بورس انتخابات و سفره های سهامداران

با برگزاری بیست و شش انتخابات از زمان سرنگونی رژیم شاهنشاهی و با گذر از سالهای سازندگی و اصلاحات، عده ای را این اعتقاد شکل گرفته که در پس هر انتخابات چه آبادگران بر سر کار بیاید، چه مشارکت و چه کارگزاران، وضع مردم تغییر نخواهد کرد و در بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید. تجربه دو سال گذشته اما به وضوح ثابت کرد "فرق است زین حسن تا آن حسن". شاید برخی کارشکنی ها و سنگ اندازی ها مانع تحقق اهداف اصلاحی و نوگرایانه شود اما کمترینش این است که منتخبان واقعی ملت حتی اگر دستشان به آنچه می خواستند نرسد گزندی نیز به مردم نمی رسانند و این البته کم موهبتی نیست که اگر از خیر کسی امید نیست، لااقل شر نمی رساند. در مقایسه انتخابات این مرز و بوم با کشورهای توسعه یافته چندی پیش سید مصطفی تاج زاده طی نشستی به منظور بررسی شرایط مشارکت حداکثری مردم در انتخابات ابراز عقیده کرد: در صد قابل توجهی از مردم ایران و کشورهای توسعه یافته غربی معمولاً در انتخابات حضور نمی یابند. اما میان این عدم حضور یک تفاوت است و آن که مردم در ایران معتقدند هر که بر سر کار بیاید منافع شهروندان را تامین می کند و رضایت آنها را فراهم می آورد، بی تفاوتی حاصل می شود؟ انتخابات ریاست جمهوری نهم با همه ابعاد و زوایایش از این باب اما تفاوتی محسوس با دیگر زمینه های انتخاباتی دارد؛ آن گونه که دیگر نمی توان گفت انتخاب رئیس جمهور و کابینه اش تاثیری در زندگی و اقتصاد خانواده ها نمی گذارد. از سویی باید توجه داشت حوزه های تاثیر گذار بر آرای شهروندان در انتخابات پیش رو تغییر کرده و از پایگاه های سنتی به دیگر مراکز اجتماعی و اقتصادی منتقل شده است. اگر روزگاری مجالس و محافل مذهبی، کانونهای تاثیر گذار عرصه سیاسی بود، حالا وبلاگها، سایت های و پایگاه های اینترنتی هستند که به نقش آفرینی درعرصه انتخابات مشغولند. اگرزمانی تکلیف شرعی و وظیفه ملی بر آرای شهروندان تاثیر می گذاشت، اینک منافع فردی و مصالح کاری نیز در انتخاب نهایی آن ، اثر بخش شده است. شاید همین نشانه های گذار به لیبرالیسم باشد که اقتدارگرایان محافظه کار را به خشم آورده و آنها را به رویارویی با اصلاح طلبان و نوگرایان واداشته است. از نمونه کانونهای تاثیر گذار در سالهای اخیر یکی هم بازار بورس اوراق بهادار است که با افزایش اقبال مردمی از خرید سهام، نقشی بی بدیل در زندگی قشر متوسط جامعه یافته است. بدان گونه که تحولات بین المللی و سیاستگذاری های داخلی بی درنگ بر بازار بورس و به تبع آن وضع مردم اثر بخش بوده است. این چنین است که ریزش و رویش های سیاسی و تحولات جهانی و حتی گمانه زنی های فعالان سیاسی تاثیرش را به سرعت بر بازار سرمایه نمایان می کند. بازار بورس که سالیان دراز بود سهامدارانی خاص و فعالین مشخصی را تجربه می کرد در این اواخر، رنگ و بویی عمومی تر یافت و به زندگی توده مردم خصوصاً قشر متوسط شهر نشین نیز راهی پیدا کرد، سبدهای مشخصی خریداری شدند و عامه مردم هم سهم خود را از این بازار با سخاوت طلب کردند. چشم های بسیاری بر تابلوی بورس خیره ماند و صفحات بورس روزنامه ها نیز مخاطبین بیشتری یافت. از همین زاویه است که دیگر نمی توان گفت انتخابات ریاست جمهوری در معیشت و حال و روز مردم بی تاثیر است. شاید کماکان برخی حوزه ها از تاثیر در امان بمانند، اما از جمله محافل تاثیر پذیر و تاثیرگذار بازار بورس اوراق بهادار است که هر چه می گذرد در اقتصاد خانواده عیان تر جلوه می کند. اینک با چنین تاثیری، برای شهروندان مهم است که رئیس آتی با سیاستها و برنامه هایش ثبات، امنیت، آرامش و توسعه را در پرتویی از نوگرایی وجهه عمل قرار دهد، چرا که بر آیند اینها در حال و روز خود نیز تاثیرگذار است. برای سهامداران مهم هست که شاخص های بورس کاهش یابد یا افزایش. از همین رو است که به ثبات سیاسی وحل و فصل مسائل بین المللی ایران اهمیت می دهند و رئیس جمهور مقتدری می پسندند که توان برآورده کردن مطالباتشان را داشته باشد.
مسائل هسته ای و غنی سازی اورانیوم شاید به خودی خود برای عامه مردم دغدغه ای به حساب نیاید اما همین که پرونده هسته ای ایران سامان گیرد و از قبل آن بورس رونق بیابد، خیل عظیم سهامداران و خانواده هایشان به انتخاب شخص رئیس جمهور وقعی می نهند و تحولات انتخاباتی کشور را با دقت پیگیری می کنند. در این میان نکته حائز اهمیت و جالب توجه این جا است که فارغ از آنها که ثبات و رونق بورس را در رأی دادن به هاشمی رفسنجانی می جویند، حتی آنها که با دلخوری از عرصه سیاسی و سیاست ورزی، تحریم انتخابات را پیش گرفته اند به خوبی واقفند حضور هاشمی در رأس قوه مجریه چه تاثیری در بورس برجای خواهد گذارد. سهامداران طرفدار اقتصاد آزاد نیک می دانند که سیاستهای اقتصادی هاشمی و مجموعه کارگزارش در نهایت به رونق بورس می انجامد. طرفه آنکه مخالفان و منتقدان هاشمی نیز بر این نکته اذعان دارند که بازار سرمایه و سهام به حضور هاشمی در کسوت ریاست جمهوری واکنش مثبتی نشان خواهد داد. چنانکه حتی ثبت نام و حضور وی در انتخابات نیز عکس العمل مثبت شاخص های بورس را به همراه داشت در این حال باید توجه داشت که وضع پرونده هسته ای ایران و مواضع تند و تیز کشورهای غربی و در مرحله دورتر احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت مواردی است که می تواند بازار سرمایه را با رکورد و یا افتی فاحش رو به رو کند. از این رو است که سهامداران و خانواده هایشان با بیم و امید تحولات سیاسی کشور را زیر نظر قرار داده و به مانند گذشته نمی گویند هر که بر سر کار بیاید فرقی در حال و روز و کسب و کار نمی گذارد. از قضا در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری این مهم است که چه کسی بر سر کار بیاید. باید چشم ها را باز کرد و بهتر نگریست. نه فقط برای ایفای وظیفه ملی که این بار برای خودمان و کسب و کارمان مهم است چه کسی رئیس جمهور می شود.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد