بررسی و تعیین مقدار بقایای حشره کش‌های دیازینون و مالاتیون در آب رودخانه های شاهپور، مند و دالکی (استان بوشهر) ۸۴-۱۳۸۳

● زمینه:
آلودگی ها آب ها که ناشی از ورود حشره کش ها می باشد، اغلب اوقات نتایج خطرناکی را برای مصرف کنندگان بوجود می آورد. مصرف بی رویه آفت کش ها و مجاورت اراضی با رودها، سبب‌ آلودگی منابع آب می گردد. تعیین مقدار حشره کش های فسفره مصرفی که در حاشیه رودخانه ها در مزارع به کار می رود می تواند در جلوگیری از مسمومیت های احتمالی و آلودگی اکوسیستم آبی نقش مهمی داشته باشد.
● مواد و روش ها:
این بررسی به صورت مورد- شاهد بر روی آب های سه رودخانه دایمی استان بوشهر و آب لوله کشی شهر بوشهر به عنوان شاهد در ماه های مختلف سال های ۸۴-۱۳۸۳ انجام شد و مجموعا ۲۱۶ نمونه آزمایش گردید. در هر رودخانه سه ایستگاه جهت نمونه برداری در نظر گرفته شد. پس از نمونه برداری عملیات استخراج با استفاده از حلال هایی مانند استن، متیلن کلراید، بنزن صورت گرفت. شناسایی و تعیین مقدار سموم با استفاده از دستگاه TLC Scanner در حد (part per billion)ppm انجام گردید.
● یافته ها:
بقایای حشره کش های انتخابی مالاتیون و دیازینون در آب هر سه رودخانه در فصول بهار و تابستان موجود است و در سایر فصول مقادیر بسیار جزیی بود و یا اصلا وجود نداشت. بررسی های آماری نتایج حاصله با استفاده از آنالیز واریانس ۱ طرفه مشخص نمود که بقایای دیازینون و مالاتیون در آب رودخانه های مورد بررسی در ماه های مختلف دارای اختلاف معنی دار می باشد (p<۰.۰۵). در بررسی اثر متقابل بقایای دیازینون با استفاده از آزمون آنالیز واریانس دو طرفه اختلاف معنی دار مشاهده نگردید (p>۰.۰۵)، در مورد بقایای مالاتیون اختلاف معنی داری است (p<۰.۰۵).
● نتیجه گیری:
در ماه های اول و دوم پس از کاربرد دو حشره کش مالاتیون و دیازینون، بقایای آنها در آب هر سه رودخانه استان بوشهر بیش از حد مجاز بوده و بیشترین مقدار مربوط به دیازینون می باشد. هنگام مصرف آب این رودخانه ها برای شرب و همچنین استفاده از آبزیان باید دقت زیادی نمود. زیرا وجود این سموم می تواند بیانگر وجود آنها در آبزیان و اکوسیستم آبی باشد.

منصوره شایقی
حسین دارابی
محمد ابطحی حسینی
فروغ صادقی محمد,پاک باز
سیدرضا گلستانه

منبع : پایگاه اطلاعات علمی