آرامگاه هالیکارناسوس (Mausoleum at Halicarnassus)

این آرامگاه واقع در بودروم ترکیه که در زمانهای قدیم هالیکارناسوس نام داشت واقع بوده است. زمانی که ایرانیان حکومت خود را تا میانرودان، هند شمالی، سوریه، مصر و آسیای کوچک گسترش داده بودند، با توجه به گستردگی مملکت، یک شاه بدون کمک حکام محلی قادر به سر و سامان دادن حکومت خود نبود.
سرزمین کاریا واقع در غرب آسیای کوچک (آناتولی) به قدری از پایتخت دور بود که به نوعی مستقل و خودگردان به شمار می آمد. در طی سالهای ۳۷۷ تا ۳۵۳ پیش از میلاد، شاهی ایرانی به نام ماسول (Mausollos) بر این منطقه حکومت میکرد و پایتخت خود را به هالیکارناسوس منتقل کرد. در زندگی این شاه هیچ نکته مهمی به غیر از بنا کردن آرامگاه خودش وجود ندارد. ایده این پروژه توسط همسر و خواهر شاه، آرتمیسیا به وجود آمد.این بنا در حدود سال ۳۵۰ پیش از میلاد، سه سال پس از مرگ شاه و یک سال پس از مرگ آرتمیسیا، تکمیل شد.
به مدت ۱۶ سده، آرامگاه در شرایط خوبی برجا ماند تا یک زمین‌لرزه موجب آسیب دیدن سقف و ستونهای آن شد. در اوایل سده ۱۵ میلادی، شهسواران سنت جان از مالت، این ناحیه را اشغال کرده و از سنگهای آرامگاه برای ساختن یک دژ نظامی استفاده کردند. این دژ عظیم همچنان پابرجاست و سنگهای براق و مرمرهای آرامگاه را در میان دیوارهای آن می‌توان بازشناخت. شماری از تندیس‌های موجود در آرامگاه اکنون در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می‌شوند.
پژوهشهای باستانشناسی و شرح مفصل و پرجزئیات تاریخنگاران باستانی تصویر روشنی از این آرامگاه به دست داده است. بنا دارای زیربنای چهارگوشی به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر بوده و جایگاه ویژه سلطنتی پلکان دار که زوایای آن با تندیس‌هایی تزئین شده بر روی آن قرار گرفته بوده است. اتاق آرامگاه و تابوت مرمرین با طلا تزئین شده و با ستونهای ایونی محاصره شده بوده است. سقف هرمی شکل مزین به تندیس‌های متعدد بر روی ردیف ستونها قرار داشته است. نوک این آرامگاه با تندیس یک ارابه که توسط چهار اسب کشیده میشده، آراسته شده بوه است.
ارتفاع کلی این آرامگاه حدود ۴۵ متر محاسبه شده که از این مقدار، ۲۰ متر مربوط به جایگاه ویژه، ۱۲ متر برای ستونها، ۷ متر سقف هرمی و ۶ متر مربوط به تندیس ارابه بوده است. زیبایی این آرامگاه نه تنها به خاطر خود بنا که به دلیل وجود تندیس‌هایی است که طبقات گوناگون آنرا آراسته اند. در میان این تندیس‌ها دهها تندیس در اندازه طبیعی و همچنین بسیار کوچکتر و بزرگتر، از انسان، شیر، اسب و حیوانات دیگر به چشم میخورد. چهار هنرمند برجسته دوران، بریاکسیس Bryaxis، لئوکارس Leochares، اسکوپاس Scopas و تیموتئوس Timotheus، چهار طرف این بنا را تزئین کرده اند. آرامگاه هالیکارناسوس به دلیل اینکه به خدایان یونان قدیم تقدیم نشده، جایگاه بسیار ویژه‌ای در تاریخ دارد.

منبع : دهکده جهانی