به بازی کودکانمان توجه کنیم

بازی از فعالیت های اساسی کودکان است . آنها از طریق بازی و از راه تجربه ، دنیای اطراف خویش را می شناسند . کودکان به هنگام بازی می توانند به نتیجه ی رفتار خود پی ببرند . دیدگاهها احساساتشان را بیان نمایند ، با تخیل آرزوهایشان را به واقعیت نزدیک نمایند و بر نگرانی ها و اضطراب های خود فایق آیند . در حین بازی است که کودکان توانایی های جسمی خود را شناخته و در جهت تقویت و ایجاد مهارت تلاش می نمایند . از این رو ارزش بازی در ابعاد مختلفی چون ارزش های جسمانی ، عاطفی ، شناختی ، اخلاقی و دیگر ابعاد قابل پیگیری است .
درک مفهوم بازی و ارایه ی تعریفی منسجم از آن بسیار مشکل است . تلاش هایی که در این مسیر صورت گرفته ، به پراکندگی تعریف منجر شده است ، در حالی که به نظر می رسد ، بایستی تعریف ساده داشته باشد . « میشل » و « می سن » - دو تن از پژوهشگران - مجموعه ای از تعاریف مطرح شده را گردآوری و به این شکل مطرح کرده اند .
● ویژگیهای بازی و اسباب بازی
یک بازی و اسباب بازی مناسب دارای ۴ ویژگی است :
▪ با سن کودک متناسب است .
▪ خلاقیت را تأمین می کند .
▪ دارای قالب و محتوای متنوع است .
▪ ساده و در عین حال ایمن است .
اسباب بازی های دارای مکانیزم های پیچیده و یا ظاهری غیرمعمول ، در برخوردهای ابتدایی کودک را هیجان زده کرده و به طور مشخصی او را شادمان می نماید . اما در ادامه جذابیت خود را از دست می دهد و کودک اقدام به کشف جزئیات آن می نماید . در حالی که اسباب بازی های ساده ، در ابتدا هیجان خاصی را در کودک ایجاد نمی کند ، اما در ادامه ، توجه و رغبت کودک به آن ادامه می یابد . در هر بار بازی با آن ، به دلیل امکان هر نوع تغییر توسط کودک ، جذابیت افزون تری به وجود می آورد .
در مقایسه ی مواد طبیعی و مصنوعی نیز ، اثرات مواد طبیعی غیرقابل انکار است به عنوان مثال استفاده از « خمیربازی » در عین تأمین خلاقیت قابل قیاس با « گل رس » نمی باشد .
● بازی های کامپیوتری :
پیشرفت های سریع تکنولوژی و شیوع رایانه و بازی های رایانه ای ، همواره پرسش هایی در مورد میزان و چگونگی استفاده از آنها را به دنبال دارد . معمولاً این بازی ها به ۵ گروه اصلی تقسیم می شوند :
▪ بازی های استراتژیک مثل انواع جورچین ها و پازل ها
▪ بازی های مبارزه ای تک نفره
▪ بازی های ایفای نقش
▪ بازی های شبیه ساز
▪ بازی های ماجرایی
بر اساس آمارهای غیررسمی ، بیش از ۹۰ درصد بازی های عرضه شده در بازار عموماً بازی های مناسبی نیستند . نقش تخریبی آنها عمدتاً به دلیل ارائه ی خشونت ، بی رحمی ، سکس و ... است . باید اذعان نمود که بازی های استراتژیک و شبیه ساز دارای اثرات مثبتی در ارتقاء توانایی های ذهنی هستند .
ظهور پدیده ای جدید « اعتیاد به بازی های رایانه ای » یادآور این نکته است که مقدار زمان استفاده از این بازی ها در دوره کودکی ، اهمیت ویژه ای دارد .
حداکثر زمان استفاده ی مداوم از این بازی ها بین ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت در روز پیشنهاد می گردد .
● بازی های جسمی :
هدف از این گروه بازی ها ، ارتقاء مهارت بدنی است . تغییر الگوی تغذیه ای و حرکتی و ضعف مهارتهای جسمانی کودکان ، وجه دیگری از اهمیت این گروه را تأکید می نماید .
انواع فعالیتهای حرکتی چون : دویدن ، پریدن و جهیدن . با افزدودن رکوردگیری در هر یک از فعالیتها می توان جنبه هدف دار نمودن آنها را دنبال کرد .
▪ فعالیت هایی که با انواع توپ ها می توان انجام داد .
▪ مجموعه ای از « دست ورزی ها » ، کار با « گل رس » ، « خمیربازی » و « ماسه » .
▪ مجموعه ای از « نشانه روی ها » که با توپ های سبک ، حلقه های پلاستیکی و ... می توان انجام داد .
فعالیت هایی با هدف تأکید بر استفاده از حواس ، مانند تشخیص اشیاء به کمک لامسه در زمان بسته بودن چشم ها ، حدس وقایع و یا عناصر با کمک حس شنوایی ، بویایی و ...
تمرین با ابزارهایی چون طناب بازی ، میله ی تعادل ، دوچرخه و ...
● بازی های شناختی :
▪ هدف از این گروه بازی ها ، بالا بردن مهارت ذهنی است .
▪ انواع پازل ها ، جورچین ها ، مازها ، لگوها
▪ کشف روابط ، استفاده از بازی هایی چون بازی رابطه ، انواع دمینوها
▪ کشف شباهت ها و تفاوت ها در دو پدیده طبیعی ( چون میوه ها و گیاهان ) و یا تصاویر
▪ شرح وقایع ، اتفاقات ، داستان ها و ...
▪ حفظ اشعار موزون و یا آیات قرآن و ...
● بازی های اجتماعی :
هدف از انجام این بازی ها ، بالا بردن مهارت های ارتباطی است . بازی هایی چون ایفای نقش در قالب اعضای خانواده ، یک گروه خاص ( دریانورد ، کوه نورد و ... ) ، خرید و فروش ، بازی هایی که با اسباب بازی ها و یا آدمک ها انجام می گیرد .
● بازی های خلاق :
هدف از انجام این گروه ، بالا بردن خلاقیت در افراد است . باید یادآوری نمود که گروههای دیگر بازی ها نیز تأمین کننده ی این هدف هستند . مجموعه ای از وسایل بی استفاده و حتی دورریختنی ، مواد طبیعی بی خطر و هر آنچه در اطراف ما وجود دارد ، منابع قابل توجهی برای این گروه از بازی ها هستند . کودک در این بازی ها ترکیب عناصر مختلف و شناخته شده و ایجاد یک ترکیب جدید را می آزماید . ساخت انواع « کلاژها » عمده ترین فعالیت این بخش را تشکیل می دهد .
کلاژهای کاغذ رنگی ، پارچه ، نخ ،‌برگ های طبیعی ، صدف ها ، حبوبات ، چوب کبریت ، چوب بستنی ، تراشه های مداد و چوب ، ماسه های رنگی و ...
▪ کاغذ و تا
▪ برش های گوناگون و متقارن کاغذ
▪ ساخت آویزها ( موبیل )
▪ ساخت انواع بادبادک ها
▪ ساخت اشیاء ، میوه ها و حیوانات با گل رس ، خمیربازی ، خمیرایتالیایی ، خمیر چینی و ...
● بازی های عاطفی :
هدف از این گروه بازی ها ، بالا بردن سطح احساسات انسانی و نیز شناخت آنها است . در بازی های اجتماعی نیز هدف تا حدودی تأمین می شود . عمده ی فعالیت مناسب این دوره برای کودک در این گروه ، نگهداری از حیوانات خانگی و انجام امور ساده ی کشاورزی است . داشتن تکه زمین کوچک یا یک جعبه برای کاشت بذرهای مختلف و گل ها بسیار قابل توجه است .
● نتیجه گیری :
دستیابی به اهداف مختلف بازی به منظور تأمین رشد در دوره ی کودکی ، زمانی میسر است که بزرگترها با صبر و حوصله با آن برخورد کنند ، بازی را جدی بدانند .
هیچ گاه کودکان را مجبور به بازی خاصی ننمایند و آنها را با هم مقایسه نکنند . برای حصول به نتایج مطلوب ، با کودکان هم بازی باشند و از آن لذت ببرند . بدانیم که انجام یک بازی لذت بخش به زمان و مکان و ابزار خاصی نیازمند نیست و هر زمان و موقعیتی ، در دوره کودکی به سادگی به موقعیت بازی تبدیل می گردد .

http://foad۳۰۰۰.blogfa.com