جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا


آرامگاه بابارکن‌الدین ، اصفهان


در ضلع جنوبی زاینده‌رود و مجاور جاده‌ قدیم شیراز، در قبرستان قدیمی اصفهان - تخت پولاد - آرامگاه یكی از عرفای مشهور قرن هشتم هجری به نام باباركن‌الدین مسعود بن عبداللّه بیضاوی واقع شده است كه در تاریخ یكشنبه 26 ربیع‌الاول سال 769 هـ.ق وفات یافته و در این مكان دفن شده است. قبرستان تخت پولاد مدفن عده زیادی از مشاهیر، علما، فقها، شعرا و خوش‌‌نویسانی است كه از عهد صفویه به بعد، در اصفهان وفات یافته‌اند و در اطراف قبر باباركن‌الدین، به فواصل دور و نزدیك، دفن شده‌اند و نسبت به قبر باباركن‌الدین جدیدترند. این قبرستان، تا اواخر عهد صفوی، به قبرستان باباركن‌الدین نیز شهرت داشته است،‌ و حتی پل معروف خواجو نیز به پل باباركن‌الدین مشهور بوده و شاردن، سیاح فرانسوی صریحاً این نكته را ذكر كرده است.
ساختمان زیبای گنبد باباركن‌الدین، از حیث هندسی و اِشراف بر سایر گنبدها، امتیازی خاص دارد و به شكل هرم دوازده ترك است (گنبدهای هرمی شكل كه به شكل كلاه درویشان است، فقط بر روی قبر دراویش و عرفا ساخته شده است؛ از جمله مقبره باباقاسم در اصفهان). بنای قلعه باباركن‌الدین، به صورت فعلی آن، به امر شاه‌عباس به اتمام رسیده است. نمای خارجی بنا و سردرِ آن كاشی‌كاری شده است. قاعده‌ گنبد، مخمس متساوی‌الاضلاع است و پنج ایوان مشابه بر گرداگرد محوطه زیرگنبد ساخته شده و آرامگاه باباركن‌الدین در داخل یكی از ایوان‌ها واقع است و بر روی آن سنگ بزرگ مرمری به طول بیش از 2 و عرض 1/16 متر قرار دارد. این ایوان به وسیله نرده‌ای مشبك و چوبی، از صحن مركزی مجزا شده و قطعه سنگ مرمر نفیسی به طول 163 و عرض 89 سانتی‌متر كه كتیبه آن معرف شخص متوفاست، به طور عمودی در كنار آن نصب شده است. كتیبه سردرِ بقعه باباركن‌الدین، به خط ثلث بر زمینه كاشی لاجوردی، به نام شاه‌عباس كبیر و به خط محمد صالح اصفهانی در تاریخ 1039 هـ.ق نوشته شده است.
از كاشی‌های زینتی این مقبره، تنها كتیبه زیبای پیشخوان ورودی و پوشش چهار ضلع از دوازده ضلع سقف هرمیِ بنا باقی مانده است. با این حال، هنوز یكی از زیباترین ابنیه‌ عصر صفوی به شمار می‌رود. آراستگی و تناسب كامل ابعاد هر یك از قسمت‌های بنا كه بسیار دقیق و متجانس ساخته شده‌اند، از ویژگی‌های این اثر تاریخی است. این آرامگاه در سال 1200 هـ.ق تعمیر شده و كتیبه‌ای بر لوح سنگی و به خط نستعلیق در آن نصب شده است.