مطالعه کمی پرولین و کربوهیدراتهای محلول درپنج رقم زیتون تحت تنش خشکی

به منظور انتخاب ارقام مقاوم به خشكی و توسعه كشت باغهای زیتون در مناطق خشك و نیمه خشك ایران، اثر تنش خشكی بر عكس العملهای بیوشیمیائی برخی از ارقام زیتون در ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. گیاهان جوان یكساله و دوساله زیتون ارقام ماری، زرد، روغنی، بلیدی و میشن كاشته شده در گلدانهای ۱۴ لیتری حاوی خاك مخلوط لومی شنی (۶۲% شن، ۲۴% لای و۱۴% رس ) در معرض سطوح مختلف تنش خشكی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری شامل رطوبت خاك در حد ظرفیت مزرعه ( شاهد)، تنش ملایم ( پتانسیل آب خاك ۵/۰- مگاپاسگال ) وتنش شدید ( پتانسیل آب خاك ۵/۱- مگاپاسگال) بود. یك آزمایش فاكتوریل در قالب طرح بلوكهای كامل تصادفی مورد استفاده قرار گرفت.
نتایج بدست آمده دلالت بر تاثیر معنی‏دار درجه تنش خشكی بر میزان پرولین برگ دارد. در آزمایش اول گیاهان یكساله زیتون ارقام روغنی، بلیدی، ماری، میشن و زرد بترتیب بیشترین افزایش در میزان پرولین در طی دوره تنش ملایم و شدید داشتند. در آزمایش دوم (گیاهان دوساله) میزان پرولین در گیاهان ارقام بلیدی، ماری و روغنی تحت تنش ملایم در مقایسه با دیگر ارقام افزایش بیشتری نشان داد و این افزایش در سطح ۱% معنی دار بود. میزان پرولین در گیاهان تحت تنش شدید خشكی بترتیب در ارقام ماری، روغنی، بلیدی، زرد و میشن افزایش نشان داد. پس از آبیاری میزان پرولین به مقدار زیادی كاهش نشان داد؛ چنین كاهشی احتمالاً از ناپایداری پرولین ناشی می‏شود.
تمام ارقام مورد بررسی افزایش قابل ملاحظه‏ای در میزان كربوهیدراتهای محلول تحت تنش خشكی نشان دادند. با افزایش شدت تنش میزان كربوهیدراتهای محلول افزایش بیشتری یافت. این افزایش در آزمایش اول و دوم در ارقام ماری، روغنی، بلیدی، زرد و میشن بالاتر بود. تحت تنش ملایم خشكی، كربوهیدراتهای محلول ارقام ماری، روغنی و بلیدی افزایش معنی‏داری را در مقایسه با ارقام دیگر نشان دادند. در حالیكه تحت تنش شدید خشكی فقط كربوهیدراتهای محلول ارقام ماری و روغنی این افزایش معنی‏دار را در مقایسه با ارقام دیگر نشان دادند. با نزدیك شدن به انتهای دوره آزمایش مقدار كربوهیدراتهای محلول در گیاهان تحت تنش كاهش نشان داد كه ممكن است بعلت مصرف كربوهیدراتها و یا انتقال آنها به طرف ریشه باشد.

منبع : مجله زیست‌شناسی ایران