یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
قرائت جدید از دین
آقای بجنوردی ضمن اشاره به تأثیر دو عنصر زمان و مكان در اجتهاد، قرائت جدید از دین را امری ضروری و ناگزیر میشمرد و در عین حال بر گنجیدن آن در محدوده ضوابط دینی صحه میگذارد و نیز بر اهمیت شناخت موضوعات جدید برای استنباط احكام تأكید مینماید.
لازمه قائل شدن به تأثیر زمان و مكان در اجتهاد، بهدست آمدن برداشتهای جدید است؛ چون اجتهاد یعنی همان برداشت فقیه؛ پس وقتی قرار شد زمان و مكان در استنباط فقیه مؤثر باشد، قرائت جدید لازم میآید. قرائت جدید به معنای یك سخن تازه بر خلاف موازین اسلام نیست. قرائت از دین یعنی فهم اسلامشناس از منابع اسلامی به مقتضای زمان و مكان. اسلامشناس نمیخواهد سخنی بر خلاف موازین و اصول وارد اسلام كند تا اینكه برخی بگویند اسلام یك قرائت بیشتر ندارد و آن قرائت اهل بیت: است. همه این سخن را قبول داریم و كسی منكر آن نیست؛ چون سخنان اهل بیت منبع قرائتهای جدید است.
دین متعلق به جامعه است. مگر میشود قوانینی كه برای مردم میآورد، جدای از جامعهشناسی و روانشناسی و توجه به علم باشد؟ شناخت برخی موضوعات ارتباط تنگاتنگی با اینها دارد و فقیه تا اینها را نفهمد، نمیتواند حكم را كما هو حقه بیان كند.
یكی از مواردی كه در آن كاری انجام نشده است، بحث توبه است. توبه در حقوق جزای اسلام، نقش مهمی دارد. یعنی شما در مواردی میبینید توبه به كلی مسقط كیفر است و آنجا ارشاد به توبه هم باید از سوی قاضی صورت بگیرد. توبه نقش عزیمتی دارد نه رخصتی؛ یعنی حكمی است كه اگر موضوع آن اتفاق افتاد، قاضی موظف است جزا را اسقاط كند؛ نه اینكه مجاز به آن باشد. اساس اسلام بر كیفر نكردن و عفو است. اگر واقعا بنشینیم و كار بكنیم، زمینه نوآوریهای اصیل باز است، نه اینكه از این سو هم افراط كنیم.
● اشاره
۱) قرائت آقای بجنوردی از مسأله تعدد قرائتها، قرائتی جدید و دارای نكاتی درخور توجه است؛ از جمله اینكه ایشان در چندجا تأكید میكنند كه قرائتها همان برداشت مجتهدان است؛ پس روشمند و مطلوب و روی حساب و كتاب است. مجتهدان پایبند به اصول و موازین هستند و بر مبنای اصول صحیح علمی به شناخت دین روی میآورند. از این جهت باید از آقای بجنوردی تقدیر كرد كه قرائتی از مسأله قرائتها عرضه كردهاند كه در آن پایبندی به اصول و موازین و روش صحیح علمی، مورد تأكید واقع شده است.
۲) در عین حال باید توجه داشت كه همه مطرحكنندگان مسأله قرائتهای متعدد از دین چنین دیدگاهی ندارند. اغلب كسانی كه تعدد قرائتها را مطرح میكنند، مقصودشان چیزی به مراتب متفاوت از اختلاف مجتهدان است. از نظر آنان، تمام اختلاف مجتهدان در چارچوب یك قرائت جای میگیرد. مقصود آنان اختلافات مبنایی و اصولی در فهم و برداشت از دین است. آنان معتقدند در دنیای نسبیت نباید از پایه و اصول واحد سخن گفت، نباید از برداشت ثابت و حكم قطعی شرعی سخن گفت. در دنیای نسبیت همه چیز سیال میشود و هیچ حكم هنجاری و حتی توصیفی ثابتی از دین باقی نمیماند و هركس بنا بر یافتههای تجربی خویش به فهمی دیگر از دین میرسد. برخلاف تصور آقای بجنوردی، برای تعدد قرائتها در نظر آنان هیچ حد و حصر و مرزی وجود ندارد. آنان فهم اهل بیت را در كنار فهم اهل سنت از دین یكسان تلقی میكنند. در نظر آنان میتوان قرائتهای لیبرال و سوسیال را یكسان به دین نسبت داد و هیچ ترجیحی برای یك قرائت نسبت به بقیه وجود ندارد.
۳) برداشت آقای بجنوردی از مسأله قرائتها هرچند ناصواب است، اما اصل سخن به لحاظ منطقی قابل پذیرش است؛ یعنی این مطلب كه تغییر زمان و مكان در تغییر موضوعات نقش دارد و موجب اختلاف حكم و طبیعتا اختلاف فتوای مجتهدان میشود، سخنی معقول و پذیرفتنی است؛ اما ربطی به مسأله قرائتها ندارد.
متن سید محمد موسوی بجنوردی
منبع : بلاغ
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران شورای نگهبان انتخابات حسین امیرعبداللهیان دولت مجلس شورای اسلامی حجاب جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی انتخابات مجلس دوازدهم دانشگاه تهران
تهران شهرداری تهران هواشناسی سیل فضای مجازی قتل سامانه بارشی سازمان هواشناسی باران یسنا آموزش و پرورش هلال احمر
خودرو قیمت دلار بازار خودرو قیمت خودرو یارانه قیمت طلا بانک مرکزی مسکن دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو تورم
تلویزیون نمایشگاه کتاب دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما رهبر انقلاب مسعود اسکویی صداوسیما موسیقی سریال مهران غفوریان تئاتر
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه امیرعبداللهیان اوکراین نوار غزه انگلیس یمن
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید مهدی طارمی لیگ برتر سپاهان جواد نکونام بارسلونا باشگاه استقلال بازی علی خطیر
باتری گوگل اپل آیفون پهپاد سامسونگ ناسا عکاسی مایکروسافت
ویتامین کاهش وزن دیابت خواب بیمارستان سلامتی چای افسردگی توت فرنگی چاقی آلرژی اعتماد به نفس