فراز و نشیب های سفر قذافی به پاریس

«معمر قذافی» رهبر لیبی برای دومین بار در ۳۴سال گذشته هفته گذشته برای یک سفر پنج روزه وارد پاریس شد، سفری که برای محافل خبری جهان بسیار قابل توجه بود. قذافی پس از ورود به پاریس، دیدار کوتاهی با «نیکلا سارکوزی» در کاخ ریاست جمهوری فرانسه (الیزه) انجام داد. به گزارش ایرنا براساس اولین ارزیابی ها، توافقنامه و تفاهمنامه هایی به ارزش ۱۰ میلیارد یورو بین دو طرف به امضا رسیده که بخش اعظم آنها در زمینه نظامی است و از این میزان بیش از ۵۰۰میلیون یورو مربوط به فروش ۱۰فروند هواپیمای نظامی «رافال» فرانسه به لیبی است. سفر قذافی به پاریس از چند منظر مورد توجه محافل خبری است. اول اینکه لیبی در دو دهه گذشته با غرب درگیر بوده و اوج این درگیری ها در قضیه لاکربی و صنایع هسته ای این کشور بود. مهمترین مشکل غرب با لیبی مربوط می شود به دخالت و سازماندهی این کشور در انفجار پرواز شماره ۱۰۳هواپیمای پان آمریکن بر فراز لاکربی اسکاتلند که در دسامبر سال ۱۹۸۸موجب مرگ ۲۷۰مسافر و خدمه آن شد.
پرونده لاکربی در نهایت با محکوم شدن لیبی و پرداخت غرامت به بازماندگان این حادثه و تسلیم مسببین این انفجار به دادگاه لاهه خاتمه یافت. این قضیه سالها لیبی را در مقابل غرب قرار داده بود و طرابلس با عقب نشینی در این پرونده و تحویل صنایع هسته ای خود باب جدیدی را در برقراری ارتباط با غرب باز کرد. دولت لیبی در تاریخ ۱۹دسامبر ۲۰۰۳مبنی بر دست کشیدن این دولت از برنامه های سلاحهای کشتار جمعی و موشکهای دوربرد خود موجب حیرت بسیاری شد. قضیه دوم مربوط به پنج پرستار بلغاری و یک پزشک فلسطینی است که صدها کودک لیبیایی را به ویروس بیماری کشنده ایدز مبتلا کردند. در این حادثه ۴۲۶کودک لیبیایی بیمارستان شهر بنغازی در شمال شرق لیبی به ایدز مبتلا شدند که تاکنون ۵۱نفر از آنها جان باخته اند. پرستاران بلغاری و پزشک فلسطینی که پس از آزادی تابعیت بلغاری دریافت کرد پس از هشت سال که در لیبی زندانی بودند، در نهایت مورد عفو قذافی قرار گرفتند و آزاد شدند. سارکوزی ژوئیه گذشته یک روز پس از آزادی پنج پرستار بلغاری و یک پزشک فلسطینی، به طرابلس سفر کرد. رئیس جمهوری فرانسه از آغاز شروع ریاست خود در الیزه، رایزنی هایی را با لیبی آغاز کرد و اواسط خرداد ماه گذشته در یک تماس تلفنی با قذافی تمایل پاریس را برای تقویت همکاری ثمربخش بین دو کشور در تمامی زمینه ها اعلام کرد و قذافی نیز از همتای فرانسوی خود برای سفر به لیبی دعوت کرد. رئیس جمهوری فرانسه نیز با علاقه مندی بسیار این دعوت را قبول کرد و پس از حل مسأله پرستاران بلغاری راهی طرابلس شد. سارکوزی هدف از انجام این سفر را کمک به لیبی برای ورود به جامعه جهانی اعلام کرد و «دیوید مارتینون» سخنگوی کاخ الیزه نیز اظهار داشت، این دیدار که پس از آزادی پرستاران بلغاری انجام می شد، سرآغازی برای همکاری های مختلف بین دو کشور خواهد بود.
وی تأکید کرده بود که روابط سیاسی بین دو کشور از سرگرفته خواهد شد و به همین منظور رئیس جمهوری فرانسه عازم لیبی شد. چند روز پس از سفر سارکوزی به طرابلس «سیف الاسلام» پسر رهبر لیبی در گفتگو با روزنامه فرانسوی «لوموند» از توافق های سیاسی و نظامی بین لیبی و فرانسه در ازای آزادی پرستاران بلغاری پرده برداشت. نکته بعدی مربوط می شود به انتقادهای بی شماری که در داخل فرانسه از سوی احزاب، تشکلها، برخی مقامات فرانسوی و مطبوعات این کشور به سفر قذافی به پاریس شده است. اعتراضهای همه جانبه مخالفان از جمله احزاب چپ، بر دیدار سارکوزی با قذافی سایه افکنده است.
دیدار قذافی از فرانسه، از سوی احزاب میانه و سوسیالیستها مورد انتقاد شدید قرار گرفته و «فرانسوا اولاند» دبیر اول حزب سوسیالیست فرانسه نیز در این زمینه سارکوزی را به نابینایی سیاسی متهم کرده است. این انتقادها فقط از سوی احزاب و سازمانهای حقوق بشر فرانسه نبوده بلکه وزرای سارکوزی از جمله «برنار کوشنر» وزیر خارجه و «راما یاد» وزیر مشاور در امور حقوق بشر فرانسه نیز نسبت به سفر قذافی به پاریس معترضند. بر اثر فشارها و انتقادهای فراوان از سارکوزی وی پس از دیدار اولیه با قذافی در یک گفتگوی مطبوعاتی اعلام کرد که در دیدار با رهبر لیبی درباره تمامی موارد رعایت حقوق بشر سخن خواهد گفت. راما یاد وزیر مشاور در امور حقوق بشر فرانسه که تقارن دعوت از قذافی به پاریس را با صدور بیانیه جهانی حقوق بشر که پاریس نیز از امضاکنندگان آن است، افتضاح آور خوانده بود، از سوی سارکوزی به کاخ الیزه فراخوانده شد و به وی تذکر داده شد. اتحادیه بین المللی حقوق بشر، درنامه سرگشاده ای خطاب به رئیس جمهوری فرانسه، سفر قذافی رهبر لیبی را به پاریس، محکوم کرد. این سازمان بین المللی در نامه خود آورده است که لیبی در طول سه دهه گذشته حقوق بشر را به نحو فاحشی نقض کرده است. این سازمان گفته است که رهبران لیبی یا خودشان در این کشور به نقض حقوق بشر مبادرت ورزیده اند و یا اینکه چشم خود را بر روی نقض حقوق بشر بسته اند. گزارشگران بدون مرز نیز در فرانسه سفر قذافی به پاریس را غیر قانونی خوانده و خواستار محاکمه رهبر لیبی شده اند. «بی.بی.سی» نیز در این باره گزارش داد، سفر قذافی به پاریس اعتراضات زیادی را از سوی احزاب مخالف و حتی برخی از اعضای کابینه سارکوزی در پی داشته است. از سوی دیگر سفر قذافی به فرانسه مورد استقبال برخی کشورها از جمله ایالات متحده قرار گرفت. دولت آمریکا توافق نامه همکاری میان فرانسه و لیبی را در زمینه هسته ای غیرنظامی بدون مانع دانسته است. «توماس اشتگ» معاون سخنگوی دولت آلمان اعلام کرد: درباره سیاست خارجی فرانسه در پاریس تصمیم گیری می شود و ما درباره تصمیمات دولت فرانسه اظهار نظری نمی کنیم. آمریکا از سال گذشته عادی سازی روابط با لیبی را آغاز کرد و نام این کشور را از فهرست کشورهایی که بزعم واشنگتن حامی تروریسم هستند، حذف کرد. روابط دیپلماتیک آمریکا و لیبی از سال ۱۹۸۱میلادی قطع و در اوایل سال ۲۰۰۴میلادی و پس از گذشت چند هفته از موافقت لیبی برای چشم پوشی از برنامه های هسته ایش، از سر گرفته شد. سفر رهبر لیبی به فرانسه برای هر دو کشور منافع اقتصادی زیادی به همراه داشته است.
فرانسه در تلاش است تا هواپیماهای نظامی رافال خود را که خریدار داخلی و خارجی ندارد، به کشور لیبی بفروشد. این هواپیماها بگونه ای است که حتی ارتش فرانسه نیز حاضر نشده آن را بخرد و وزیر دفاع این کشور هم اخیرا از پیچیدگی زیاد این هواپیما انتقاد کرده است. شرکت هوا - فضای «او.آ.د.اس» فرانسه قرار است قرارداد فروش بیش از ۱۰ فروند بالگرد جنگی «تایگر»، «پوما» و «کوجر» را با لیبی به امضا برساند. گزارشها حاکی است که لیبی قرار است قرارداد خرید دو فروند زیردریایی «گوویند» و همچنین یک سری قراردادهای دیگر برای خرید تجهیزات دریایی به ارزش ۴۰۰میلیون دلار را با بخش نظامی فرانسه امضا کند. قذافی علاوه بر خرید ۲۶فروند هواپیمای ایرباس، در بخش هسته ای غیر نظامی نیز قراردادی برای یک راکتور اتمی با فرانسه منعقد کرد. با تامل در سفر قذافی باید اذعان کرد که این سفر هم برای طرابلس مفید بوده و هم برای پاریس، چرا که دولت سارکوزی نیز به دنبال رفع مشکلات عدیده اقتصادی است که از ابتدای کار با آن روبرو بوده است.

منبع : روزنامه ابرار