افغانستان، تله ای برای ناتو

افغانستان یكی از عرصه هایی است كه مسكو در آن آماده همكاری با ناتو است. گواه آن، روند چند نشست اخیر شورای روسیه-ناتو است. و اكنون، پس از نشست ناتو در ریگا با موضوع افغانستان معلوم شد كه چرا این اتحاد اشتیاقی متقابل نشان نمی دهد.
بنظر می رسد به این دلیل كه افغانستان دركل موضوعی بسیار دردناك و دشوار برای مشاركت پیمان آتلانتیك شمالی است.چنین شنیده شد كه آینده ناتو هم اكنون در افغانستان رقم می خورد. یادآورمی شویم كه امروز پس از گذشت پنج سال از آغاز عملیات در افغانستان، اكنون ناتو هماهنگی عملیات را بر عهده دارد و دوگانگی پیشین را رفع می كند، یعنی زمانی كه نظامیان آمریكا بطور جداگانه فعالیت داشتند و ناتو بطور جداگانه، در حالی كه آمریكا عضو ناتو است.پیشتر چنین محسوب می شد كه این عملیات، كمكی است كه زندگی دوباره به این اتحاد می بخشد كه وضعیت آن پس از پایان «جنگ سرد» دارای دوگانگی شده بود. «طالبان» بنظر پاسخی عالی برای این سوال بود كه «برای چه به این اتحاد نیاز است و چه كسی دشمن بالقوه این اتحاد نظامی است؟». اما نشست ریگا نشان داد كه بهای افغانستان برای حفظ و حتی گسترش این اتحاد، برای متفقین بیش از حد گزاف است.
پس از آن كه مسوولیت تامین امنیت بر عهده سربازان ناتو افتاد، نه تنها در رابطه با استان های آرام، بلكه در جنوب و جنوب شرق افغانستان نیز كه در آنجا طالبان عملا حكمفرمایی می كنند، این مسأله مشخص شد. حمله آنها در پاییز نشان داد كه آنها بطور قابل توجهی مواضع خود را مستحكم نموده اند. طالبان ها بتدریج تاكتیك خود را تغییر می دهند و از جنگ های پارتیزانی به حمله هایی به خوبی سازمان یافته و عملیات دفاعی می رسند.
همچنین بیشتر در گروه هایی بزرگ و متشكل از ۳۰۰-۴۰۰ نفر عمل می كنند.نیروهای خارجی و دولتی افغانستان تلفاتی محسوس دارند. بویژه كه این تلفات در نتیجه اقدامات انتحاری كه چند سال پیش وجود نداشتند نیز بیشتر می شود. تنها از آغاز سال جاری میلادی بیش از ۱۴۰ حمله نفوذی توسط آنها انجام شده است. از این رو افغانستان هر چه بیشتر عراق را یادآور می كند.معلوم می شود كه در اوضاع جدید ناتو با كمبود نیرو مواجه است.
زیرا نظامیان ناتو مجبورند در پایگاه ها و جایگاه های ویژه مستقر باشند و به ندرت عملیاتی نفوذی علیه دشمن انجام می دهند.در نشست ریگا شنیده شد كه خواهان افزایش نیروهای ناتو در افغانستان هستند. مشكل تنها در این است كه تلاش های مصرانه آمریكا، انگلیس و كانادا برای افزایش نیروهای ملی كشورهای اروپایی با عدم تمایلی مصرانه از سوی آلمان، فرانسه، اسپانیا، تركیه، ایتالیا، نروژ و دانمارك مواجه شد.روشن می شود كه در پشت پرده نشست، متفقین آمریكا در ناتو اعتراض هایی جدی به واشنگتن داشتند.
پنتاگون را به این متهم نمودند كه پیاپی اطلاعاتی عمدا نادرست را به نگهبانان خود می دهد تا گروه هایی از طالبان كه با آمریكا همكاری می كنند را از ضربات و حملات نجات دهند. آمریكایی ها به درخواست متفقین خود برای پشتیبانی هوایی نیز اغلب گوش فرا نمی دهند. بویژه كه گاهی اروپاییان زیر آتشبار نیروهای هوایی آمریكا قرار می گیرند.به گزارش نووستی علاوه بر این معلوم شد كه یگان های آمریكایی تاثیری بسیار بد بر مردم محلی داشته اند تا جایی كه هلندی ها و بلژیكی ها مجبور به تغییر رنگ لباس های خود شدند تا ساكنین محلی آنها را با آمریكایی ها اشتباه نگیرند.
در ریگا مشخص شد كه مشكل افزایش نیروها در بروكسل را می خواهند از طریق اعزام نیروهایی از كشورهای مدعی عضویت در ناتو و یا كشورهایی كه بتازگی به عضویت در آمده اند، حل كنند. تفلیس و كی یف اعلام كرده اند كه قصد دارند نظامیان خود را به افغانستان اعزام كنند. همچنین لهستان نیز تصمیم گرفته است نیروهای خود را در افغانستان تا ۱۰۰۰ نفر افزایش دهد ، استونی به تجهیزات و لتونی نیز به نفرات خود اضافه می كند. بلغارستان قصد دارد محموله ای از سلاح و مهمات در اختیار ارتش افغانستان قرار دهد.
رومانی نیز موافقت نمود كه گردانی از پیاده نظام های موتوریزه را به افغانستان اعزام كند.هر چند كه كرواسی نسبت به این درخواست و یا دقیقتر دستور برای جابجایی نیروهای خود از مناطق به نسبت آرام در شمال افغانستان به جنوب پر آشوب بسیار هوشیارانه برخورد نمود، و لیتوانی كلا از جابجایی سربازان خود امتناع كرد.موضع اعضای جدید را می توان درك نمود. پیش از هر چیز افزایش ناچیز نیروها بعید است كه برای كنترل تمامی خاك افغانستان كافی باشد. دوما علت اصلی تنش ها در افغانستان در مشكلاتی است كه آمریكایی ها وعده داده بودند ۵ سال پیش حل كنند: طی ۲-۳ سال بطور كل طالبان را مطرود سازند، سیستم سیاسی را تثبیت كنند، شكوفایی اقتصادی را پایه گذاری كنند، زیرساختارها را احیا كنند، برای مردم ایجاد اشتغال كنند و بر تجارت مواد مخدر چیره شوند.
هیچ یك از این موارد رخ نداد. این یعنی تلفات ناگزیر در بین نظامیان ناتو بیهوده است.مسكو با نگرانی نظاره گر اختلاف نظرات بارز در ریگا بود كه با گسترش ناتو تنها حادتر می شود. محافل سیاسی روسیه پیشتر نیز متوجه بودند كه ناتوی ضعیف، شریك خوبی برای مسكو نیست. این را نیز درك كرده بودند كه افغانستان مشكلی حقیقی است كه نیازمند همكاری تمامی اروپاییان است. نشست ریگا تنها تردیدها و هراس های روسیه را تقویت كرد.مردم افغانستان قربانیان اصلی درگیری طالبان با نیروهای غربی با وجود گذشت چندین سال از سقوط طالبان در افغانستان، جنوب این كشور همچنان دستخوش حملات متعدد و پایان ناپذیر آنها و دیگر شبه نظامیان افغان است.
نظامیان چندملیتی حاضر در منطقه بطور مداوم در معرض خطر حملات قرار دارند. از آنجایی كه دشمن جبهه مشخصی ندارد و هر خودرو و یا رهرویی می تواند سوءقصد گری باشد، اغلب، مردم غیرنظامی به اشتباه هدف قرار می گیرند و خون بیگناهان بر زمین می ریزد. این حوادث تكرار شونده شكاف میان مردم و نیروهای چندملیتی را بیشتر می كند و خشم آنها را علیه این نیروها برمی انگیزد.به گزارش دویچه وله چند روز پیش یك عامل انتحاری در قندهار واقع در جنوب افغانستان خودروی خود را بدرون ستون نیروهای چندملیتی كمك به حفظ امنیت افغانستان راند و حادثه آفرید.
نیروهای ناتو حین انتقال سربازان بریتانیایی زخمی شده بروی مردم آتش گشوده و باز هم غیرنظامیان دیگری را زخمی كردند. سخنگوی ایساف می گوید، دلیل آتش گشودن سربازان چندملیتی این بود كه خوردویی به آنها نزدیك شد و به فرمان ایست توجهی نكرد. ولی شاهدان عینی همچون خالد پشتون نماینده پارلمان افغانستان می گویند، سربازان ناتو بدون هدف گیری مشخص بسوی غیر نظامیان شلیك كردند.
خالد پشتون می گوید: مردم این منطقه از این حادثه خیلی خشمگینند و این واقعه را شدیدا محكوم می كنند. مردم این انتظار را از نیروهای ناتو ندارند كه با هر كسی مانند تروریست ها برخورد كنند.این تنها یك مورد از مواردی از این دست است. واقعیت این است كه در سال گذشته دست كم ۱۰ بار خودروهای مورد ظن واقع شده هدف آتش نیروهای ایساف قرار گرفتند و در هفته گذشته در جنوب افغانستان و پیش از همه در قندهار پنج مورد اینچنینی رخ داد. سخنگوی ایساف می گوید، نیروهای چندملیتی باید در جنوب افغانستان بدلیل حمایت از طرح های عمرانی با مردم در تماس باشند.
اغلب پیش می آید كه خودروها به فرمان ایست توجهی نمی كنند و چنین حوادثی آفریده می شود. وی همچنین می گوید، نیروهای ایساف به منظور جلوگیری از روی دادن اینگونه موارد از تابلوهای اخطار یا اقدامات مشابه استفاده می كنند.از جمله این اقدامات این است كه مقرر شده تا خودروهای نظامی تنها با تابلوهای بزرگ قرمز كه علامت اخطار است، پایگاه های خود را ترك كنند. مقامات افغان نیز از مردم خواسته اند تا احتیاط بیشتری كرده، با نیروهای امنیتی همكاری بیشتری نشان دهند و هنگام عبور ستون های نظامی صبر كنند تا ستون بگذرد.بر روی تابلوهای اخطار، جملات هشدار دهنده ای مانند لطفا نزدیك نشوید و ایست و غیره نوشته شده است. خالد پشتون می گوید كه حتی این تمهید نیز كارساز نخواهد بود.
وی خاطرنشان می سازد: آن كس كه می تواند اخطار روی تابلو را بخواند به ستون نظامیان نزدیك نمی شود ولی آن كس كه سواد خواندن ندارد نزدیك می شود و مانند یك تروریست یا عامل انتحاری هدف گلوله قرار می گیرد.نیروهای ایساف سعی كرده اند، از درگیری با غیرنظامیان بپرهیزند و بدین ترتیب وجه افتراق خود با واحدهای ضد ترور آمریكایی را حفظ كنند. اما در سال جاری اوضاع بگونه دیگری پیش رفت.
ایساف وارد درگیری های سنگینی شد. آنها در عملیات هوایی، مواضع شورشیان در روستاها را بمباران كردند و در برخی موارد شك برانگیز هم به اشتباه مردم را نشانه گرفتند.خالد پشتون به همین سبب هشدار می دهد و می افزاید: شكی نیست، هر چه كه این موارد بیشتر رخ دهد ، فاصله مردم و رویگردانی شان از نیروهای ایساف بیشتر خواهد شد.

منبع : روزنامه ابرار