کسب و کار زنان سومالیایی در آمریکا

زنان سومالیایی که از کمپ‌های پناهندگان در کنیا و اتیوپی به آمریکا آمده‌اند قصد دارند تا در منطقهء سرد‌سیر مینه‌سوتا کسب و کاری برای خود راه بیندازند.
هم‌اکنون این زنان در پشت صندوق فروشگاه‌های بزرگ در آمریکا مشغول به کارند اما بسیاری از آن‌ها به طور سنتی در حال تشکیل یک صندوق پس‌انداز هستند که به آن‌ها کمک می‌کند در آینده کسب و کار خود را آغاز کنند و رییس خودشان شوند.
صبا یوسف تصمیم گرفته تا برای زنان آفریقایی که در آمریکا زندگی می‌کنند، فروشگاه بزرگی تاسیس کند; فروشگاهی که زنان آفریقایی صاحبان آن باشند و با همکاری هم آن را اداره کنند.
فعالیت اقتصادی این زنان سومالیایی، شهر میناپولیس، را به بزرگ‌ترین مرکز زندگی مهاجران آفریقای شرقی در دنیای غرب تبدیل کرده است. میناپولیس شهری با ۳۸۲ هزار نفر جمعیت در ایالت مینه‌سوتاست و حدود ۱۴ هزار نفر سومالیایی در محلهء هنه‌پین این شهر زندگی می‌کنند. از میان پنج میلیون جمعیت مینه‌سوتا ۹۰ درصد سفید‌پوست هستند و در کل بیش از ۲۰ هزار سومالیایی در این ایالت سردسیر زندگی می‌کنند.
یوسف، مدیر مرکز عایشه، موسسه‌ای که حال و هوای زندگی آفریقایی در آن موج می‌زند، امیدوار است که ۱۰۰ زن سومالیایی هر کدام پنج هزار دلار در شرکت تعاونی خدیجه سرمایه‌گذاری کنند تا این شرکت بتواند فروشگاهی تاسیس کند که بازار هدفش سومالیایی ها و دیگر اهالی میناپولیس هستند. او امیدوار است که تا اول فوریه ۲۰۰۸ جای فروشگاه را اعلام و طرح تجاری‌اش را نیز تکمیل کند.
عایشه امیدوار است که از این طریق، یعنی با سرمایهء کسانی که مالک کسب‌وکار خواهند بود، بتواند حدود ۱۰درصد از سرمایهء مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب‌وکار را تامین کند. علاوه براین نهادهای مدنی مانند بنیاد زنان مینه‌سوتا و یک بنیاد خیریه نیز حمایتشان را اعلام کرده‌اند.
لی روپرباتکر، مدیر بنیاد زنان مینه‌سوتا می‌گوید: «نمی‌توان به این زودی گفت که نتیجه چه خواهد بود اما زنان لزوما باید هدف‌های بزرگ و جسورانه‌ای داشته باشند. چون این تنها راه برای ایجاد تحول است.»
● سنت کارآفرینی
هر چند رویای یوسف خیلی بزرگ به‌نظر می‌آید اما او و دیگر زنان سومالیایی معتقدند که زنان کشورشان به کارآفرین بودن عادت دارند. آن‌ها پیش از این در کشورشان به کار فروش صنایع دستی خانگی یا دوخت پوشاک می‌پرداختند. بسیاری از آن‌ها به کارشان در آمریکا هم ادامه می‌دهند و مغازه‌های کوچکشان را در پاساژهای سومالیایی‌ها که به «سوق» معروفند، اداره می‌کنند. رمز موفقیت این زنان چه در سومالی و چه در آمریکا این است که در کار از یکدیگر حمایت می‌کنند.
فادوما هاشی، صاحب کافهء استارلایت در یک مرکز خرید بزرگ، نان و قهوه و شیرینی‌ها و غذاهای لذیذ سومالیایی و غربی می‌فروشد. این کافه در میان ده‌ها مغازه و رستوران محلی این منطقهء اداری- مسکونی بسیار معروف است. هاشی مادر هشت کودک که ۲۰ سال است در آمریکا زندگی می‌کند، می‌گوید:«هیچ چیز بهتر از این نیست که رییس خودتان باشید.»
هاشی برای شروع کارش از مرکز توسعهء آفریقایی مینه‌سوتا که آموزش‌های مالی و مدیریتی و همچنین کمک‌های مالی به کارآفرینان آفریقایی می‌دهد، وام گرفت. این موسسه روش خاصی برای بازپرداخت وام ویژهء مسلمانان دارد که در آن به محدودیت‌های شرعی اسلام در زمینهء ربا توجه شده است.نیمو فرح، از مسوولان این مرکز می‌گوید: «۶۰ درصد کسانی که برای راه‌اندازی مشاغل کوچک از این موسسه وام می‌گیرند، زنان هستند.»
● افق‌های روشن تحمل سختی‌ها را آسان می‌کند
بسیاری از خانواده‌هایی که از کمپ‌های پناهندگان در کنیا و اتیوپی به آمریکا می‌روند، تنها چند چمدان و چند شماره تلفن از خویشاوندان و آژانس‌های اسکان دارند. علاوه بر فقر، آن‌ها مشکل زبان هم دارند و بسیاری از این خانواده‌ها تک‌سرپرست هستند. از سوی دیگر، این زنان لباس‌های سنتی مسلمانان را می‌پوشند و به همین خاطر مورد خشونت‌های نژادی و مذهبی که پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر بیش‌تر شده است، قرار می‌گیرند.
اما مینه‌سوتا از اقتصاد قوی‌ای برخوردار است و وفور مشاغل خدماتی و فرصت‌های اقتصادی و آموزشی از مزیت‌هایی است که تحمل سختی‌ها را آسان می‌کند.
فرح در سال ۱۹۹۴ وقتی کوچک بود با مادر و هفت خواهر و برادرش به آمریکا رفت و امسال پدرش هم به خانواده ملحق شده است. او می‌گوید: «من به این انرژی‌ای که این زنان سومالیایی صرف خانواده‌هایشان می‌کنند و به این همه تلاششان افتخار می‌کنم. آن‌ها برای این‌که بتوانند خانواده را دور هم نگه‌دارند و غذایی بر سر سفره بیاورند، خلاقیت به خرج می‌دهند و تلاش‌هایی می‌کنند که شاید من نصف آن کارها را هم نتوانم انجام دهم.»
امیره احمد، که مترجم است، می‌گوید:«وقتی می‌بینیم زنان سومالیایی چه مسیری را طی کرده‌اند تا به این‌جا رسیده‌اند، اعتراف می‌کنیم که آن‌ها کارشان را خیلی خوب انجام داده‌اند.»
او که مادر سه فرزند است و از همسرش جدا شده می‌گوید که ۸۰ درصد خانواده‌های سومالیایی که او با آن‌ها کار کرده توسط مادرانی اداره می‌شود که همسر ندارند. بسیاری از مردان در جنگ کشته شدند یا خودشان در سومالی مانده و خانواده‌هایشان را به خارج از کشور فرستاده‌اند در عین حال برخی از این زنان هم از همسرانشان جدا شده‌اند. او می‌گوید: «زنانی که خانواده‌های بزرگ را اداره می‌کنند، معمولا دو شغل دارند. آن‌ها هم کارهای خانه را انجام می‌دهند، هم برای خویشاوندانشان در سومالی پول می‌فرستند و هم به اقوامشان در همین‌جا کمک می‌کنند.»
بسیاری از زنان سومالیایی در آمریکا در فروشگاه‌ها استخدام می‌شوند و درآمدشان را برای روزی پس‌انداز می‌کنند که بتوانند کسب و کار خود را راه بیندازند. بسیاری از کارفرماها تقاضای کارکنان مسلمانشان را برای داشتن وقت نماز قبول نمی‌کند یا با آداب لباس پوشیدن آن‌ها که شامل روسری‌های بلند و لباس‌های آستین‌بلند است کنار نمی‌آیند، اما فروشگاه‌هایی هم مثل تی‌جی‌مکس و تارگت هستند که در آن‌ها می‌توان کارکنانی را دید که پشت صندوق یا در بخش‌های مختلف فروشگاه حجاب دارند.
صفیه احمد، دانشجوی بیوشیمی که هفت سال در آمریکا زندگی کرده از این‌که مسوولان این فروشگاه‌ها خود را با آداب پوشش مسلمانان وفق داده‌اند، تقدیر می‌کند. کارکنان تارگت به جای شلوار گاه ممکن است دامن بپوشند و روسری مشکی یا سفیدی که آرم قرمز رنگ فروشگاه را دارد بر سر کنند. او احساس خوبی دارد از این‌که می‌بیند راه‌هایی برای مصالحه وجود دارد.
● دادن وقت نماز به کارکنان در مرکز خرید
دان جسپر، مدیر روابط عمومی یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید آمریکا در بلومینگتن می‌گوید: «سه سال پیش در پاسخ به تقاضای کارکنان در این مرکز نمازخانه‌ای دایر کردیم.»
بااین حال حتی در فروشگاه‌هایی که به حجاب کارکنان کاری ندارند، گاه تذکراتی داده می‌شود دربارهء این‌که این کارکنان وظایف مذهبی و الزامات شغلی خود را با هم متعادل کنند.
مدیر فروشگاهی در مرکز شهر میناپولیس در آن باره می‌گوید:«برای کارکنان مسلمانی که می‌خواهند نماز بخوانند، ترتیبی داده می‌شود که وقت استراحتشان چرخشی باشد.»
یکی از کارکنان مسلمان این فروشگاه که بسته‌های مربوط به گوشت خوک را بررسی و جابه‌جا می‌کند، می‌گوید:«من با این کار مشکلی ندارم اما اگر همکار مسلمانم به این کار تمایل نداشته باشد، مدیر او را به بخش غیرخوراکی فروشگاه منتقل می‌کند.»یوسف که ۱۷ سال است در آمریکا زندگی می‌کند، می‌گوید: «شغل صندوق‌داری برای زنان سومالیایی سکوی پرشی است برای رسیدن به ثبات اقتصادی و کم پیش می‌آید که این شغل هدف غایی این زنان سومالیایی باشد. زیرا آن‌ها دوست دارند کسب و کار خودشان را راه بیندازند و رییس خودشان باشند.»
یوسف می‌گوید: «زنان سومالیایی به طور سنتی از کسب و کار یکدیگر حمایت می‌کنند. آن‌ها صندوق پس انداز مشترکی دارند که سرمایهء کارشان را از این صندوق تامین می‌کنند. هر یک از زنان ماهانه مبلغی در این صندوق می‌ریزند و هر موقع نوبتشان رسید وام می‌گیرند و این نوبت چرخشی است.»
آن‌ها این کار را در آمریکا هم ادامه داده‌اند و اگر این صندوق نبود آن‌ها سرمایهء لازم را در اختیار نداشتند، چراکه بسیاری از آن‌ها به خاطر اعتقادات مذهبی‌شان از گرفتن کارت اعتباری یا استفاده از خدمات متداول بانکی خودداری می‌کنند.

کریس برگرن
منبع: www.womensenews.org
ترجمه: مهرزاد غنی‌پور

منبع : روزنامه سرمایه