ژن های یوکاریوتی

● ژنهای یوكاریوتی گسسته اند:
دریوكاریوت ها RNAای كه مستقیماً از نتیجه فعالیت RAN پلی مراز حاصل می شود mRNA اولیه نامیده می شود. این RNA پس از تغییراتی كه پیرایش نامیده می شود به mRNA بالغ تبدیل شده و برای ترجمه به سیتوپلاسم فرستاده می شود.
در mRNA اولیه مناطقی وجود دارد كه در mRNA بالغ وجود ندارد كه به آن رونوشت اینترون گویند. اینترون بخشی از مولكول DNA است كه رونوشت آن در mRNA بالغ حذف می شود. (نقاط فاقد اطلاعات). مناطقی كه هم از mRNA اولیه هم در mRNA بالغ وجود دارد به آن رونوشت اگزون گویند. پس اگزون بخشی ازمولكول DNA است كه رونوشت آن در mRNA بالغ باقی می ماند (نقاط دارای اطلاعات)
برای درك بهتر مطلب، اگر از طریق توالی آمینواسیدی یك رشته پلی پپتیدی DNA تك
رشته ای بسازیم و آنرا با mRNA اولیه مربوط به رشته پلی پیتیدی جفت كنیم، در mRNA اولیه یك سری حلقه تشكیل می شود و فقط در بعضی نقاط mRNA اولیه با DNA مصنوعی جفت می شود
در حقیقت نقاط جفت شده رونوشت اگزون در mRNA اولیه است كه در DNA مصنوعی نیز (در واقع mRNA بالغ) وجود دارد. نقاطی از mRNA اولیه تشكیل حلقه داده است رونوشت اینترون است كه در DNA مصنوعی وجود نداشت.
همیشه اولین و آخرین قسمت mRNA اولیه رونوشت اگزون است.
گسسته بودن ژن ها خاص یوكار یوت ها نیست و گروهی از پروكاریوت ها به نام آركی باكتری ها نیز دارای ژنهای گسسته اند.
عمل پیرایش ژنهای یوكاریوتی در هسته صورت می گیرد اما درآركی باكتری ها به دلیل عدم وجود هسته، در سیتوپلاسم صورت می گیرد.
در طی عمل پیرایش به هنگام حذف رونوشت اینترون پیوند فسفردی استر شكسته شده و درهنگام به هم چسبیدن رونوشت اگزون پیوند فسفردی استر تشكیل می شود.
● اهمیت وجود اینترون درژنهای یوكاریوتی (و برخی پروكایوت ها):
تعداد زیادی ازجهش ها دربخش اینترونی كه اغلب تعداد نوكلئوئیدهای بیشتری ازاگزون دارد، اتفاق می افتد. و چون رونوشت اینترون طی عمل پیرایش حذف می شود در نتیجه جهش های این بخش حذف گشته، بروز نمی كنند. در واقع اینترون ها نوعی پشتیبان سلول در مقابل جهش محسوب می شوند.

منبع : blogfa