جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا


قوانین کتابخانه و دسترسی به اطلاعات به عنوان موضوعات جدید در کتابخانه و آموزش علوم اطلاع رسانی


قوانین کتابخانه و دسترسی به اطلاعات به عنوان موضوعات جدید در کتابخانه و آموزش علوم اطلاع رسانی
طرحی از برنامه های علوم کتابداری و اطلاع رسانی به وسیله گروه علوم اطلاع رسانی، دانشکده فلسفه، دانشگاه زاگرب پیشنهاد شد.عوامل موثر اصلاح و بازنگری برنامه های آموزشی اخیر توصیف شده و دلایلی برای معرفی دوره های جدید در وضع قانون و استانداردهای کتابخانه خاطرنشان شده است.هدف دوره مزبور آگاه ساختن دانشجویان از وجود مدارک بین المللی مربوط به کتابخانه ها و کتابداران و نشان دادن اینکه چگونه روند های جاری دروضع قواتین ملی موثر است.امید است که دوره به دانشجویان در بهبود درکشان از مفهوم قانونی درحیطه کتابخانه ها و دیگر موسسات اطلاع رسانی کمک نموده و به آنها اهمیت قوانین مناسب را نشان دهد.
● مقدمه
▪ برنامه دوره لیسانس
حدود سال ۱۹۹۸ تنها برنامه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در کرواسی با درجه کارشناسی در گروه علوم اطلاع رسانی، دانشکده فلسفه، دانشگاه زاگرب برنامه ریزی شد.دانشکده فلسفه علی رغم نام محدوداش، برنامه هایی برای دانشجویان علوم انسانی و تعدادی از رشته های علوم اجتماعی پیشنهاد می کند و در واقع با ۵۵۰۰ دانشجو، فی نفسه یک دانشگاه کوچک است.
در ابتدا بررسی های علوم کتابداری و اطلاع رسانی در سال ۱۹۷۶ به عنوان برنامه بنیادی دو ساله ارائه می شد برنامه یاد شده به دانشجویانی که در یک برنامه اصلی دیگر در هر دانشکده کرواسی ثبت نام می کردند پیشنهاد شد.ده سال بعد در سال ۱۹۸۶ یک برنامه ۴ ساله جدید علوم اطلاع رسانی برای دانشجویان کتابداری، مطالعات بایگانی، ‌مطالعات موزه و علوم اطلاع رسانی ارائه شد. دوره ها در دو سال اول برای تمام دانشجویان الزامی بود و در سومین سال دانشجویان بایستی دوره ها را انتخاب کنند. به عبارت دیگر فقط سومین سال بود که دانشجویان تصمیم می گرفتند که آیا قصد دارند کتابداری، بایگانی، موزه ویا محورهای علوم اطلاع رسانی را انتخاب کنند.
برنامه کتابداری، موضوعات اصلی سنتی از قبیل: مدیریت کتابخانه، سازماندهی و کنترل کتابشناختی، رده بندی، نمایه سازی موضوعی، منابع اطلاعاتی و خدمات، تاریخ کتابخانه ها و گلچینی از جامعه شناسی کتاب و مطالعه، مقدمه ای بر تزاروس، متون کهن اسلواکی، کتابخانه های آموزشگاهی، عمومی، تخصصی و غیره را پیشنهاد می کرد. در آغاز دهه نود برنامه چهار ساله تجدید نظر شده ای برای دانشجویان کتابداری، مطالعات بایگانی، مطالعات موزه ای و علوم اطلاع رسانی جهت اخذ مجوز های آموزشی ارائه شد.
برنامه از ۴ برنامه مجزا با ۴ گروه آموزش در دانشکده ایجاد شد. تعدادی از موضوعات توسط تمام دانشجویان چهار گروه اخذ شد. داورانی که برنامه را ارزیابی کردند به وسیله مراجع ذی صلاح معرفی شدند آنها در گزارشا تشان اهمیت مطالعات کتابداری و علوم اطلاع رسانی (LIS) را تاکید کرند اما ارزیابی آنها از بر نامه های مطالعات موزه ای، مطالعات بایگانی کاملا مطلوب نبود.
در این مدت ما از تمام تغییرات عظیمی که به وسیله فناوری جدید اطلاعات و ارتباطات از راه دور معرفی شده مطلع شدیم.بنابراین برای مد نظر قرار دادن تغییرات خارجی در حال اتفاق در حوزه آموزشی تصمیم گرفتیم تجدید نظر دقیقی از تمامی برنامه هایمان به عمل آوریم. برنامه تجدید نظر شده برای اخذ مجوز در اوائل تابستان ۱۹۹۹ ارائه شد و ما منتظر پاسخ آنها بود یم.
▪ برنامه دوره فوق لیسانس
برنامه دو ساله فوق لیسانس با مدرک فوق لیسانس دانشگاهی ابتدا در سال ۱۹۹۳معرفی و برای دانشجویان فارغ التحصیل درعلوم کتابداری و اطلاع رسانی و نیز برای متقاضیان بدون مدرک دانشگاهی در علوم کتابداری و اطلاع رسانی باز شد.
متقاضیان فوق باید در یک کتابخانه استخدام شده باشند و یا تجربه عملی در یک کتابخانه را داشته باشند و پیش از پذیرش گذراندن آزمون ورودی لازم است. هدف از برنامه فوق لیسانس آماده سازی دانشجویان برای تحقیق در زمینه علوم کتابداری و اطلاع رسانی است.تعدادی مدیران و روسای دانشکده کتابداری در میان اولین نامزدها، ثبت نام شده بودند.
▪ برنامه دکتری
گر چه در حال حاضر هیچ برنامه دکتری پیشنهاد شده ای وجود ندارد، امکان آن برای ارائه و دفاع یک پایان نامه وجود دارد. مدرک دکتری به عنوان بالاترین مدرک دانشگاهی مورد توجه است و مدیران ارشد در کتابخانه ها اغلب علاقه مند به داشتن آن هستند.
مدرک مذکور برای اساتید دانشگاه ضروری است. مراجع ذی صلاح اخیرا تصمیم گرفته اند که برنامه دکتری باید با قسمتی از برنامه فوق لیسانس ترکیب شود. بنابر این دانشجویانی که مطالعات دو ساله فوق لیسانس خود را تمام کرده و مدرک تحصیلی می گیرند قادربه ادامه مطالعات خود برای یک سال بیشتر و ارائه پایان نامه شان هستند ولی به این کار متعهد نیستند.
● عوامل موثر در بررسی برنامه آموزشی
در حال حاضر هیئت علمی گروه علوم اطلاع رسانی با تعدادی سوالات و معمای لاینحل روبرو شده اند. این کاملا روشن است که برنامه آموزشی بایستی متناسب با نیازهای جدید تغییر نماید. ما خوانندگان مشتاق مدارک جدید انجمن اروپا راجع به جامعه اطلاعاتی و تغییراتی که آن بوجود می آورد بوده ایم.
صلاحیتها و مزایای حرفه ای جدید مورد نیاز برای تشکیل شغل های تازه به خوبی قابل درک شده است. (انجمن اروپا، ۱۹۹۸). امامحیط واقعی که در آن دانشجویان زندگی و کار می کنند هنوز خیلی عوض نشده و کتابخانه ها هنوز با خودکارسازی کارکردهای اصلی کتابخانه و خصوصا اعتماد به برنامه های کاربردی رایانه ای وساخت میهن در کشمکش هستند. تعدادی از کتابخانه های عمومی، دانشگاهی، آموزشگاهی هنوز خود کار سازی را درک و احساس نکرده اند. نشر الکتریکی مشکل است و کتابخانه ها هنوز پردازش آنها را همانند سایر منابع کتابخانه آغاز نکرده اند. کتابدران در انتخاب منابع کتابخانه آزاد نیستند و آن به علت خط مشی مالی ناشران در انتخاب عناوین و خرید آنها برای کتابخانه ها ست.
محدودیت های مالی بسیار است و خرید تجهیزات، آموزش کارکنان و تهیه منابع برای کتابداران دشوار است. حقوق کتابداران پایین است و در حال حاضر هیچ اتحادیه صنفی از آنها حمایت نمی کند. سازمان دهی مجدد شماری از کتابخانه های عمومی که در حال حاضربه عنوان دانشکده های دانشگاه های دولتی یا خانه فرهنگ عمل می کنند بر طبق قانون و مقررات جدید کتابخانه ها در سال ۱۹۹۷ باید به شکل موسسات مستقل در آیند که هنوز معطل و معلق مانده اند. سازماندهی مجدد داخلی کتابخانه های بسیا بزرگ شامل کتابخانه های ملی، دانشگاهی زاگرب بهبود کمی و کیفی خدمات پیشنهادی را برای استفاده کنندگان پیش بینی می کند.
● دلایل معرفی دوره جدید
وضعیت کنونی کتابخانه ها تاثیر زیادی را روی دانشجویانمان ایجاد می کند. هم اکنون آگاهیم که گر چه برخی از دانشجویانمان برای رسیدن به پستهای مدیریتی کتابخانه یا سرگروههای این حوزه به تدریج پیشرفت کرده اند اما در ایجاد تغییرات در شغل های سنتی کتابخانه، مشکلاتی داشته اند. بدون شک بعضی از دانشجویان در بهبود و پیشرفت محیط کاری خود موفق بوده اند اما همچنین متوجه تاثیر مخالفی که محیط کتابخانه سنتی روی تعدادی از دانشجویان ما ایجاد می کند شده ایم.
در ابتدا که آنها شغلی را در کتابخانه به دست می آورند نه تنها خودشان را سریعا با شرایط ضعیف وفق می دهند بلکه بدون هیچ پرسشی مجموعه فعالیت درکتابخانه را می پذیرند که همیشه با استانداردهای حرفه ای که در طی دوره تحصیلاتشان می آموختند سازگاری ندارد. از آنجایی که من استانداردهای فهرست نویسی را آموخته ام میدانم برای تفسیر استانداردها و گویا کردن آنها چه قدر دقت و اهمیت لازم است صرف گردد. اما در طی دیدارهای اتفاقی ام از کتابخانه و گفتگو با دانشجویان سابقم پی بردم برای ایجاد یک تغییر واقعی چقدر مشکل وجود دارد. همچنین فهمیدم که چیزمهمی باید از سخنرانی هایم (تدریس) حذف شده باشد.
من به دانشجویانم گفتم که چه چیزی باید انجام دهند و چرا؟ ولی به آنها تگفتم که چطور آنها می توانند آنچه را که آموخته اند در پیرامونی که مجبور به زندگی و کار در آن هستند پیاده کنند. این ایده که یک دوره جدید در دوره آموزشی که در بردارنده اصول قوانین کتابخانه و اصول اخلاق حرفه ای باشد برای دانشجویان مفید بوده و آنها را از حقوق و مسئولیت هایشان به اندازه حقوق و مسئولیت های استفاده کنندگان آگاه سازد مدتی قبل برایم ایجاد شد. انگیزه واقعی دو سال قبل از یک دانشجو که پایان نامه خود را آماده می کرد به وجود آمد. در آن پایان نامه او نظام امانت خودکار کتاب را که در یک شبکه کتابخانه عمومی در زاگرب استفاده می شد توصیف کرد.
دانشجو در مقاله خود یک لیست از امانت گیرندگان و عناوین کتبی که به امانت برده بودند رونوشت داده بود. لیست شامل نام یا اسامی استفاده کنندگان واقعی همراه با عناوین کتبی که به امانت برده بودند، یادداشتهایی درباره کتب تاخیری، جریمه دیر کرد که باید می پرداختند می شد. من اظهار تعجب کردم که اجازه کپی از چنین مدرکی به دانشجو داده شده بود و دریافتم که او کاملا سرزنش مرا نفهمید.
او به این عقیده که اطلاعات مربوط یه کتبی که شخص می خواند به حوزه خصوصی و محرمانه متعلق است و باید که حمایت و حافظت شود نرسیده بود.من پی بردم که آن برای بیان دانش فنی و اینکه به سمت و سوی حرفه ای شدن پیش برود کافی نیست.
● دوره های اصول اخلاق کتابداری در دوره آموزشی دهه نود
موضوع حفظ حریم شخصی استفاده کنندگان به حوزه اصول اخلاق حرفه ای تعلق دارد. در اوائل دهه نود، زمانی که ما روی دوره آموزشی حاضر بحث می کردیم تعدادی از کتابخانه های آموزشگاهی یک دوره جداگانه بر روی اصول اخلاق کتابداری پیشنهاد کردند.
کتابخانه دانشکده ای ما هنوز چندین کتابچه چاپی که در ابتدای دهه نود به وسیله مدارس علوم کتابداری و اطلاع رسانی (LIS) منتشر شده، نگه داشته است. دوره با عنوان اصول اخلاق اطلاع رسانی در دانشگاهUniversity of Maryland collage of library and information services (۱۹۹۲) تدریس شد. دانشگاه the university of new south wales faculty of professional studies (۱۹۹۲؟) این دوره را با همان نام عرضه کرد. با این وجود در برخی مدارس، اصول اخلاق حرفه ای به عنوان قسمتی از یک دوره وسیع تر تدریس شد.
برای مثال مدرسه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه کاتولیک آمریکا برای دانشجویان خود یک دوره libraries and information in society (۱۹۹۲) ارائه کرد.
توصیف کوتاهی از دوره شامل بحثی از نقش موسسات وکارشناسان زبده کتابداری و اطلاع رسانی در گذشته و حال، بحث استانداردهای حاکم بر رفتار اخلاقی کارشناسان، کشف جنبه های مختلف دستیابی به اطلاعات و بحث بر روی الگو های سرمایه گذاری می باشد.
دوره جالبی توسط دانشگاه تورنتو، دانشکده کتابداری و علوم اطلاع رسانی به دانشجویان phd خود ارائه شد. دوره با عنوان کتابخانه در روند سیاسی شامل بررسی ماهیت و اهمیت نیروهای سیاسی در فرمانبرداری کتابخانه و رفتار کتابداران، آزمونی از فعالیتهای متنوع گروههای فشار مانند انجمن های کتابداری، ناشران کتاب و کتاب فروشان می شد.
با این وجود در آغاز دهه نود موضوعات قانونی و اخلاقی مرتبط با محیط کتابخانه در کرواسی به عنوان مکمل برای هسته تلقی شد و در دوره مدیریت کتابخانه ترکیب شد. در اینجا باید افزود که در سال ۱۹۹۲ بود که انجمن کتابخانه کرواسی اولین مجموعه قوانین اخلاقی خود را پذیرفت.( انجمن کتابخانه کرواسی، ۱۹۹۲).
● دوره ای در وضع قوانین استاندارد های کتابخانه ای
زمانیکه برای اولین باراندیشه دوره جدید به ذهنم خطور کرد بازسازی دوره آموزشی غیر قابل بحث بود من فرصت را غنیمت شمردم و به هیئت علمی اجازه دادم که یک دوره جدید را معرفی کنند. به منظور انجام آن من مجبور بودم تدریس یکی از دوره های قبلی ام را رها کنم به دلیل آنکه تعداد کل ساعات مصوب برای همه برنامه باید به انجام می رسید. به منظوردر نظر گرفتن یک تغییر جزیی در دوره آموزشی، دوره نمی توانست شامل بیش از ۳۰ ساعت باشد چرا که هیچ روش اجرایی خاصی صرف نظر از موافقت هیئت علمی نیاز نبود.
من مجبور بودم یک طرح درس از دوره پیشنهادی بنویسم و هدف آن را تبیین کنم. در یک جستجوی تصادفی از دوره آموزشی مدارس علوم کتابداری و اطلاع رسانی(LIS) بر روی اینترنت معلوم شد که تعدادی از مدارس حداقل یک دوره مرتبط با اجتماع و/یا جنبه های قانونی اطلاعات ارائه کرده بودند.
(Catholic university of America, ۱۹۹۹; City University London, ۱۹۹۹; Universite Libre de Bruxelles, ۱۹۹۹; University of Central England, ۱۹۹۹; University of Loughborough, ۱۹۹۹; University of Sheffield,۱۹۹۹; University of Toronto, ۱۹۹۹).
عناوین دوره ها از قبیل: کتابخانه و اطلاع رسانی در جامعه، نظام های اطلاعاتی و جامعه اطلاعاتی، جامعه و اطلاعات، اطلاعات و بافت اجتماعی آن، قانون رسانه ها، موضوعات حرفه ای و حقوقی در ارتباط با حوزه علوم اطلاع رسانی و کتابداری و پیرامون وسیع آن اشاره دارد.
محتوای دوره ها معمولا عناصر و اجزای اصول اخلاق حرفه ای را در بر دارد.اما نوعا، دوره ها یک دامنه وسیعی از موضوعات اجتماعی و حقوقی مربوط به کتابخانه و سازمان های اطلاعاتی و حرفه ای پوشش می دهند. جستجوی اینترنت مرا بر آن داشت تا دامنه دوره جدید را وسعت دهم و آن را با انواعی از موضوعات نسبتا تازه در ارتباط با علوم کتابداری و اطلاع رسانی (LIS) پوشش دهم. من نام قوانین و استانداردهای کتابخانه ای را انتخاب کردم.
در ابتدا من خواستم دانشجویان را از این حقیقت آگاه سازم که جدای از قانون کتابخانه ها (۱۹۹۷)، قوانین دیگری وجود دارد که قواعد و مقررات قانونی محیط کتابخانه را شکل می دهند. می خواستم به هر شکل ممکن توجه آنان را به هر بخش از قانونگذاری مرتبط با کتابخانه جلب کنم. هدف اصلی سعی و تلاش من این است که به دانشجویان القا نماییم تا درباره نقش کتابخانه ها در زمینه ای بزرگتر فکر کنند و قوانین و استانداردهای کتابخانه ای را به شکل انتقاد آمیزی ارزیابی کنند.
● ساختار دوره
تصمیم گرفتم دوره را به صورت هفت جلسه چهار ساعته تشکیل دهم که دو ساعت آن برای سخنرانی و دو ساعت دیگر برای ارائه تکالیف دانشجویان باشد. هر یک از هفت جلسه روی یک موضوع متمرکزمی شود. سخنرانی با مدارک بین المللی آغازمی شد و با توصیفی از اصول عملی و بعد قانون اساسی کرواسی و حقوق ملی مربوطه، به همان میزان که ممارست ملی تفسیر شده بود ادامه می یافت. تکالیف برای بررسی موضوعات خاص به دانشجویان عرضه می شد و آنها به ۱۰تا ۱۵ دقیقه وقت برای ارائه در کلاس نیاز داشتند. هفت جلسه با موضوعاتی که در زیر می آید ونه لزوما بدین ترتیب، پوشش داده شد.
۱) سازماندهی کتابخانه ها و رسالت کارکردهای آنها همان گونه که در وضع قوانین و مقررات داخلی کتابخانه معرفی شده است. در این جلسه متن مناسب برای توصیف روند های بین المللی، بیانیه یونسکو برای کتابخانه های عمومی است (۱۹۹۴).
نیاز به سازماندهی خدمات در طبقات مختلف استفاده کنندگان شامل افراد نابینا و آسیب دیده فیزیکی، زندانیان، بیماران بیمارستان، مردمی که در مناطق روستایی جدا افتاده زندگی می کنند به اندازه اقلیت های ن‍‍‍ژادی مورد تاکید است. دانشجویان باید درک نمایند که چگونه قانون جدید کتابخانه ها ی کرواسی (۱۹۹۷) با این موضوع سر و کار دارند. انجمن اروپاRecommendation on Library legislation in Europe (۱۹۹۹) به عنوان مدرکی دیگر، ازاهمیت بالقوه ای برای همه کتابخانه های اروپایی برخوردار شده است.
از آنجایی که توصیه نامه ها، تعدادی از موضوعات از قبیل حق انحصاری انتشار، دسترسی آزاد به اطلاعات و غیره را که در جلسات دیگرمطرح شده اند را پوشش می داد همچنین به جلسات دیگرارجاع داده شد. در گزارش M.Ryynanen Role of libraries in the modern world (۱۹۹۸) نیروی محرک برای پیش نویس توصیه نامه ذکر شده است. قانون تحصلیلات تکمیلی (۱۹۹۳) و قانون پژوهش علمی (۱۹۹۳) که در بردارنده شرایط کتابخانه ها و کتابداران باشد مورد بحث قرار گرفته است. مقررات دسترسی کتابخانه و قوانین جاری، به منظور درک این مطلب که چگونه کتابخانه برای عموم، خدمات ارائه می کند مورد آزمایش و تفسیر واقع شده است.
۲) آزادی بیان و آزادی دسترسی به اطلاعات در کتابخانه ها و بایگانی ها
بیانیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸) و پیمان نامه اروپایی حقوق بشر (۱۹۵۰) دو مدرک بین المللی پایه هستند که دانشجویان باید آنها را بشناسند. مقالات یاد شده قانون اساسی جمهوری کرواسی (۱۹۹۱) ضامن آزادی بیان، آزادی مطبوعات و سایر ابزارهای ارتباطی و آزادی بیان تفسیر می شود.
خلاصه موضوع حقوق بشر باید به دنیای تفصیلی کتابخانه مرتبط شود. برای ترسیم آنچه از این حقوق به قانون کتابخانه افزوده شده تکلیفی به یک دانشجو داده شد. قانون انجمن کتابداری کرواسی (۱۹۹۲) و قانون نامه اخلاقی (۱۹۹۲) به عنوان متون مرتبط با شغل و حرفه معرفی شده اند و با مقررات رفتاردیگرشغل ها یا حرفه ها و یا دیگر انجمن های کتابخانه ای مقایسه شده اند. کار FAIFA/IFLA (۱۹۹۹) در این زمینه توصیف و تشریح شده است.
۳) آزادی بیان و آزادی دسترسی به اطلاعات در دنیای دیجیتال. آیا قوانین آزادی بیان در دنیای کتاب در دنیای دیجیتال کاربرد دارد؟ اقتباسات برگرفته شده از یک گزارش برای شورای اروپا آماده شد (۱۹۹۸) که به آزادی بیان اشاره داشته و برای بحث و بررسی مورد استفاده قرار گرفته است.
استفاده از فیلتر ها بر روی اینترنت توضیح و مورد بحث قرار می گیرد و وضعیت محلی بررسی می گردد. وضعیت آیین نامه دانشگاهی کرواسی و شبکه جستجو (CARNET) به دانشجویان ارائه میشود. فقدان قانون گذاری ملی برای پوشش دادن دنیای دیجیتال بحث می شود و به عنوان تکلیف به دانشجویی جهت یافتن قوانین رفتاری شبکه جستجوی اینترنت دردانشگاه کرواسی داده می شود.
رهنمود های راهنمای آداب شبکه ای به عنوان استانداری غیر رسمی از رفتار شبکه ای، ترفند خوبی است که در مورد سبک پیغام های نوشتاری بحث می کند، تفاوت میان سبک نامه های نوشتاری و پیغام های پست الکترونیکی را نشان می دهد و روی موضوعات اخلاقی مربوط به ارتباطات در دنیای دیجیتال تاکید می کند.
۴) سانسور
قانون اساسی جمهوری کرواسی (۱۹۹۱) و قانون روابط عمومی (۱۹۹۶) هر دو با موضوع آزادی بیان ارتباط دارند و می توانند نقطه شروع خوبی برای بحث سانسور باشند. سانسور در کتابخانه ها تاریخ طولانی دارد و در این دوره فقط جنبه هایی از آن که با کتابخانه های امروزی مرتبط هستند مورد بررسی قرار گرفته است. متون پیشنهاد شده شامل کارهای Rauch (۱۹۹۳) و Malley (۱۹۹۳) می باشد.
۵) حریم شخصی
حریم شخصی به عنوان حق قانونی مطرح می شود. آن خاطر نشان می کند که حق حریم شخصی ریشه در قرارداد اروپایی حقوق بشر دارد. قرارداد انجمن اروپایی درباره حمایت اشخاص در خصوص پردازش خودکار داده های شخصی و دستور شورای اروپا در حمایت از اطلاعات شخصی (۱۹۹۸) ذکر شده است. قانون ملی در حمایت از اطلاعات محرمانه تفسیر می شود. رمز های حرفه ای، حکومتی و نظامی تعریف می شود همانگونه که در قانون گذاری ملی یافت، تعریف و بیان شده. بهبود وضعیت اطلاعات شخصی حفظ شده در پایگاه های اطلاعاتی دولتی، پایگاه های اطلاعاتی شرکتهای بزرگ و آرشیوها گر چه به طور مستقیم به کتابخانه ها مربوط نمی شود ولی به نظر مهم بوده و تفسیر می شود. اقتباسات برگزیده از کارهای Mcleod و Cooling (۱۹۹۰) Marett (۱۹۹۱) به دانشجویانی که مجبور به آماده سازی تکالیفشان بودند پیشنهاد شد
۶) حق مولف
حمایت ازضمانت آثار نویسندگان در قانون اساسی موضوع دیگری برای بحث می باشد. کنوانسیون بین المللی مانند کنوانسیون Bern و کنوانسیون جهانی معرفی می شوند و مقالات مربوط به قانون حق مولف کرواسی ارائه می گردد.
مفهوم حقوق امانت شناخته نشده در کرواسی، تبیین می شود. دلایل اجتماعی برای محدودیت کپی در کتابخانه ها بیان می گردد. حقوق تولید کنندگان و هنرمندان باز آفرین، تفسیرمی شود برای اینکه آنها با کتابخانه های عمومی که مجموعه های ضبط صدا را حفظ می کنند مرتبط می شوند. نیاز به ایجاد تعادل بین حقوق نویسندگان برای پاداش و حق استفاده کنندگان برای دسترسی آزاد تاکید می شود. فصلهایی برگزیده از کارهای Marett (۱۹۹۱) در آماده سازی سخنرانی استفاده می شود.
۷) حمایت از میراث فرهنگی
در حقیقت کتابخانه ها حافظ بخشی از میراث فرهنگی کشور تفسیر شده اند. فعالیتها و برخی مدارک (۱۹۹۸) Council of Europeدر این زمینه فهرست شده است. واسپاری قانونی به عنوان ابزاری برای حمایت از میراث نوشتاری خاطر نشان شده است. مشکلات مربوط به واسپاری قانونی منابع الکترونیکی مطرح می شود. بخشهای مربوط به قانون کتابخانه ها بررسی می شود. Law on protection and preservation of cultural heritage (۱۹۹۹)(قانون حمایت و نگهداری میراث فرهنگی) و متون حرفه ای درباره حفاظت و نگهداری بخش های مربوط به Criminal Law(۱۹۹۷) راجع به صدور غیر قانونی میراث فرهنگی تفسیر می شود.
● نتیجه گیری
باید به خاطر سپرد تعدادی از موضوعات مربوط به این دوره هیچ معنی تازه و جدیدی برای دانشجویان ندارد. موضوعاتی مانند سازماندهی کتابخانه، واسپاری قانونی یا حفظ میراث فرهنگی به عنوان مباحثی در دیگر رشته ها به خوبی آشکار شده است. با این وجود در این دوره، جنبه های فنی عمدا کنار گذاشته شده و فقط قانون و جنبه های اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است.
قصد ما آگاه ساختن دانشجویان از وجود مدارک بین المللی مرتبط با جامعه کتابخانه بوده است و نیز برای اینکه نشان دهیم چگونه جریانات و رفتار های بین المللی در سطح ملی دنبال شده اند. وجود یا فقدان قانون گذاری ملی به اندازه کافی مورد رسیدگی قرار گرفته و تفاوتهای موجود در بهبود موضوعات خاص ملی و بین المللی تفسیر شده است. همچنین جنبه های اخلاقی مورد تاکید قرار گرفته است. امید است که دوره به بهبود درک دانشجویان از زمینه های قانونی کمک کرده و به آنها اهمیت قوانین مناسب را بیاموزد. همچنین امید است که دانشجویان قادر به تشخیص اصول اخلاق حرفه ای بوده و بتوانند در آینده کاری خود به آنها تکیه کنند.
الکساندر هووارت
ترجمه: معصومه طهمورثی
کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی و مسئول کتابخانه شیمی و متالوژی دانشگاه صنعتی شریف
منابع:
· CARNet Rules of Conduct (۱۹۹۵).
· Catholic University of America, School of Library and Information Science (۱۹۹۲). Libraries and information in society. Photocopy of the course content provided for students. ۱۰ pp.
· Catholic University of America, School of Library and Information Science (۱۹۹۹). Libraries and information in society.
· City University London (۱۹۹۹). Media Law; Journalism & Society.
· Constitution of the Republic of Croatia (۱۹۹۱). Zagreb: Sabor RH.
· Copyright Law (۱۹۹۸).
· Council of Europe (۱۹۹۸a). Compendium of basic texts of the Council of Europe in the field of cultural heritage. Strasbourg: Council of Europe.
· Council of Europe (۱۹۸۱). Convention concerning protection of individuals with regard to automatic processing of personal data. Strasbourg: Council of Europe.
· Council of Europe (۱۹۹۸b). Freedom of Expression and the Communication Networks. Strasbourg: COE.
· Council of Europe (۱۹۹۸c). New professional profiles and competencies for information professionals and knowledge workers operating in cultural industries and institutions (۱۹۹۸). Strasbourg: Council of Europe. Draft recommendation no. R(۹۸) on cultural work within information society.
· Council of Europe (۱۹۹۹). Recommendation on Library legislation in Europe. Strasbourg: Council of Europe.
· Criminal Law (۱۹۹۷). Kazneni zakon. Narodne novine, ۱۱۰.
· Croatian Library Association (۱۹۹۲). Eticki kodeks.
· Croatian Library Association (۱۹۹۲). Statute /Statut/. Vjesnik bibliotekara Hrvatske, ۳۵, ۲۳۷-۲۵۰.
· Directive on the Protection of Personal Data (۱۹۹۸).
· European Convention on Human Rights (۱۹۵۰). Strasbourg: Council of Europe, Directorate of Human Rights.
· IFLA/FAIFE (۱۹۹۹).
· Law on High Education (۱۹۹۳).Zakon o visokim uèilištima. Narodne novine, ۹۶.
· Law on Libraries (۱۹۹۷). Zakon o knjižnicama. Narodne novine, ۱۰۵.
· Law on Protection and Preservation of Cultural Heritage (۱۹۹۹). Zakon o zastiti i ocuvanju kulturnih dobara. Narodne novine, ۶۹.
· Law on Protection of Confidential Data (۱۹۹۶). Zakon o zastiti tajnosti podataka. Narodne novine, ۱۰۸.
· Law on Public Communication (۱۹۹۶). Zakon o javnom priopcavanju Narodne novine, ۸۳.
· Law on Scientific Research (۱۹۹۳). Zakon o znanstvenoistrazivackoj djelatnosti. Narodne novine, ۹۶.
· McLeod, I. and Cooling, P. (۱۹۹۰). Law for Librarians. London: The Library Association.
· Malley, I. (۱۹۹۰). Censorship and Libraries. London: The Library Association.
· Marett, P. (۱۹۹۱). Information Law and Practice. Aldershot, Hants.: Gower.
· Rauch, J. (۱۹۹۳). Kindly Inquisitors. Chicago: The University of Chicago Press.
· Regulation on the Foundation of the Croatian Academic and Research Network (CARNet) (۱۹۹۵).
· Ryynänen, M. (۱۹۹۸). Report on the Role of libraries in the modern world.
· UNESCO Manifesto for Public Libraries (۱۹۹۴). Croatian translation. Vjesnik bibliotekara Hrvatske, ۳۷, ۲۵۱-۲۵۴.
· Université Libre de Bruxelles (۱۹۹۹). Programme des cours ۱۹۹۹/۲۰۰۰. Cours INFO ۰۶۲: Aspects économiques, sociaux et psycologiques de l&#۰۳۹;informatique. Cours INFO ۰۶۵: Droit et éthique de l&#۰۳۹;informatique.
· University of Central England, School of Information Studies (۱۹۹۹). Information providers and society.
· University of Loughborough, Faculty of Information Studies (۱۹۹۹). Legal and professional issues; Current issues in managing library and information services.
· University of Maryland, College of Library and Information Services (۱۹۹۲). The Educational program. College Park : University of Maryland.
· University of New South Wales, Faculty of Professional Studies, (۱۹۹۲?). Information for postgraduate courses.
· University of Sheffield, Department of Information Studies (۱۹۹۹). Libraries, information and society I & II.; Information systems and the Information society. http://www.shef.ac.uk/~is/
· University of Toronto, Faculty of Library and Information Science (۱۹۹۰). Calendar ۱۹۹۰-۱۹۹۱.
· University of Toronto, Faculty of Information Studies (۱۹۹۹). Information and its social contexts.
[۱]این مقاله ترجمه ای است از:
Horvat, Aleksandra(۲۰۰۰) Information Research, Vol. ۵ No. ۲, January ۲۰۰۰ Library legislation and free access to information as new topics in library and information science education.
http://informationr.net/ir/۵-۲/paper۷۲.html
منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران