خاموشی روشنی بخش

هنگامی كه گونه ای تكامل می یابد در ژنومش پیوسته جهش رخ می دهد و بعضی جهش ها می توانند ژنی را غیرفعال سازند. آیا این به فاجعه ای در تكوین می انجامد؟ لزوماً خیر. پژوهشگران كشف كرده اند كه غیرفعال شدن كامل یك ژن یا به اصطلاح ژن نماسازی می تواند سودمند و در واقع حتی نیروی محرك مهمی برای تكامل باشد. اكنون سه ژنتیك دان تكاملی كشف كرده اند كه ژن نماها یا همان ژن هایی [كه در اثر جهش] دیگر به صورت پروتئین های كاركردی بیان نمی شوند، ممكن است در واگرایی انسان از شمپانزه ها نقش داشته باشند. وانگ (X.Wang)، وندی گروس (W.Grus) و ژانگ (J.Zhang)، هر سه از دانشگاه میشیگان، ۶۷ ژن نما در ژنوم انسان را شناسایی كرده اند كه از زمان جدا شدن دودمان های انسان و شمپانزه تاكنون پدید آمده اند. یكی از این ژن نماها كه CASP۱۲ نام دارد و در سركوبی دستگاه ایمنی پستانداران نقش ایفا می كند، غیر از انسان در تمام پستانداران دیگر فعال است. در نقطه ای از تكامل انسان، اندكی پیش از آنكه انسان مدرن بین ۴۰ تا ۶۰ هزار سال پیش مهاجرت از آفریقا را آغاز كند، انتخاب طبیعی خاموشی ژن CASP۱۲ را برگزید. فقدان این ژن احتمال ایجاد عفونت حاد، كه در آن بدن با شدتی بیش از حد به یك عفونت واكنش می دهد را كاهش می دهد. اگرچه دقیقاً معلوم نیست از بین رفتن پروتئینی كه این ژن رمزگذاری می كند چگونه می تواند از فرد در برابر عفونت حاد حفاظت كند، روشن است كه در بعضی موارد مقدار كم آن هم در واقع زیاد است.


Natural History, Jun.۲۰۰۶

منبع : روزنامه شرق