پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


سالن‌های‌ سینما در گذر تاریخ‌


سالن‌های‌ سینما در گذر تاریخ‌
در این‌ سال‌ها همیشه‌ بحث‌ از این‌ بوده‌ كه‌ سینمای‌ ایران‌ سالن‌ سینما كم‌ دارد. این‌ واقعیتی‌ انكارناشدنی‌ است‌ كه‌ سینمای‌ ایران‌ را می‌آزارد. بسیاری‌ از محلات‌ شهرمان‌ و كشورمان‌ سینما ندارند و سینما رفتن‌ به‌ این‌ شكل‌ بدل‌ به‌ یك‌ سرگرمی‌ وقت‌گیر و پر خرج‌ شده‌ كه‌ باید رنج‌ سفر را به‌ جان‌ خرید و از یك‌ گوشه‌ شهر به‌ گوشه‌یی‌ دیگر رفت‌ تا یك‌ فیلم‌ را دید... اینها مشكل‌ اقتصادی‌ هم‌ برای‌ سینمای‌ ایران‌ درست‌ كرده‌ است‌.
مشكل‌ وقتی‌ بغرنج‌تر می‌شود كه‌ مثلاً پرفروش‌ترین‌ سینمای‌ تهران‌ «سینما آزادی‌» ۹ سال‌ است‌ كه‌ سوخته‌ و به‌ امان‌ خود رها شده‌ و كسی‌ را در این‌ سال‌ها كاری‌ با آن‌ نبوده‌ است‌. سینمایی‌ كه‌ حداقل‌ می‌توانست‌ در این‌ اوضاع‌ اسفبار سالی‌ حدود سیصد میلیون‌ تومان‌ به‌ فروش‌ فیلم‌هایمان‌ كمك‌ كند و حالا سینمای‌ ما از آن‌ محروم‌ است‌...
● این‌ خاطره‌ ما بود كه‌ سوخت‌...
روزی‌ روزگاری‌ كه‌ چندان‌ هم‌ دور نیست‌ (ده‌ سال‌ هم‌ نمی‌شود) سینما آزادی‌ قلب‌ تپنده‌ سینماهای‌ تهران‌ بود. پرفروش‌ترین‌ سالن‌ تهران‌، كه‌ نمایش‌ فیلم‌ در آن‌ سینما تكلیف‌ فروش‌ فیلم‌ را روشن‌ می‌كرد، هنوز خاطره‌ صف‌های‌ طولانی‌ دوستداران‌ سینما جلوی‌ این‌ سالن‌، در یادمان‌ مانده‌. صف‌های‌ طولانی‌ جلوی‌ زنده‌ترین‌ سینمای‌ شهر، كه‌ اكنون‌، ویرانه‌یی‌ است‌ در تقاطع‌ عباس‌آباد و وزرا، ویرانه‌یی‌ كه‌ دل‌ هر عشق‌ سینمایی‌ را به‌ درد می‌آورد، چه‌ هر عشق‌ فیلمی‌ حداقل‌ یك‌ بار طعم‌ فیلم‌ دیدن‌ را در این‌ سینما چشیده‌ و اكنون‌ ویرانی‌ سینما، شیرینی‌ این‌ خاطره‌ را گس‌ می‌كند...
تا سال‌ ۱۳۵۹، سینما آزادی‌ «شهرفرنگ‌» نام‌ داشت‌ و در سال‌ ۱۳۴۸ ساخته‌ شده‌ بود. قرار بود نام‌ این‌ سینما «برادوی‌» باشد، اما «شهر فرنگ‌» شد و دو سال‌ بعد هم‌ در زیرزمین‌ این‌ سینما، سینما «شهر قصه‌» به‌ وجود آمد، كه‌ آن‌ هم‌ خاطره‌انگیز بود و ماند.
سینما آزادی‌ (شهرفرنگ) با نمایش‌ فیلم‌ «مایرلینگ‌» افتتاح‌ شد. استقبال‌ از این‌ فیلم‌ در این‌ سینما بسیار خوب‌ بود و بعدها این‌ رسم‌ همواره‌ ادامه‌ پیدا كرد. از جمله‌ فیلم‌هایی‌ كه‌ پیش‌ از انقلاب‌ در این‌ سینما نمایش‌ داده‌ شدند می‌توان‌ به‌ «پدرخوانده‌»، «شكار در شهر»، «جنگ‌ ستارگان‌» و «دیوانه‌ از قفس‌ پرید» اشاره‌ كرد كه‌ نشانگر كیفیت‌ فیلم‌های‌ نمایش‌ داده‌ شده‌ در این‌ سینما و چرایی‌ خاطره‌انگیز شدن‌ این‌ سینما می‌تواند باشد.
«سینما آزادی‌» از آتش‌سوزی‌های‌ ایجاد شده‌ در سینماها در سال‌های‌ انقلاب‌ جان‌ سالم‌ به‌ در برد، دریغ‌ كه‌ سرنوشت‌ این‌ سالن‌، بیست‌ سال‌ بعد، با همان‌ سینماهای‌ سوخته‌ گره‌ خورد و چه‌ بد بود این‌ اتفاق‌. در سال‌ ۱۳۵۹، نام‌ سینما از «شهر فرنگ‌» به‌ «آزادی‌» تغییر یافت‌، اما رویه‌اش‌ در اكران‌ فیلم‌های‌ خوب‌ و البته‌ تاثیرگذارماندنش‌ عوض‌ نشد و آزادی‌، همچنان‌ پررونق‌ ماند و درخشید.
در سال‌ ۱۳۶۹ این‌ سینما به‌ حوزه‌ هنری‌ تعلق‌ گرفت‌ و این‌ ارگان‌ فرهنگی‌ هم‌ شروع‌ به‌ وارد كردن‌ تجهیزات‌ برای‌ نوسازی‌ آن‌ كرد. چنانچه‌ در سال‌ ۱۳۷۵، چندی‌ پیش‌ از سوختن‌، سینما آزادی‌ از لحاظ‌ كیفیت‌ نمایش‌ تصویر و صدا بهترین‌ بود و در تاثیرگذاری‌اش‌ همین‌ نكته‌ بس‌ كه‌ در سال‌ ۱۳۷۵، سینما آزادی‌ صد و پنجاه‌ میلیون‌ تومان‌ و سینما «شهر قصه‌» هشتاد میلیون‌ تومان‌ فروخته‌ بود. آماری‌ كه‌ نوددرصد سینماها امروز كه‌ بلیت‌ها هزارتومان‌ است‌ هنوز از رسیدن‌ به‌ آن‌ عاجزند.
اما اتفاق‌ در بیست‌ و نهم‌ فروردین‌ماه‌ سال‌ ۱۳۷۶ رخ‌ داد. در ظهر روز جمعه‌، رهگذرانی‌ كه‌ از تقاطع‌ عباس‌آباد و وزرا می‌گذشتند متوجه‌ دود غلیظی‌ شدند كه‌ از بالای‌ سالن‌ سینما آزادی‌ به‌ هوا بلند می‌شد. بله‌، فاجعه‌ رخ‌ داده‌ بود و عزیزترین‌ سینمای‌ شهرمان‌ در آتش‌ سوخت‌. آن‌ هم‌ در عرض‌ دو ساعت‌.
خیلی‌ها اعتقاد داشتند كه‌ آتش‌سوزی‌ این‌ سینما عمدی‌ بوده‌ است‌. اما مدیرعامل‌ سازمان‌ آتش‌نشانی‌ در آن‌ زمان‌ اعلام‌ كرد كه‌ آتش‌ بر اثر اتصال‌ سیم‌های‌ برق‌ ایجاد شده‌ و كاركنان‌ سینما به‌ دلیل‌ اینكه‌ در تب‌ و تاب‌ خارج‌ كردن‌ تماشاگران‌ از سینما بوده‌اند، موفق‌ به‌ مهار آتش‌سوزی‌ نشده‌اند (نقل‌ به‌ مضمون‌). تقریبا در همان‌ روزها بود كه‌ مدیران‌ فرهنگی‌ اعلام‌ كردند بازسازی‌ سینما آزادی‌ در اولویت‌ كارها خواهد بود و مسئول‌ امور سینماهای‌ حوزه‌ هنری‌ هم‌ بیان‌ داشت‌ كه‌ پس‌ از تخریب‌ كامل‌ مسلما تغییراتی‌ در ساختمان‌ و تزیینات‌ داخل‌ سینما داده‌ خواهد شد و بازسازی‌ این‌ دو سینما در فهرست‌ كارهای‌ در دست‌ اقدام‌ حوزه‌ هنری‌ قرار خواهد گرفت‌.
كارها از همان‌ زمان‌ آغاز شد، چنانكه‌ چندماه‌ پس‌ از این‌ اتفاق‌ سینما آزادی‌ بطور كامل‌ تخریب‌ شد تا امنیت‌ عابران‌ آن‌ منطقه‌ تامین‌ شود.
اما گویا فقط‌ تخریب‌ مهم‌ بود و بازسازی‌ سینما به‌ فراموشی‌ سپرده‌ شد، تا امروز كه‌ نه‌ سال‌ و چند روز از آن‌ اتفاق‌ گذشته‌ و هنوز كه‌ هنوز است‌ خبری‌ نشده‌ است‌، جز مراسم‌ كلنگ‌زنی‌ كه‌ دیروز یا امروز به‌ انجام‌ رسید و بقیه‌اش‌ را... خدا داند.
پس‌ از تخریب‌ كامل‌ بنای‌ سینما آزادی‌ و شهر قصه‌، طراحی‌ معماری‌ مجموعه‌ سینماها از سوی‌ موسسه‌ توسعه‌ مراكز فرهنگی‌ سوزه‌ آزادی‌ وابسته‌ به‌ حوزه‌ هنری‌ به‌ مسابقه‌ گذاشته‌ شد و اغلب‌ طرح‌ها در اسفند ۱۳۷۶ به‌ دست‌ موسسه‌ رسید. در اردیبهشت‌ ۷۷ قرار شد از میان‌ سه‌ طرح‌ برگزیده‌ مرحله‌ اول‌، یكی‌ از آنها انتخاب‌ و اجرا شود. حتی‌ ماهنامه‌ فیلم‌ اعلام‌ كرد كه‌ حوزه‌ هنری‌ طرح‌ یك‌ طراح‌ ایرانی‌ مقیم‌ فرانسه‌ را به‌ نام‌ «امیر مسعود انوشفر» برگزیده‌ است‌. اما هیچ‌ چیز اعلام‌ نشد تا اینكه‌ در سال‌ ۱۳۸۰ دكتر حسین‌نژاد مدیر سازمان‌ توسعه‌ سینمایی‌ سوره‌ از اختصاص‌ شش‌ میلیارد تومان‌ هزینه‌ برای‌ ساخت‌ این‌ سالن‌ سخن‌ گفت‌ و اضافه‌ كرد كه‌ ساخت‌ سینما آزادی‌ در اختیار سازمان‌ توسعه‌ سوره‌ نیست‌ بلكه‌ ساخت‌ آن‌ در اختیار شركت‌ عمران‌ و توسعه‌ وابسته‌ به‌ بنیاد هنرمندان‌ قرار گرفته‌ است‌. این‌ مقام‌ مسئول‌ در مورد عدم‌ ساخت‌ این‌ سالن‌ هم‌ توضیح‌ داد: « از آنجا كه‌ زمین‌ سینما آزادی‌ مالكان‌ مختلفی‌ دارد و تنها در اختیار حوزه‌ هنری‌ نیست‌ به‌ دلیل‌ درگیری‌های‌ حقوقی‌ ساخت‌ آن‌ به‌ تعویق‌ افتاده‌ است‌.»
در سال‌ ۱۳۸۱، در پنجمین‌ سالگرد آتش‌سوزی‌ این‌ سالن‌ معاونت‌ سینمایی‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌ آمادگی‌ خود را جهت‌ همكاری‌ و ساخت‌ سینما آزادی‌ و شهر قصه‌ اعلام‌ كرد. محمد حسن‌ پزشك‌ كه‌ در آن‌ سال‌ معاون‌ امور سینمایی‌ بود، در سال‌ ۱۳۸۱ از تاخیر در ساخت‌ این‌ دو سالن‌ ابراز تاسف‌ و نارضایتی‌ كرد.
اما دو سال‌ بعد هم‌ همه‌ چیز در سكوت‌ كامل‌ برگزار شد و هیچ‌ خبری‌ از بازسازی‌ سینما آزادی‌ نبود تا اینكه‌ سال‌ گذشته‌ اعلام‌ شد حوزه‌ هنری‌ و شهرداری‌ تهران‌ در خصوص‌ ساخت‌ سینما آزادی‌ تهران‌ به‌ توافق‌ رسیده‌اند و امسال‌ هم‌ حدود دو هفته‌ پیش‌ بود كه‌ اعلام‌ شد كلنگ‌ بازسازی‌ سینما آزادی‌ روز یكشنبه‌ دوم‌ اردیبهشت‌ماه‌ به‌ زمین‌ زده‌ خواهد شد.
به‌ هرحال‌، نتیجه‌ تا چندی‌ دیگر معلوم‌ خواهد شد. اینكه‌ آیا ساخته‌ شدن‌ این‌ سینما كه‌ رویاهای‌ خیلی‌ از ما در آن‌ بارور شده‌، جامه‌ عمل‌ خواهد پوشید یا اینكه‌ این‌ طرح‌ هم‌ مثل‌ مسابقه‌ طراحی‌ و دهها حرف‌ و وعده‌ دیگر در بایگانی‌ خواهد ماند و سالها بعد هم‌ سالگرد یازدهمین‌ و دوازدهمین‌ و ... سال‌ سوختن‌ سینما آزادی‌ را نظاره‌ خواهیم‌ كرد و گوش‌ به‌ وعده‌ها خواهیم‌ سپرد.
سهند عنایتی‌
منبع : روزنامه اعتماد