جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
غرب، جنبش اسلامی و مساله تحول
جنبش اسلامی با تثبیت موجودیت و گسترش نفوذ خود در صحنه که به یمن تلاشها و ایثارگریهای بسیاری صورت گرفت و همانطوری که میخواست صحنه را از حضور دیگران خالی ساخت; چرا که معتقد بوده و هست که برنامههایش تنها در فضایی پاک و بدون آلودگی قابل انجام است.
آری بسیاری از نامها و عناوینی که برای مدتها بر صحنه حاکم بودند، از میدان بیرون رفته یا در صدد آن برآمدند تا با پوششی جدید یا نسبتا اصلاح شده، مجددا وارد صحنه شوند. جنبش اسلامی حساسترین دورانهای خود را پشتسر گذاشت و در زمانی که جنبشهای ملیگرا و چپگرا و غیره با از دست دادن فلسفه وجودی خود، دوران پیری و سستی را میگذراندند، آن جنبش در عنفوان جوانی خود به سر میبرد.
اما میگویند که بدنبال هر جوانی، پیری و پس از هر قدرتی، ضعیفی و سستی وجود دارد. همه جنبشهایی که از صحنه خارج شدهاند و نیز بسیاری از صاحبنظران، پیشبینی میکنند که ستاره جنبش اسلامی در آیندهای نه چندان دور افول خواهد کرد. آنان میگویند که جنبش اسلامی زمانی به میدان آمد که نوعی شکست و ناکامی در جامعه بوجود آمده بود. این جنبش در شرایطی که روحیه عمومی متزلزل گردیده بود، فرصت را مغتنم شمرده، با شعار (ایمان معجزه میکند) مردمی را که سرگردان بودند و بدنبال منجی میگشتند، جذب کرد. در واقع، جنبش اسلامی این خلاء را دریافت و آن را پر کرد و زمام امور را بدست گرفت و آن طور که میگویند، پیروزی جنبش اسلامی مرهون عوامل خارجی است و نه عوامل ذاتی.
در اینجا در صدد آن نیستم که این موضوع را مورد بررسی قرار داده یا به آن پاسخ بگویم; چرا که از بحث ما خارج است، ولی از باب یادآوری، فقط این را میگویم که جنبش اسلامی، از حدود بیش از یک قرن پیش، کار خود را آغاز نمود و در شرایط بسیار سخت و در دامان توده مردم، پرورش یافت و پدیدهای وارداتی نیست. به عبارت دیگر، این جنبش با تمامی مخالفتها و فشارهایی که علیهاش وجود داشت، به آرامی رشد کرد و به بار نشست و این بیداری سهمگین را بوجود آورد. اگر جنبش اجازه مییافت تا بطور طبیعی و حتی بدون عوامل خارجی رشد یابد، از مدتها پیش به ثمر مینشست.
تصویری که برخی بطور غیرمنصفانه از جنبش اسلامی مطرح میکنند و عنوان میدارند که این جنبش زائیده عوامل خارجی بوده، ناگهان با وعدههای جادویی از آسمان فرود آمد، گویی که از میان رفتن جنبشهای آنان، بخاطر ورود جنبش اسلامی به صحنه بوده است.
مگر نه اینست که وضعیت ناکام امت، ثمره بیش از شش دهه و سلطه این جریانها بر صحنه عربی و اسلامی میباشد؟ و هر آنچه را که کاشته بودند درو کردند.
حال بدون پرداختن به مساله بوجود آمدن جنبش اسلامی، به موضوع اصلی خود باز میگردیم; یعنی جنبش اسلامی، جنبشی که حتی بدون تبلیغات، برجستهترین جنبش میباشد. و مردم عموما به آن و برنامههایش، به عنوان برنامه نهضت مطلوب مینگرند. اما به نظر میرسد در حال حاضر، جنبش اسلامی از بحرانی رنج میبرد و باید آن را پشتسر بگذارد; یعنی بحران انتقال از مرحله اثبات وجود به مرحله دیگر، یعنی ایجاد برنامهای انقلابی برای امت و عدم توقف در گام نخست. در واقع، این مساله گریبانگیر اکثر جنبشهای نوخاسته اسلامی است.
پس از سالها مبارزه، خستگی و ایثارگری جنبش اسلامی، جنبشی ریشهدار شده و به آسانی قابل حذف نیست. دشواریهای مزبور، جنبش را به این باور رسانده است که از دغدغه زوال به دور مانده و تمامی سعی خود را برای حفظ خود و بسیج تواناییهای خود بکار گیرد; چرا که مشروعیت آن از مردم بوده و تنها با تغییر یافتن باورهای مردم نسبتبه آن، از میان خواهد رفت.
غرب، اسلام را همچون روح خلاقی میبیند که در جانهای پیروانش نه تنها امید و تحرک، بلکه معجزه میآفریند. نیکسون در کتابش بنام آمریکا و فرصت تاریخی، مینویسد: «اسلام نه تنها یک دین، بلکه مبنای تمدنی بزرگ است.» غرب این نکته را درک نموده است که از میان بردن اسلام، امری غیرممکن است; چرا که فقط به عنوان یک عقیده اقتصادی یا سیستم اجتماعی و یا ایدئولوژی سیاسی نیست که بتوان با ارائه نمونهای بهتر، آن را از بین برد.
نیکسون در کتاب مزبور، اضافه میکند: «رهبران جمهوریهای مسلماننشین شوروی و ملتهای آنان، همگی در مقابل کمونیسم مقاومت ورزیدند و به میراث فرهنگی خود افتخار میکنند. دین اسلام سرفرازتر از دین مسیح، از این آزمایش خارج شد. مخالفت مذهبی با گسترش ایدئولوژی کمونیسم در جهان اسلام، به عنوان بزرگترین عامل انکارناپذیر بشمار میآمد».
بنابراین بدین خاطر است که دولتهای عضو پیمان ناتو تصمیم میگیرند تا پرونده اسلام را به عنوان خطر تهدیدکننده تمدن مادی، جایگزین پرونده کمونیسم کنند و در صدد نابودی آن برآیند و یا مبادرت به محدود ساختن حرکت آن نمایند. برخلاف مسلمانان که بخاطر شکستهای روحی، وضعیت اسلام را متزلزل میپندارند، غرب اسلام را در نهایت عظمت و صلابت میبیند.
نیکسون همچنین میافزاید: حرکتهای سیاسی در کشورهای مختلف اسلامی، علیرغم داشتن تفاوتهای متعدد، دارای آهنگ واحدی است. که این یگانگی در اعتقاد و در سیاست، نوعی همبستگی غیراستوار ولی واقعی را تقویت مینماید. بنابراین هنگامی که رویداد مهمی در بخشی از جهان اسلام اتفاق میافتد، تاثیر بیشتر آن در سایر نقاط، منعکس میگردد.
غرب با این برداشت عمیق از اسلام، در پی مقابله با آن است. و مهمترین اقداماتش با همکاری صهیونیسم در قبال اسلام، شامل موارد زیر خواهد بود:
۱) محاصره آن در داخل مرزهای جغرافیایی و جلوگیری از گسترش آن به عنوان نخستین گام.
۲) نابود ساختن موقعیتهای نوپا یا در حال ظهور اسلامی، از طریق شیوههای مسالمتآمیز یا غیرمسالمتآمیز.
۳) متشنجساختن جبهههای درگیر با جنبش اسلامی به منظور تضعیف و نیز مشغول نگاهداشتن آن با هدف جلوگیری از فراهم شدن زمینه ایجاد و برنامه تمدن اسلامی.
۴) منحرف نمودن آرمانهای اصلی ملل اسلامی که جنبش اسلامی برای آن مبارزه کرد; - یعنی تجدید حیات تمدن اسلامی - و محدود ساختن آن به آرزوهای اصلاحگرایانه و جزئی و محدود. آیا نمیبینید که چگونه هر ارتباطی حتی عقیدتی میان جنبشها، دخالت در امور داخلی کشورها قلمداد میشود، اما دخالتهای بیشرمانه غرب در کوچکترین مسائل سایر کشورها، دخالت در امور داخلی محسوب نمیگردد.
بدین ترتیب مساله احیای تمدن، مسالهای بسیار حساس و دشوار است; چرا که تنها با تمدن میتوان به رقابت تمدن دیگر رفت، در غیر این صورت، برنامهها و طرحهای کوچک محلی و منطقهای توان مقاومت در برابر قدرت اختاپوسی تمدن غرب را نخواهد داشت.
موضوع این نیست که تو چه میخواهی، بلکه صحبتبر سر این است که غرب با توجه به موقعیت جغرافیایی تو، چه اجازهای به تو میدهد. بر این اساس، هیچ جریان اسلامی که در محدوده جغرافیایی تحت نفوذ غرب قرار دارد، نمیتواند کاری از پیش ببرد، مگر همچون پرندگان ماجراجویی که بر پیکر کرگدن هستند.
بنابراین بایستی که جنبش اسلامی با تامل و به دور از هرگونه جنجال، گذشته را ارزیابی نموده، بدون هراس از توقف و یا از دست دادن چیزی و با اقدامی شجاعانه، نسبتبه پیریزی پایههای تمدنی مبادرت ورزد; چرا که از دست دادن برخی از دستاوردها در شرایط فعلی، بهتر از دست دادن تمامی آنها در آینده خواهد بود.
جنبش اسلامی در برهه اخیر با مشکل خطرناکی همچون پدیده چند دستگی روبرو بود. با مروری بر تاریخ گذشته، به ندرت میتوان جنبش دینی یا سیاسی یافت که دچار تشتت و اختلاف نشده باشد. پیامبر اکرم (ص) در این خصوص میفرماید: «امت موسی (ع) به هفتاد و یک گروه و امت عیسی (ع) به هفتاد و دو گروه تقسیم شدند و امت من به هفتاد و سه گروه تقسیم خواهند شد».
امروزه در جهان شاهدیم در درون هر حزبی، چند حزب منشعب شده وجود دارد، ولی این مساله در جهان سوم، حالت ناگواری به خود میگیرد; چرا که هر انشعابی، انشعاب دیگری را به دنبال خود دارد. کسانی که از برادران خود جدا میشوند، بار دیگر، خود نیز دچار جدایی میگردند و جنبش از میان میرود و افراد آن فعالیتخود را کنار میگذارند.
شاعری در این باره میگوید، هر کدام از ما مخالفی را در درون خود دارد!!
عجبا که بروز جدایی در جهان سوم و در میان جنبشهای اسلامی گریزناپذیر بوده و به دنبال آن، این خطر وجود دارد که هر گروهی در صدد مقابله و حذف گروه دیگر برآمد، در نهایت، هدف اصلی که همگی برای آن برخاستند، فراموش شود.
علیرغم مصیبتها و خطرات چند دستهگی و تاثیرات منفی و مخرب آن بر روحیه جامعه و دستاندرکاران آن و ایجاد بدبینی نسبتبه آنها و هر جنبش اسلامی دیگر و نیز علیرغم تاکید تاریخ بر زیان دیدن گروههای منشعب شده از یکدیگر، با این حال این پدیده همچنان ادامه دارد.
علت اصلی بروز انشعابهای اخیر، حالت رکودی است که جنبش اسلامی به آن دچار شده است. مساله در جا زدنها و تکرار مطالبی که در دوران استقرار خویش عنوان میشد، یعنی هنوز اعلام میکند که من حضور دارم، علیرغم اینکه مردم آن را شناخته و در آغوش گرفتهاند و پرچم را در اختیارش نهادهاند تا حرکت کند، اما آن همچنان در جا میزند.
بنابراین هنگامی که افراد ملاحظه میکنند که جنبش آنان هیچگونه ثمرهای ندارد، نسبتبه آن بیاعتماد میشوند; چرا که خود را در میان نوعی دوگانگی میبینند، از سویی مطرح ساختن آرمانهای عظیم و از سوی دیگر اقداماتی که عملا صورت میگیرد و اینجاست که از همآوازی با جنبش دلسرد میشوند و در نهایت، گروهی در اندیشه نجات میافتند. و اینکه تنها راهحل جدایی به منظور تحقق بخشیدن به این آرمانها، از خارج از جنبش است! و این اوج اشتباه آنهاست.
هنگامی که آن گروهها منشعب میشوند، خود نیز درمییابند که نه قدرت خلاقیت و نه ابتکار عمل دارند. افراد تجمع سابق، هیچ تفاوتی با افراد گروه تازه تاسیس نداشتهاند; چرا که همان جامعه و همان بحرانها وجود دارد. بنابراین به همان درد و دوگانگی و تشتت دچار میگردند. هر جنبشی که نتواند اقدامات جهشی صورت دهد، محکوم به رکود و از هم گسیختگی و نابودی است. خداوند متعال میفرمایند: «کل یوم هوفی شان». لازم است که جنبش اسلامی، تحول جدید و بارزی را در صحنه بوجود آورد.
طبق نظریه جدید در خصوص قوه جاذبه «علت وجود جاذبه، گردش زمین است» و شدت و ضعف گرایش مردم به هر جنبشی، به میزان سرعتحرکت آن بستگی دارد.
منظور تنها ایجاد تغییر در روشها نیست، بلکه بایستی اهداف و برنامهها نیز متحول شود. مهمترین مساله امروز ما تنها این نیست که یک مجله یا کتاب اسلامی با چاپ عالی یا تکثیر نوارهای اسلامی با تجهیزات پیشرفته و یا تنظیم بهترین صدا برای محافل مذهبی و جذب افراد مختلف به پای تریبون و نیز بکارگیری جدیدترین کامپیوترها و ورود به شبکه جهانی اینترنت و خرید بهترین سیستمهای ارتباطی و غیره فراهم شود، بلکه باید محتوا نیز تحول پیدا کند.
مهمترین خواسته امروز امت اسلامی، در متحول شدن محتوای پیام و پیام برخاسته از عمل است. امروز مردم ما به دنبال کتاب و مجله و نوار زیبا نیستند، بلکه به دنبال کتاب جدید و ویژهای هستند که موضوعات حقیقی را مورد بررسی قرار دهد.
باشد که مرحله آینده به عنوان مرحله انتقاد جدی از خویش باشد و به امید اینکه گامهای آینده، نویددهنده برای خود و برای جامعه باشد. از دیدگاه قرآن، معمولا جامعه و مردم ساکت نشسته و منتظر میمانند تا بینند چه کسی پرچم را بدست میگیرد و به پیش میرود تا به دنبالش راه بیفتند. حال پرچمدار آینده چه کسی خواهد بود؟
چنانچه جنبش اسلامی تحولی در حرکت کلی خود بوجود نیاورد، بیم آن میرود که دیگران پرچمدار جامعه گردند.
نویسنده: علی - الجواد
مترجم: صالح - واصلی
مترجم: صالح - واصلی
منبع : باشگاه اندیشه
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر یسنا بارش باران آتش سوزی قوه قضاییه پلیس تهران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بانک مرکزی قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران تورم
فضای مجازی سریال نمایشگاه کتاب تلویزیون مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس ایالات متحده آمریکا یمن
استقلال فوتبال علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی