انتقاد از برده داری مدرن

ریچارد لینك لیتر از جمله كارگردانان پركار سینمای جهان است كه در مدت ۳ سال گذشته ۵ فیلم بلند را عرضه كرده است. او پس از ساختن چند فیلم مستقل برجسته از جمله slacker (فریاد گیج) به جریان اصلی سینما وارد شد و فیلم مدرسه راك را با بازی جك بلك ساخت و از آن پس دو فیلم مستقل قبل از غروب و بعد از طلوع آفتاب و Ascanner Darkly را ساخته است. اما آخرین فیلم او یك اقتباس ادبی براساس كتاب پرفروش اریك اشلومر به نام Fast Food Nation است كه نگاهی به عملكرد مغازه های زنجیره ایFast Food (یا همان رستوران های غذاهای آماده) و شرایط سخت كاركنان مكزیكی در این رستوران ها دارد. در این فیلم انتقادی هنرپیشگان خوبی از جمله گرگ كنیار، پاتریشیا آركوئت و لوییز گازمن حضور دارند. اكثر كسانی كه كتاب Fast Food Nation را مطالعه كرده اند، غالباً فیلمی براساس نوشته های انتقادی آن را در ذهنشان مرور می كنند!
« باید اعتراف كنم درزمان مطالعه این كتاب این تفكر در ذهن من بود چون من از علاقه مندان رمان های غیرتخیلی ( Nonfiction ) هستم ولی پس از پایان فیلم به ذهنم رسید كه شاید این كتاب بتواند برای ساخت یك اثر مستند مورد استفاده قرار گیرد. زمانی كه اریك اشلومبر به شهر آستین آمد تا در مراسم رونمایی كتاب شركت كند، من هم در آنجا بودم و ما درباره آن مفصل بحث كردیم. او ایده ساخت فیلمی براساس آن را با من مطرح كرد و گفت: فكر نمی كنی فیلمی درباره زندگی سخت این كارگران و بهره كشی از آنها به دلیل شرایط اتاقشان جالب باشد؟ من قبلاً هم به ساخت فیلمی درباره كارگران در مقاطعی از زندگی ام فكر كرده بودم ولی این بار با بهره از یك كتاب پرفروش، همه چیز می توانست مورد توجه قرار گیرد.»
▪ بسیاری از فیلم های قبلی شما هم حال و هوای آثار مستند را داشتند و پیرامون زندگی مردم عادی بودند...
بله ولی این بار فیلم درباره شرایط دشوار عده ای كارگر خارجی بود.
▪ آیا برای ساخت فیلم تحقیقاتی انجام دادید یا این كه اطلاعات اشلومبر برای شما كافی بود؟
ما تحقیقات فراوانی را انجام دادیم كه البته بخشی از آن از طریق ارتباط های خوب اریك صورت گرفت، ما به اتفاق به كلرادو سفر كردیم و در آنجا من با خانواده های كارگران گفت وگوهای فراوانی انجام دادم. ایده اصلی من برای این فیلم، تمركز بر روی شخصیت هایی بود كه شرایط عادی در زندگیشان نداشتند.
▪ شرایط در كلرادو برای ساخت فیلم چگونه بود و آیا مسئولان صنعت غذایی اطلاع داشتند كه فیلم شما می تواند به چهره آنها در جامعه آمریكا و حتی جامعه جهانی ضربه بزند؟
بله ولی خود آنها هم از شرایط كار در این صنعت اطلاع كامل داشتند و به همین دلیل نمی توانستند اعتراض چندانی كنند چون برخی از دست اندركاران این صنعت راه های سالمی را برای ادامه كار انتخاب كرده اند و البته گروهی هم با به خطر انداختن آینده مهاجران جویای كار و همچنین سلامت مردم با توزیع غذای نه چندان مرغوب در واقع دشمن جامعه هستند كه در پشت تبلیغات فراوانی سعی در غلو واقعیت ها دارند و به برده داری مدرن می پردازند.
▪ به نظر می رسد شما گیاهخوار هستید. آیا این مسأله بر بار اخلاقی شما برای ساخت این فیلم نمی افزود؟
البته چون به نظر من در مورد حقوق حیوانات در این كشور بی توجهی های فراوانی صورت می گیرد، من مشكلی با شكارچیان ندارم و شكار حیوانات در طبیعت برای استفاده غذایی مشكل چندانی ندارد اما برخی چون دیك چنی اقدام به ساخت قفس های بزرگ برای حیوانات و پرورش آنها و بعد رها كردن آنها در یك بوته زار و شكار آنها می كنند كه به عقیده من از فرم عادی خارج است مخالف ام .
▪ چگونه موفق شدید با مدیران صنعت بسته بندی گوشت برای فیلم خود ارتباط برقرار كنید؟
ما سعی خودمان را كردیم ولی نتوانستیم این رابطه را برقرار كنیم چرا كه هیچ كدام از آنها حتی كسانی كه با اریك سابقه آشنایی داشتند، سوژه فیلم ما را نپسندیدند و بنابراین ما برای فیلمبرداری مربوط به سكانس شركت بسته بندی گوشت به مكزیك رفتیم و در آنجا این صحنه ها را گرفتیم.
▪ برخی از هنرپیشه ها چون گرگ كنیار با شما آشنایی داشته ولی حضور هنرپیشه ای چون بروس ویلیس در فیلم تا حدی عجیب است؟
فیلم بدون توجه به هنرپیشگان آن تأمین بودجه شده بود و ازاین نظر من برای انتخاب هنرپیشگان مورد علاقه ام آزادی عمل داشتم ولی تصور می كنم هنرپیشه هایی مثل بروس ویلیس این روزها فیلمنامه هایی از این دست را كمتر می خوانند و به همین خاطر برای حضور در آن ابراز علاقه كردند هرچند دستمزد آنها پایین باشد و البته تفكر مشابهی در ذهن پاتریشیا آركوئت و لوییز گازمون نیز بود.
▪ قبول كنید كه تفاوت ژانرهای سینمایی فیلم های شما در سال های اخیر همه را به تعجب انداخته است.
من چندان این نگاه را به كارهایم قبول ندارم اگرچه بسیاری از دوستانم به من گفته اند كه با دو فیلم استودیویی توانسته ام نام خودم را در بسیاری از مكان هایی كه قبلاً حضورم احساس نمی شد، بر سر زبان ها بیندازم، اما من می توانم دقیقاً توضیح دهم كه چرا هركدام از این فیلم ها برای من شخصی هستند به چه دلیلی آنها را انتخاب كردم.
▪ اما بپذیرید كه پس از ساخت فیلم استودیویی مدرسه راك، بازگشت به شخصیت هایی كه ۹ سال قبل درباره شان فیلمی ساخته بودید (قبل از غروب آفتاب) عجیب بود!
من آن فیلم را با حداقل بودجه ساختم وكل فیلمبرداری ظرف ۱۵ روز انجام شد. من نمی خواستم به عنوان فیلمسازی شناخته شوم كه فقط از این پس به دنبال فیلم های پرهزینه می رود و دستمزد بالا دریافت می كند.
▪ آیا كسب تجاربی از فیلم های استودیویی در ساخت فیلم مستقل به شما كمك می كند؟
هر فیلمی مشكل خود را دارد حتی اگر شما بودجه هنگفتی در اختیار داشته باشید باز هم به دردسرهای فراوانی برمی خورید و حتی اگر بودجه دویست میلیون دلاری مثل فیلم تایتانیك داشته باشید، باز هم در پایان كار تقاضای ۲۰ میلیون دلار بودجه اضافی می كنید.
▪ آیا فیلم بعدی شما مستقل خواهد بود؟
در شرایط فعلی من ۴ پروژه در نظر دارم كه همگی از نظر من می توانند به مرحله اكران برسند و تا به حال فیلمنامه دو تای آنها را تكمیل كرده ام و دو فیلمنامه هم در مرحله تكمیل هستند ولی هنوز نمی توانم تصمیم بگیرم كه پروژه بعدی دقیقاً كدام خواهد بود ولی از طرفی بیشتر دوست دارم بر روی یك فیلم مستند كار كنم.
▪ شما در فیلم هایتان به سوژه سیاست اشاره داشته اید آیا قصد ندارید فیلم صرف سیاسی بسازید؟
من از فیلم های سیاسی انتخاباتی متنفرم و بیشتر فیلم های سیاسی همه مردان رئیس جمهور و شبكه را دوست دارم و اگر فیلمی بسازم در فضای این چنین فیلم هایی خواهد بود.

گفت وگو با ریچارد لینك لیتر، كارگردان فیلم Fast Food Nation
ترجمه: امیررضا نوری زاد

منبع : روزنامه ایران