پنجشنبه, ۲۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 16 May, 2024
مجله ویستا


اعلان‌ جنگ‌ به‌ هیتلر


اعلان‌ جنگ‌ به‌ هیتلر
در گیر و دار جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ كه‌ پای‌ آن‌ هم‌ به‌ ایران‌ كشیده‌ شد و دولت‌ سهیلی‌ به‌ آلمان‌ نازی‌ اعلان‌ جنگ‌ داد در روزنامه‌ «ایران‌ ما» كه‌ از روزنامه‌های‌ پرتیراژ آن‌ روز بود كاریكاتوری‌ چاپ‌ شد كه‌ در آن‌ سهیلی‌ نخست‌وزیر و اسفندیاری‌ رییس‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و سپهبد امیراحمدی‌ وزیر جنگ‌ وقت‌ دیده‌ می‌شدند كه‌ به‌ دولت‌ آلمان‌ اعلام‌ جنگ‌ می‌دهند و در شرحی‌ در زیر آن‌ نوشته‌ شده‌ بود كه‌ سهیلی‌ با تصویب‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ و با پشتیبانی‌ سپهبد احمدی‌ به‌ هیتلر اعلان‌ جنگ‌ داد.
این‌ كاریكاتور جالب‌ در آن‌ زمان‌ كه‌ كاریكاتور به‌ مفهوم‌ واقعی‌ در ایران‌ وجود نداشت‌ سر و صدای‌ زیادی‌ به‌ راه‌ انداخت‌ و كاریكاتوریست‌ گمنام‌ آن‌ روز محسن‌ دولو را به‌ اوج‌ شهرت‌ رسانید و او را در ردیف‌ مشهورترین‌ كاریكاتوریست‌های‌ آن‌ زمان‌ قرار داد.
كاریكاتوریست‌ این‌ كاریكاتور پر سر و صدا در واقع‌ یك‌ آماتور و محصل‌ ساده‌ بود كه‌ به‌ كاریكاتور به‌ چشم‌ یك‌ سرگرمی‌ می‌نگریست‌. دولو پس‌ از چاپ‌ اولین‌ كارش‌ به‌ مدت‌ ۴ سال‌ تمام‌ به‌ صورت‌ غیرحرفه‌یی‌ با علاقه‌ زیاد به‌ كشیدن‌ كاریكاتور پرداخت‌. با آغاز كشمكش‌های‌ سیاسی‌ در سال‌های‌ ۱۳۲۷ به‌ بعد كه‌ تعداد روزنامه‌ها و مجلات‌ پایتخت‌ مرتبا افزایش‌ می‌یافت‌ و در نتیجه‌ احتیاج‌ شدید به‌ كاریكاتورهای‌ آبدار سیاسی‌ بود، دولو در میدان‌ بدون‌ رقیبی‌ قرار گرفت‌ و تقریبا تمام‌ نشریات‌ از كاریكاتورهای‌ او پر بود و او به‌ تنهایی‌ این‌ بار سنگین‌ را در مطبوعات‌ روز تهران‌ به‌ دوش‌ می‌كشید و اغلب‌ در یك‌ روز شاید در حدود ۱۰ الی‌ ۱۵ كاریكاتور از او در نشریات‌ مختلف‌ چاپ‌ می‌شد. دولو در این‌ مدت‌ به‌ كشیدن‌ انواع‌ مختلف‌ كاریكاتور پرداخت‌ و چیره‌دستی‌ خاصی‌ در كشیدن‌ پرتره‌ پیدا كرد كه‌ می‌توان‌ گفت‌ كمتر شخصیت‌ و رجل‌ سیاسی‌ در كشور و جهان‌ وجود داشت‌ كه‌ دولو كاریكاتور او را نكشیده‌ باشد.
بعدها دولو در كار پرتره‌ به‌ پایه‌یی‌ رسید كه‌ در نمایشگاه‌ جهانی‌ كاریكاتور مونترال‌ كاریكاتوری‌ كه‌ وی‌ از خروشچف‌ نخست‌وزیر وقت‌ شوروی‌ سابق‌ كشیده‌ بود بین‌ آثار دویست‌ كاریكاتوریست‌ از ۳۸ كشور جهان‌ كه‌ اكثر آنها از قوی‌ترین‌ كاریكاتوریست‌های‌ دنیا بودند جایزه‌ دوم‌ را ربود.دولو در مورد سبك‌ خاص‌ خودش‌ می‌گوید: كاریكاتور پرتره‌ تنها این‌ نیست‌ كه‌ كاریكاتوریست‌ پرتره‌ یك‌ شخص را ترسیم‌ كند، دهنش‌ را گشاد و احیانا سرش‌ را بزرگ‌ كند، كاریكاتور باید نمودار كاراكتر و شخصیت‌ مورد نظر باشد. فی‌المثل‌ در كاریكاتور یك‌ شخا خسیس‌ باید خست‌ او كاملا نشان‌ داده‌ شود. من‌ همیشه‌ سعی‌ كرده‌ام‌ روحیه‌ و شخصیت‌ اشخاص‌ را در كاریكاتورهایشان‌ منعكس‌ كنم‌.
محسن‌ دولو در آن‌ سال‌ ها از شركت‌ در نمایشگاه‌ كاریكاتوری‌ كه‌ در كشور كانادا برگزار شد و با وجودی‌ كه‌ از او دعوت‌ رسمی‌ شده‌ بود خودداری‌ كرد و خود در این‌ مورد در همان‌ سال‌ها گفت‌: امسال‌ وقتی‌ برای‌ بازدید از نمایشگاه‌ جهانی‌ مونترال‌ به‌ كانادا رفته‌ بودم‌ دیدم‌ در كتاب‌ رسمی‌ راهنمای‌ نمایشگاه‌ در معرفی‌ یكی‌ از كشورهای‌ كوچك‌ عربی‌ نام‌ خلیج‌فارس‌ را به‌ فرانسه‌ و انگلیسی‌ تحریف‌ كرده‌ بودند و به‌ نظر من‌ این‌ اعتراض‌ به‌ دولت‌ كانادا وارد است‌ توجهی‌ به‌ نقشه‌های‌ جغرافیایی‌ كه‌ در سراسر كانادا هست‌ نكرده‌ و خلیج‌فارس‌ را خلیج‌... نوشته‌ و من‌ در نمایشگاه‌ جهانی‌ كاریكاتور كه‌ همه‌ ساله‌ در كانادا برگزار می‌شود شركت‌ نخواهم‌ كرد. تا وقتی‌ كه‌ مقامات‌ دولت‌ كانادا توضیح‌ دهند كه‌ چرا چنین‌ اشتباهی‌ رخ‌ داده‌ است‌.
دولو با اكثر مطبوعات‌ پایتخت‌ همكاری‌ داشت‌ ولی‌ بیش‌ از همه‌ كارهایش‌ در روی‌ جلد مجله‌ بامشاد و سپید و سیاه‌ دیده‌ می‌شد.
منبع : روزنامه اعتماد