مدرسه و سلامت اندر فواید خوراکی زنگ تفریح

بسیاری از الگوهای رفتاری بزرگسالان و عادات غذایی آنها در سنین کودکی شکل می گیرد و در سنین بزرگسالی کمتر قابل تغییر است. با توجه به این که کیفیت و کمیت الگوی غذایی نقش بسزایی را در سلامت و یا بروز بیماری های مختلف ایفا می کند، پس توجه به چگونگی شکل گیری عادات و الگوی مصرف غذایی کودکان می تواند حائز اهمیت باشد.
در سنین قبل از مدرسه علایق غذایی کودکان منحصراً تحت تأثیر محیط خانواده است، ولی به محض ورود به مدرسه، کودکان از محیط خانه دور شده و ساعاتی از روز را در مدرسه و جدا از خانواده در کنار همسالان سپری می کنند، بنابراین عادات و انتخاب های غذایی آنها کم کم تغییر کرده و تحت تأثیر محیط و شرایط جدید قرار می گیرد.
از آن جایی که دانش آموزان وعده های غذایی اصلی «صبحانه، ناهار و شام» را اکثرا در خانه و با حضور والدین مصرف می کنند، الگوی غذایی اصلی آنها بیشتر تابع خانواده است؛ ولی میان وعده ها یا در محیط مدرسه همراه با دوستان و همسالان و یا درساعاتی از روز و غالبا بدون حضور والدین خورده می شود. به عبارتی نقطه شروع اختلاف بین الگوی غذایی والدین با کودکان از همین میان وعده ها و موادغذایی و خوراکی هایی است که در آن زمان صرف می شود.
با توجه به این که سهم میان وعده ها در تأمین انرژی و مواد مغذی ضروری، به ویژه برای دانش آموزان حائزاهمیت است، با این حال متأسفانه بسیاری از آنها در این وعده ها، خوراکی ها و موادغذایی ای را می خورند که حاوی انرژی بالا و مواد غذایی پایین هستند و بخش عمده ای از میان وعده ها را چربی و مواد قندی ساده تشکیل می دهد. این نوع خوراکی ها باعث ایجاد یک حس سیری کاذب در دانش آموزان شده، بدون این که نیازهای تغذیه ای لازم را تأمین کنند و در صورتی که در زمان های نامناسب در طی روز صرف شوند، علاوه بر این که اشتهای دانش آموزان را برای خوردن و عده های اصلی «که از نظر تغذیه ای» کامل تر هستند از بین می برد، بلکه به مرورزمان باعث ایجاد کمبودهای تغذیه ای در آنها می شوند، همچنین به خاطر داشتن انرژی زیاد، سبب تجمع انرژی در بدن و به دنبال آن بروز مشکل اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان می شوند. مطالعات مختلف در دنیا نشان می دهد که شیوع اضافه وزن وچاقی در کودکان و نوجوانان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه رو به افزایش است و یکی از عوامل مهم و موثر در بروز این مشکل کیفیت و کمیت الگوی وعده ها و میان وعده های مصرفی روزانه است.
موادغذایی ای مثل پفک، چیپس، شکلات، شیرینی ها، پیراشکی، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، انواع ساندویچ های سوسیس، کالباس، همبرگر آماده و پیتزا که متأسفانه به دلایل مختلف تقاضای مصرف آنها در بین کودکان و نوجوانان بالاست، همگی جزو خوراکی ها و غذاهایی هستند که انرژی زیادی داشته، ولی از لحاظ تغذیه ای کم ارزش هستند و به جز تأمین میزان زیادی انرژی و برطرف کردن حس گرسنگی، کمکی به برآورده شدن سایر نیازهای رشد و سلامت دانش آموزان نمی کنند؛ حال آنکه استفاده از موادغذایی مفید و مناسب در میان وعده ها به خوبی بخشی از نیاز رشد و سلامت تغذیه ای دانش آموزان را تأمین می کنند.
گنجاندن یک وعده مناسب و مغذی در برنامه غذایی روزانه دانش آموزان می تواند بر حافظه کوتاه مدت، میزان توانایی یادگیری و به دنبال آن پیشرفت تحصیلی آنها تأثیر مثبت داشته باشد.
¤ میان وعده های مناسب برای دانش آموزان در مدرسه و یا خانه باید شامل مواد غذایی و خوراکی هایی باشد که جزو گروه های اصلی غذایی هستند. چند نمونه از انواع میان وعده های مفید و مغذی برای دانش آموزان عبارتند از:
▪ انواع سبزی ها مثل هویج، خیار، گوجه فرنگی و...
▪ میوه های تازه فصل مثل سیب، پرتقال، نارنگی، موز و...
▪ آب میوه های تازه و طبیعی که می توان آنها را در خانه از میوه های تازه تهیه کرد.
▪ انواع مغزها مثل گردو، بادام، پسته و... که حاوی پروتئین گیاهی مرغوب و چربی مفید هستند و همچنین میزانی از ویتامین ها و املاح معدنی را دارا هستند.
▪ شیر که می تواند به همراه بیسکویت های ساده و یا کیک های ساده خانگی میل شود.
▪ ساندویچ های نان و پنیر و گردو، نان و پنیر و گوجه فرنگی، نان و تخم مرغ آبپز و گوجه فرنگی.
گفتنی است اقدام لازم در جهت فراگیری و آگاهی از نیازهای غذایی دانش آموزان، اصلاح رفتارهای تغذیه نامطلوب، همچنین توصیه های کاربردی لازم و مناسب برای بهبود شیوه تغذیه آنها در برنامه های آموزشی، بیان نقش و اهمیت تغذیه در یادگیری و درک مطالب، اهمیت صرف صبحانه، آگاهی از گروه های مختلف غذایی و ارزش آنها، تشویق به خوردن شیر و لبنیات و انواع سبزی و میوه ها، بیان آثار زیانبار مصرف شکلات، شیرینی و تنقلات غذایی کم ارزش؛ و... تأثیر فزاینده ای در بهبود تغذیه دانش آموزان و سلامت آنها دارد.
همچنین برنامه ریزی مناسب در جهت ایجاد یک بوفه غذایی سالم در مدرسه همراه با آموزش دانش آموزان و آگاهی آنها در مورد غذای سالم ضرورت دارد.

منبع : روزنامه کیهان