه بوسیله حركت مقدار زیادی آب و مقداری هم روغن از ماهی یا ضایعات ماهی به طرف بیرون، فراهم می شده است.
۲-۲ اهمیت پرورش آبی
ضایعات فرآیندهای دریایی می تواند به عنوان غذا برای ماهی به شكل پودر یا قرص در عملكردهای پرورش ماهی استفاده شود. استفاده از ضایعات برای طعمه دادن شاید، قدیمی ترین روش برای حذف ضایعات فرآیند باشد. ضایعات ماهی همچنین می تواند در پرورش آبزیان استفاده شود. این نوع پرورش (پرورش حیوانات آبزی) به سرعت در سراسر دنیا بسط داده شده است. مركز تجارتش در آسیا است جایی كه نمونه های جدید مانند ماهی شیر، Yellowtail، مار ماهی و میگو به نمونه های ماهی كپور تجاری اضافه شده اند. تا زمانی كه ماهی شیر وابسته به رشد جلبك ها در دریاهای كم عمق است، ماهی های Yellowtail، مار ماهی ها و كوسه های پرورشی می توانند ضایعات ماهی ها را بین ببرند.
چون این نمونه ها دارای قیمت بالایی هستند پروتئین و چربی با ارزش اقتصادی كم می تواند به تولیدات با ارزش بالا تبدیل شود. در آینده مسائل محیطی به وسیله نیتروژن ها و فسفرها از پرورش ماهی ها بوجود می آید كه ماهیگیرها و تولید كننده های مواد غذایی خواستار به حداقل رساندن این مسائل هستند.
۲-۳ اهمیت پودر ماهی
پودر ماهی به عنوان غذای احشام سال های زیادی استفاده شده است كه به خاطر ارزش نیتروژنی بالا مهم بوده است. پودر ماهی دارای سطح بالایی از آمینو اسیدهای اصلی...

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران