والدین دانش آموزان بخوانند

تغذیه خوب عامل بسیار مهمی در پیشرفت انسان در اجتماع است. امروزه سرمایه های یك كشور را دیگر نفت، گاز و منابع طبیعی تشكیل نمی دهد، بلكه نیروهای انسانی در طول زندگی شان در محیط هایی پرورش می یابند كه محیط مدارس یكی از آنهاست .
یكی از شاخصه های رفاه اجتماعی ، وضعیت تغذیه و رفاه جامعه است و نبود تغذیه و عدم بهداشت سبب كاهش رشد كودكان و نوجوانان ، شیوع بیماری ، كاهش توان جسمی و فكری و افسردگی و غیره می شود .
بنابراین در راستای سیاست های راه بردی و تربیت نیروهای انسانی كار آمد، وضعیت تغذیه كودكان و نوجوانان در زمان تحصیل از اهمیت ویژه ای برای دولت ها و خانواده ها برخوردار است زیرا آموزش نحوه ی صحیح تغذیه از طریق مدارس و خانواده ها نقش مهمی در بهبود وضعیت تغذیه و بهداشت جامعه دارد . تغذیه در سنین مدرسه باید متنوع و حاوی انرژی لازم باشد تا نیازهای دوران رشد و نیاز به انرژی برای فعالیتهایی مانند درس خواندن ، بازی ، فعالیت جمعی و ورزش را تامین نماید برای بررسی بهتر دانش آموزان را به دو دوره دبستانی و پس از دبستانی تقسیم می كنیم:
● دوره دبستان
رشد و نمو در دوره دبستان آرام و یكنواخت و بدون جهش رشدی ناگهانی است كودكان در این سنین وابستگی خود را به خانواده برای تامین نیازهای تغذیه ای كاملا از دست نداده اند معلمان ، مربیان ، و دوستان جدید مدرسه اثرات چشمگیری در تغییر عادت های غذایی آنها دارد. صبحانه نقش اساسی را در فعالیتهای روزانه كودك بازی می كند. بنابراین مادران به این نكته توجه نمایند و صبحانه ای مقوی برای كودك خود آماده كنند.
استفاده از پنیر ، تخم مرغ و پوره های مقوی بسیار مناسب است . علاوه بر آن كودكان به میان وعده های صبح و عصر نیاز مبرم دارند. باید تا آنجا كه ممكن است ، آنان را از مصرف تنقلات بر حذر داشت.
در مورد كودكانی كه صبحانه ی كافی نمی خورند بهتر است از ساندیچ هایی با ارزش غذایی بالا مانند نان و پنیر و گردو ، ساندویچ مرغ ، تخم مرغ و... به آنها داد. مصرف میوه ها به ویژه میوه هایی كه حاوی ویتامین c هستند در میان وعده صبح مناسب تر است. خوردن شیرینی و مواد غذایی حاوی قندهای ساده (قند، شكر، آبنبات، شكلات ) سبب پوسیدگی دندان و كاهش اشتهای كودكان می شود. آموختن اصول بهداشت فردی و استفاده از آب آشامیدنی سالم و نگهداری غذای داده شده به كودك در شرایط بهداشتی از موارد مهم و ضروری هستند.
در مورد كسانی كه بد غذا هستند، نقش والدین بسیار موثر است. برخوردملایم با كودك او را برای غذا خوردن بیشتر آماده می كند.
معمولا دادو فریاد و تنبیه اثری ندارد. ممكن است تغییر ظروف غذا و آراستن آن و یا اضافه كردن موادی دیگر به غذا سبب ترغیب كودك به غذا خوردن شود. در بسیاری از موارد غذا نخوردن كودك برای اثبات حس استقلال است. شناخت این حالت به بهبود وضعیت تغذیه ی كودك كمك می كند، بسیاری از خانواده ها صبح با شتاب آماده می شوند و حتی شاید خوردن صبحانه را فراموش كنند. این نگرانی و شتاب به كودك نیز منتقل می شود وسبب كاهش اشتهای وی برای صبحانه می گردد. محیط خانه را برای كودك آرام كنید ، كودكانی كه در خانواده های پرتنش زندگی می كنند مجالی برای بروز احساسات خود نمی یابند و معمولا كمتر از كودكان دیگر غذا می خورند.
هیچ گاه برای ترغیب كودك به غذا خوردن برایش جایزه تعیین نكنید، بسیاری از والدین كودك خود را از خوردن پفك منع می كنند اما برای تشویق كردن وی می گویند اگر این غذا را بخوری به تو پفك می دهیم! در واقع یك ماده غذایی بد به عنوان پاداش به كودك داده می شود و این سبب سردرگمی او می شود كه آیا پفك چیز خوبی است یا نه ؟
كودك را در چیدن سفره و تهیه غذا مشاركت دهید و از خرابكاری های احتمالی نترسید، تجربه نشان داده است كودكانی كه در آماده كردن غذا به والدین خود كمك می كنند اشتهای بهتری دارند . غذاهای خود را به كودك تحمیل نكنید زیرا او نیز برای خود ذائقه ای دارد بهتر است با راهنمایی های خود كودك را به مصرف غذاهای مناسب تشویق كنید، مصرف روزانه دو تا سه لیوان از گروه لبنیات ، ۶۰-۱۲۰ گرم گوشت (۶۰-۹۰ گرم برای ۷ تا ۹ سال، ۹۰-۱۲۰ گرم برای ۱۰ تا ۱۲ سال )چهار عدد میوه (حداقل یك نوع آن از میوه های حاوی ویتامین C فراوان باشد)و مقدار مناسب سبزی، نان و غلات دراین سنین مناسب خواهد بود.
● پس از دبستان
نوجوانان دوران رشد و نمو سریع خود را می گذرانند، آن ها توجه زیادی به ظاهر خود از نظر قد، قوی بودن عضلات قدرت، پوست لطیف و... دارند. بیشتر میل دارند خارج ا زخانه غذا بخورند، نوجوانی زمان رشد تغییر عادت های غذایی است. توجه كافی به تأمین مواد مغزی و كالری مورد نیاز روزانه با توجه به دوران رشد سریع آنها ضروری می نماید.
والدین باید دقت كنند تا همه ی گروههای غذایی لازم را در رژیم غذایی فرزندانشان بگنجانند، مصرف روزانه ۳تا۴ لیوان شیر و نیز مصرف سبزی و میوه بیشتر برای شادابی پوست و مصرف كمتر مواد مغزی و چربی ها ضروری است. متأسفانه كمبود آهن در میان پسران و دختران به یك اندازه شایع است. دختران به توجه ویژه ای نیاز دارند و باید دقت داشت تا از نظر آهن ویتامین های C.A و كلسیم كمبودی پیش نیاید.
خوردن غذاهای غنی از آهن( و نیز ویتامین A )مانند دل، جگر ، قلوه، و گوشت قرمز و مصرف همزمان میوه های حاوی ویتامین C برای جذب بهتر آهن ضروری است. در میان دختران میل به كاهش وزن چه ضروری باشد یا نه، امر شایعی است، آنها را باید با مسائل دوران بلوغ آشنا كرد. به این دختران كه از ترس چاقی از خوردن اجتناب می ورزند باید گوشزد كرد كه بزرگ شدن برخی از اندام ها جزئی از تغییرات فیزیولوژیك دوران بلوغ است و با چاقی ارتباطی ندارد.
در پایان باید به نقش انجمن اولیا و مربیا و ارتباط مستمر والدین با اولیا مدرسه اشاره كرد، همكاری بین این دو نهاد (خانواده و مدرسه ) و نظرات آنها بر كیفیت بوفه های مدرسه و تلاش در جهت تشكیل بوفه های سلامت و بهداشتی ، آب اشامیدنی و در نظر گرفتن وضعیت تغذیه ی دانش آموزان نقش برجسته ای در بهبود سطح سلامت و تغذیه ی فرزندان و شكو فایی استعدادهای آن ها خواهد داشت.

مهدی مسكنی- دبیر انجمن بهبود تغذیه ایران

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی صبحانه