پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


حقوق جهانی بشر: تحقیق و تطبیق در دو نظام؛ اسلام و غرب


تاریخ نشر : ۸۵۰۲۱۲
تیراژ : ۱۰۰۰
تعداد صفحه : ۴۲۶
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۶۶۰۸-۳۱-۰
شماره کنگره : ۸۵۲۱۲۲۱۵
رده دیویی : ۲۹۷.۴۸۳۴
محل نشر : تهران
جلد : شومیز
قطع : وزیری
زبان کتاب : فارسی
نوع اثر : تالیف
نویسنده : جعفری‌تبریزی - محمدتقی

مؤلف در این پژوهش، حقوق اصلی و کلی اسلام ـ که مبانی حقوق و آزادی‌های بشری اسلام را تشکیل می‌دهد ـ را تبیین می‌نماید که از آن جمله است: حق حیات شایسته، حق کرامت، حق تعلیم و تربیت، حق آزادی مسئولانه و حق مساوات در مقابل قوانین. سپس به مقایسه‌ی حقوق بشر در اسلام و غرب دست می‌زند. برای نمونه مشترکات این دو نظام درباره‌ی حق حیات شایسته عبارت‌است از: حق حیات شایسته، حق آزادی، حق امنیت، ممنوعیت شکنجه، ممنوعیت مجازات و هرگونه رفتار ظالمانه و ممنوعیت رفتار بر خلاف شئون انسانیت (اهانت). سپس تفاوت‌های این دو نظام حقوقی درباره‌ی 'حق حیات شایسته' بازگو می‌گردد. به تصریح نگارنده: '1- حقوق بشر در اسلام، حیات را عطایی خداوندی می‌داند، در حالی که این استناد، در حقوق جهانی بشر از دیدگاه غرب، وجود ندارد. 2- با اختلاف بسیار با اهمیتی که دولت‌ها و جوامع دنیا در امور سیاست، فرهنگ، مذهب، اخلاق و اقتصاد دارند، محال است روزی فرا برسد که همه‌ی دولت‌ها و جوامع با استناد به حق بودن مواد حقوقی و تکلیفی، نظام حقوق بشر از دیدگاه غرب را به صورت مطلق بپذیرند و به آن عمل کنند. در نتیجه باید گفت که عامل حقیقی اجرای این مواد، سلطه‌های سیاسی غالب دنیا و برای انگیزه‌ی منافع خود آن سلطه‌ها خواهد بود. 3- در حقوق بشر در اسلام، استفاده برای نابود کردن چشمه‌سار حیات بشری، به هر وسیله‌ای که باشد ـ اعم از کلی و جزیی ـ حرام شده است؛ در صورتی که در مواد حقوق بشر از دیدگاه غرب، نه خود این ممنوعیت و نه کسانی که برای مراعات حق حیات به طور عام مکلفند، مقرر نشده است. 4- در بند 'ج' ماده‌ی یکم هیچ کس نمی‌تواند بگوید حیات من مربوط به خود من است و می‌خواهم آن را از بین ببرم. نیز بر هر کسی که مورد استضعاف قرار گرفته و حیات و کرامت او از ناحیه‌ی عوامل طبیعی یا از طرف قدرتمندان تهدید گردد، واجب است قیام کند به دفع استضعاف و خطر از حیات و کرامت خویشتن. در مواد حقوق جهانی بشر از دیدگاه غرب، این دو تکلیف با اهمیت، مطرح نشده است. 5- در اسلام اسقاط جنین حرام است مگر به جهت ضرورتی که شرع با نظریه‌ی آن تجویز نماید و این حق بزرگ و عامل اثبات ارزش و کرامت حیات انسانی در حقوق غرب، اساسا وجود ندارد'.