آموزش کاربردی (دانشگاه علوم دریای امام خمینی (ره) نوشهر)

می‌گویند هر کس بر دریاها حاکم باشد، بر خشکی نیز حاکم است. مصداق این گفته را می‌توان از امپراتوری بریتانیا یاد کرد که قرن‌های متمادی توانست بر سرزمین‌ها پهناور در اقصی‌نقاط جهان تسلط یابد و حکومت کند و مستعمراتش را به حدی برساند که می‌گفتند آفتاب در امپراتوری انگلستان غروب نمی‌کند. این امر تا آنجا پیش رفت که حتی در اواخر قرن بیستم توانست در چنگ فالکلند که هزاران مایل از سرزمین اصلی انگلستان دور بود، فاتحانه حاکمیت خود را بر جزایر مالویناس تثبیت کند.
دلیل ین امر را می‌توان در وجود ناوگان و نیروی دریائی قوی جستجو کرد. چرا که چنین قدرتی به این کشور و سایر کشورهائی که مرز آبی دارند، مکان حضور و پیشبرد اهداف، سیاست‌ها و مصالح ملی را در زمان جنگ و صلح فراهم می‌سازد.
کشور ما با داشتن بیش از ۳ هزار کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب، موقعیت ویژه خلیج فارس و تنگه هرمز به‌عنوان کانون خاورمیانه و شاهرگ اقتصادی کشورهای منطقه، بی‌نیاز از قدرت دریائی نیست. به این دلیل نیروی دریائی کشورمان با یگان‌های شناور دریائی، تفنگداران، غواصان زبده و یگان‌های زیرسطحی با استفاده از ناوگان‌های غیرنظامی و نظامی و وسایل پشتیبانی مانند بنادر و پایگاه‌ها و یافنده‌های ساحلی از مرزهای آبی پاسداری و محافظت می‌نمایند.
بی‌شک داشتن چنین قدرت و توانی تنها در سایه برنامه‌های آموزشی مناسب و کاربردی میسر می‌شود. از این رو نیروی دریائی ارتش جمهوری اسلامی ایران (ناجا) در سال ۱۳۶۰ با هدف تأمین و پرورش پرسنل متعهد و متخصص در علوم و فنون دریائی مورد نیاز از تنش‌ و سایر سازمان‌های دریائی غیرنظامی در محیط نظامی که خود زمینه‌ساز تحقق ارتش بیست میلیونی با بالاترین تخصص دریائی است. دانشگاه علوم ردیائی امام خمینی (ره) را تأمین کرد.
این دانشگاه با داشتن گواهینامه مدیریت تضمین کیفیت ISO ۹۰۰۱ - ۲۰۰۰ به‌عنوان اولین و معتبرترین مؤسسه آموزش عالی در سطح کشور اقدام به تربیت افسران متعهد و متخصص برای نیروهای نظامی و انتظامی و برخی از ارگان‌های دریائی کشور نموده است.
دانشگاه علوم دریائی امام خمینی (ره) با دارا بودن چهار دانشکده دانشجویان خود را در رشته‌های ناوبری و فرماندهی کشتی (مهندسی عرشه)، مهندسی کشتی، مهندسی الکترونیک و مخابرات دریائی، مدیریت و کمیسر دریائی و تفنگداری دریائی در مقطع کارشناسی آموزش می‌دهد. به‌طوری که دانشجویان پس از فراغت از تحصیل می‌توانند به‌عنوان افسر سوم عرشه در ناوگان تجاری نظامی، افسر سوم مهندسی کشتی و برق در ناوگان نظامی و تجاری، افسر تدارکات ناوگان نظامی و افسر تفنگدار خدمت نمایند.
اگر می‌خواهید از نحوه عملکرد دانشکده و رشته‌های این دانشگاه بیشتر آشنا شوید خواندن گزارش را ادامه دهید:
● دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی
(مهندسی عرشه)
هدایت شناورهای غول‌پیکر، انجام دقیق عملیات دریائی، هدایت جنگ‌های الکترونیک و ... همه و همه نیاز به دانش و تخصص خاصی دارد که برای این مهم دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی در نظر گرفته شد.
این دانشکده فعالیت خود را از سال ۱۳۶۰ با رشته ناوبری و فرماندهی کشتی در دو شاخه ناوبری نظمی و ناوبری تجاری آغاز نمود. طبق برنامه‌ریزی‌های این دانشکده، دانشجویان در شاخه ناوبری نظامی در دو گزارش ناوبری و خلبانی و در شاخه ناوبری تجاری جهت تأمین افسران ناوبر و فرماندهی کشتی شرکت‌های ملی نفتکش ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی، مؤسسه بین‌المللی دریانوردی آفرین‌قشم و شیلات آموزش‌های لازم را فرا می‌گیرند.
از این رو دانشجویان مهندسی عرشه نیز با شرکت در کارگاه‌های آموزشی چون ملوانی، راه و عملیات و کارگاه‌هائی مانند شیه‌ساز دارار منحصر به فرد، حوشچه ناوبری، توپخانه و همچنین نمایش فیلم‌های آموزشی در کنار دروس تئوری قدم به قدم با مراحل انجام کار در کشتی آشنا می‌شوند.
رشته تفنگدار دریائی یکی از رشته‌های این دانشکده می‌باشد. این رشته خاص نیروی دریائی است و نیروهای ویژه دریائی در یک عملیات بزرگ دریائی به‌خصوص عملیات سطحی و زیرسطحی نقش تعیین‌کننده‌ای در یک نبرد دارند. از این رو با امکاناتی که برای آموزش داوطلبان این رشته در نظر گرفته شده موجب شده است که نیروی دریائی در این تخصص حساس و پرهزینه به خودکفائی برسند تا جائی‌که تفنگداران دریائی، به‌علت آموزش‌های طولانی و سخت و تنوع آموزش‌های ارائه شده زبانزد هستند.
دانشجویان این رشته پس از گذراندن ۱۲۰ واحد شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و انتخابی و ۱۵ واحد دروس کارآموزی فارغ‌التحصیل می‌شوند.
● دانشکده مهندسی الکترونیک و مخابرات دریائی
برای بالا رفتن از پلکان لحظه‌های امروز و رسیدن به قله‌های موفقیت نیاز به برخورد خردمندانه با نیازهای پیش رو و همگام شدن با علم و تکنولوژی است. از این رو مسئولان امر با توجه به پیشرفت علم الکترونیک و کاربرد وسیع آن در دستگاه‌های کمک ناوبری از یک سو و داشتن اطلاعات و دانش کافی جهت استفاده بهینه از تکنولوژی، از سوی دیگر موجب شد تا به تأسیس دانشکده مهندسی الکترونیک و مخابرات دریائی به‌منظور رفع نیازهای فنی و تخصص نیروی دریائی و تربیت افسران مهدسی برق با گرایش دریائی همت گذارند.
دانشجویان این دانشکده با گذراندن ۱۴۰ واحد درسی و حضور فعال در آزمایشگاه‌های مجهزی چون آزمایشگاه الکترونیک، اندازه‌گیری، ماشین‌های الکتریکی، کنترل، ماکروویو، دیجیتال، امواج صوتی (SONAR) و ۳ دوره کارآموزی در محیط نابوهای آموزشی می‌توانند در آینده در گسترش صنایع دریائی و خودکفائی در علوم و صنایع مربوط نقش مهمی را ایفاء نمایند. علاوه بر این، دانشکده مهندسی الکترونیک با ایجاد ۳ سایت کامپیوتر مجهز به دستگاه‌های کامپیوتر و اینترنت ویژه اساتید و دانشجویان و توانمند ساختن دانشجویان در کنار سایر اقدامات آموزشی، پاسخ مناسبی به نیازهای یگان‌های شناور و پروازی، یگان‌های تعمیرات ساحلی و صنایع دریائی است.
●دانشکده مهندسی کشتی
دو رکن مهم و اساسی برای هر کشتی، شناور بودن و تحرک داشتن آن است. از این رو هرگونه‌ خللی که منابع از حرکت کشتی شود خسارات جانی و مالی فراوانی را به‌وجود می‌آورد. این در حالی است که اگر افسران مرتکب کوچکترین اشتباه شوند، گاه مشاهده می‌کنیم که اولین اشتباه آخرین اشتباه است.
بنابراین از آنجائی که حفظ و نگهداری شناورها مقرون به صرفه‌تر می‌باشد، دانشکده مهندسی کشتی ایجاد شد و به تربیت مهندسان دریائی اقدام کرد تا به‌عنوان افسر سوم بتوانند از عواملی که شناوری یک کشتی را تهدید می‌کند، جلوگیری کند و در صورت ایجاد کوچکترین سوراخ در کشتی به سرعت وارد عمل شوند و از نفوذ آب به داخل کشتی جلوگیری کنند.
پذیرفته‌شدگان این دانشکده پس از طی ۸ نیمسال تحصیلی و گذراندن ۱۴۰ واحد درسی و گذراندن دوره کارآموزی عملی در دریا به مدت ۶ ماه با ناوگان نظامی یا تجاری و همچنین شرکت در آزمایشگاه‌های تئوری ماشین، روانسازی، مواد و مقاومت مصالح، کنترل اتومکانیک و ترمودینامیک می‌توانند در ناوگان نظامی و تجاری و یا کارخانجات کشتی‌سازی انجام وظیفه نمایند.● دانشکده مدیریت و کمیسر دریائی
برای رفع نیازهای ناوگان دریائی در زمینه تهیه قطعات یدکی کشتی‌ها، لوازم الکترونیکی و مکانیکی موجود در کشتی‌ها، سوخت کشتی و موادغذائی برای کارکنان یگان‌های شناور، مدیریت نیروی انسانی و پیش‌بینی و ارائه طرح‌های آموزشی ضمن خدمت کارکنان نیروی دریائی، ایجاد دانشکده مدیریت در نظر گرفته شد.
دانشجویان این دانشکده پس از گذراندن ۱۳۵ واحد شامل دروس عمومی، پایه، اصلی تخصصی و کارآموزی در یگان‌های شناور و یگان‌های پشتیبانی ساحلی و همچنین آموزش‌های عقیدتی و نظامی در مقطع کارشناسی فارغ‌التحصیل می‌شوند. افسران کمیسر دریائی که از این دانشکده فارغ‌التحصیل می‌شوند می‌تواند مسئولیت‌های مختلف مدیریت تدارکات، نیروی انسانی، مالی و آموزشی را عهده‌دار گردند.
با ایجاد دانشگاه علوم دریائی امام‌خمینی (ره) در نوشهر و با برنامه‌های آموزشی جامع و امکانات و تجهیزات رفاهی و آموزشی نه تنها در استقلال هر چه بیشتر نیروی دریائی کشور نقش به‌سزائی ایفاء نموده‌اند. بلکه کشور را از متخصصان و پرسنل خارجی بی‌نیاز گردانده است.
این دانشگاه با داشتن آزمایشگاه‌های مجهز چون دیگ بخار، معماری کشتی، سیالات، کارگاه چهارگانه، مدرسه آتش‌نشانی و اطفای حریق، مدرسه آموزشی کمک‌های اولیه، کتابخانه مجهز به ۳۰ هزار جلد کتاب و سالن‌های مطالعه، سایت‌های کامپیوتری و مجموعه آسمان‌نما در کنار ناو گروه مجهز به انواع قایق‌های پاروئی، کانو، کایاک موتوری، تک موتوره و دو موتوره به سرعت درصدد جبران گذشته برآمده است.
اما قبل از هر چیز به‌منظور فراگیری آموزش اولیه نظامی و آشنائی دانشجویان با قوانین و مقررات سیاهگیری برنامه ویژه‌ای به مدت دو ماه قبل از شروع اولین نیمسال تحصیلی تحت عنوان (دوره تهیه) اجراء می‌گردد.
معرفی‌شدگان پس از پذیرفته‌ شدن در این دانشگاه صرف‌نظر از رشته تحصیلی و تخصصی طی ۱۰ هفته تحت آموزش‌های نظامی و آشنائی با محیط دانشگاه و رشته‌های آن قرار می‌گیرند. علاوه بر این دانشجویان با شرکت در اردوی یک هفته‌ای عملاً در مسیر زندگی نظامی‌گری قرار می‌گیرند. پس از بازگشت دانشجویان به دانشگاه آزمون کتبی مباحث ارائه شده، گرفته می‌شود و بعد از یک هفته مرخصی‌ ترم اول شروع می‌شود.
از سوی دیگر به‌دلیل کمبود منابع درسی به زبان فارسی، اکثر منابع دروس تخصصی رشته‌های این دانشگاه به زبان انگلیسی است. از این رو اولین قدم، تقویت زبان انگلیسی می‌باشد، زیرا که زبان مشترک دریانوردی جهان، انگلیسی است.
از این رو تمامی دانشجویان به مدت ۶ ترم حدود ۳۸ واحد زبان در لابراتورهای زبان مجهز به سیستم‌های شنیداری و گفتاری در مرکز علوم پایه این دانشگاه تحت تعلیمات مناسب قرار می‌گیرند تا بتوانند در کلاس‌های دروس تخصصی خود که به زبان انگلیسی ارائه می‌شود، استفاده لازم را ببرند.
البته این آموزش‌های فوق برنامه منحصر به آموزش زبان انگلیسی نمی‌شود، بلکه هرگاه مسئولان آموزشی احساس کنند دانشجویان در زمینه خاصی دچار ضعف هستند اقدام به تشکیل کلاس‌های فوق برنامه، خصوصی و عمومی می‌نمایند.
از سوی دیگر توجه به این نکته حائزاهمیت است که دریانوردی، حرفه‌ای است که کار و زندگی با هم مخلوط شده است. به‌طوری که در محیط کار یعنی کشتی، دریانوردان نمی‌دانند چه زمانی مشغول کار هستند و چه هنگام به زندگی مشغول هستند تا به کجا کار تمام می‌شود و از چه زمانی زندگی آغاز از این رو به موازات افزایش توانمندی‌های علمی، دانشجویان زندگی منضبط و در چارچوب انضباط و مقررات خاصی را که در محیط کشتی حاکم است فرا می‌گیرند تا سختی کار و احساس دلتنگی ناشی از دوری از خانواده اثرات سوئی بر روح و جسم دانشجویان باقی نگذارد. دانشگاه علوم دریائی امام خمینی (ره) چاره کار را در توأم ساختن آموزش علمی توأم با توجه به مسائل و مشکلات روحی و روانی دانشجویان دیده است تا مانع ریزش جذب‌شدگان نیروی دریائی شود.
در طول ۴ سال همواره استادان مشاور در کنار دانشجویان هستند و با آنها در مورد مسائل مختلف از قبیل نظامی، علمی، عقیدتی، خانوادگی و ... مشاوره می‌کنند و هرگاه دانشجویان در زمینه‌ای احساس کمبود کردند، به سرعت درصدد رفع آن برمی‌آیند تا به‌تدریج دانشجویان با زندگی در دریا و شرایط ویژه و خاص آن آشنا می‌شوند.
این گفته را می‌توان با نگاهی به روند جذب دانشجو باه اثبات رساند چرا که در گذشته دارندگان معمول ۱۵ وارد این دانشگاه می‌شدند ولی در حال حاضر دارندگان معدل‌های بالاتر از ۱۷ تحصیل در این دانشگاه را انتخاب کرده‌اند. از دیگر امکانات این دانشگاه می‌توان به خوابگاه‌های مجهز به سیستم‌های بهداشتی و سالن‌های مطالعه اشاره کرد که با توجه به سنوات تحصیلی دانشجویان بهینه‌تر می‌شود تا جائی‌که برای دانشجویان سال چهارم سوئیت‌هائی با امکانات رفاهی تحصیلی مناسب در حد یک افسر نیروی دریائی در نظر گرفته می‌شود. ضمناً دانشجویان از ترم اول حقوق دریافت می‌کنند.
سالن‌های بسکتبال، والیبال، کاراته، کشتی، تکواندو، سالن بدنسازی مجهز به دستگاه‌های مربوط، باشگاه قایقرانی مجهز به قایق‌های کانو و کایاک، زمین روباز فوتبال با ظرفیت ۴۰۰۰ تماشاچی و زمین والیبال و فوتبال ساحلی از جمله امکانات ورزشی و تفریحی این دانشگاه محسوب می‌شود که دانشجویان به‌طور فعالانه در آن شرکت می‌کنند به‌طوری که در سال گذشته این دانشگاه در میان دانشگاه‌های آنجا در ۵ رشته ورزشی فوتبال، بسکتبال، جودو، قایقرانی و تنیس روی میز مقام اول و در رشته‌های والیبال و کاراته مقام دوم را کسب کردند.
● نحوه انتخاب
دارندگان مدرک پیش‌دانشگاهی علوم ریاضی، علوم تجربی می‌توانند وارد رشته‌های پنجگانه این دانشگاه شوند ضمن اینکه افرادی که در رشته‌های علوم انسانی فارغ‌التحصیل شده‌اند می‌توانند در رشته مدیریت و کمیسر دریائی شرکت نمایند.
داوطلبان پس از کسب حد نصاب نمره به‌عنوان معرفی‌شدگان از سوی سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاه معرفی می‌شوند تا در مراحل بعدی گزینش از جمله معاینات پزشکی و مصاحبه علمی شرکت نمایند. علاوه بر این، این دانشگاه از سازمان‌هائی چون سازمان بنادر و کشتیرانی، مؤسسه بین‌المللی دریانوردی آفرین قشم، شرکت ملی نفتکش ایران و سایر ارگان‌های دریائی، دانشجویان بورسیه می‌پذیرد که پس از فراغت از تحصیل و طی دوره‌های کوتاه‌مدت، جهت دریافت گواهینامه بین‌المللی شایستگی دریانوردی به سازمان بنادر و کشتیرانی معرفی می‌شوند.
دانشجویان این دانشگاه می‌توانند همانند سایر دانشجویان در مراکز آموزش عالی در رشته‌های مرتبط ادامه تحصیل بدهند.

منبع : ماهنامه پیام دریا