شکست سیاست تحریم امریکا در برمه

سختگیری های نامتعارف دولت برمه بر هواداران دموکراسی بی تردید اثرات قطعی خود را بر جای می گذارد.
امریکا و اروپا مجازات های بیشتری بر این کشور را از تصویب می گذرانند و نتیجه اینکه برمه هم از لحاظ اقتصادی باید مصیبت های بیشتری را تحمل کند و هم به طرز فزاینده یی باید به انزوای سیاسی دچار شود. اما این چه چیزی را عاید می کند. مجازات های غرب باعث تقویت تورم و ناکارآمدی سیاست خارجی می شوند اما دولت برمه بر جای خود باقی می ماند. در کشور هایی مانند برمه واقع بینی باید جایگزین تحریم شود چرا که تحریم ها واقعاً زیان بارند وقتی ۱۵ سال پیش «آن سان سوکی» از اقدامات خونتا (شورای نظامیان برمه) در برابر فشار های بیرونی حمایت کرد مرا به تامل واداشت. امروز من شهامت اخلاقی بی نظیر او را تحسین می کنم.
البته این به معنای تصدیق تمامی رفتارهای او نیست. او هم مانند دیگر بزرگان یعنی گاندی و لوترکینگ هرازگاهی سیاست های نادرستی را در پیش می گیرد.
مساله این است که تحریم ها و مجازات ها مایه تضعیف اقتصاد کشور می شود، البته آن بخش ناچیزی از اقتصاد که خارج از کنترل دولت قرار دارد. در نتیجه به قول پروفسور رابرت پاپ که تحقیقات گسترده یی را در همین زمینه به انجام رسانده، حکومت ها از نظارت بر مسائل جزیی بیشترین سود را نصیب خود می کنند. حکومت ها می توانند با تغییر جهت منابع به سوی گروه های مورد حمایت خودشان جریان مخالف حکومت را کنار بزنند. به کلام روشن تر این حکومت ها هستند که با اعمال تحریم های مختصر بر توان و قدرت خود می افزایند. برای مثال رابرت پاپ درباره عراق می گوید که در طول دهه گذشته در مناطقی که تحریم ها جریان داشتند کمترین اقدام براندازانه را شاهد بوده ایم.
در دهه ۱۹۹۰ تحریم هایی که از سوی غرب بر برمه اعمال می شد صادرات نساجی آن را به کلی از رونق انداخت و در نتیجه آن هزاران تن از مردم شغل خود را از دست داده و بسیاری از زنان قربانی فساد جنسی شدند. به اضافه اگر مشاغل شرافتمندانه در جامعه کاهش یابد و بازارهای سیاه رونق بگیرد باند های تبهکار و دسته های شرور از وضعیت پیش آمده تقویت می شوند. تجارت جواهر در برمه به این شیوه پا گرفته است. قاچاق و تکثیر مواد مخدر در سرتاسر برمه نیز از دیگر عواقب اتخاذ سیاست تحریم ها است. در چنین شرایطی تدابیر نظامی در بازرسی بنادر و گذرگاه ها همواره ضروری بوده اند. یکی از درس هایی که می توان از عراق و اعمال طولانی مدت تحریم ها گرفت تخریب جامعه مدنی و قدرت گرفتن عناصر مخرب در کشور و نیز کسانی است که تنها در جو جرم و جنایت می توانند به بالندگی برسند. چنانچه هدف از تحریم و تنبیه کشورها ایجاد نظامی بهتر برای آنها باشد نابودی جامعه مدنی شیوه یی نامتجانس و بی تناسب است.
از این نظر برمه مکانی به غایت بغرنج بوده چراکه تاکنون به واسطه تحریم ها به سوی تضارب فرقه یی رانده شده است. دولت برمه در ۵۰ سال گذشته ناچار به مبارزه با ۱۷ گروه یاغی بوده است. اغلب این گروه های شرور اینک کنترل قسمت هایی از کشور را در اختیار دارند. بنابراین طبیعی است که کشور در وضعیت ناکامی و سرخوردگی حوادث ناخوشایند بعدی را انتظار می کشد. طبعاً در این احوال ارتش تنها نهاد ملی پایدار در کشور است. تزریق لیبرال دموکراسی به کشور به هر حال با چالش ها و موانعی روبه رو است و به یقین با مشکلات مضاعفی نیز مواجه خواهد شد. در دهه ۱۹۹۰ و پس از سر باز زدن دولت از پذیرش پیروزی انتخاباتی آن سان سوکی، خونتا حرکت کجدار و مریزی را به سوی گشایش بازار و اصلاحات اقتصادی شروع کرد که با ادامه تحریم های غرب ناکام ماند. «تانت مینت یو» مقام سابق عالی رتبه سازمان ملل و نگارنده کتاب «در جست وجوی ردپای محو شده» تصویری شگفت و خونگرمانه را از برمه به دست می دهد.
او می گوید روند سرمایه گذاری، تجارت و گردشگری در برمه رو به رشد گذاشته است. «برمه امروز شباهت زیادی به ویتنام دارد. خواستار مناسبات بیشتر با جهان و تحرک فزون تر اجتماعی و اقتصادی است. رژیم این کشور هر روز بیش از پیش از اعمال خشونت و اجبار دورتر و نسبت به به کارگیری زور برای اداره اجتماعی بی میل تر می شود.» و اما از دیگر عواقب تحریم ها جابه جا شدن شرکت های امریکایی با شرکت های چینی است؛ در واقع وضعیتی مشابه آنچه در سودان اتفاق افتاد. شرکت های امریکایی منابع نفتی کشور را کشف کردند و بعد به دلیل نقض گسترده حقوق بشر جای خود را به کمپانی های چینی سپردند. امروز نیز اگر امریکا با خونسردی به انتقادات ملایم خود به چین و سین جیم کردن چینی ها به اتهام حمایت از دیکتاتوری برمه ادامه دهد، هند، تایلند، مالزی و دیگر کشور های منطقه مشتاقانه از خلاء ایجاد شده در برمه استفاده خواهند کرد. آیا به راستی شرایط فعلی فرصتی برای امریکا، برمه و حقوق بشر نیست؟
تانت امیدوار است که ادامه فشار های دیپلماتیک با همراهی چین، هند و امریکا منجر به واداشتن برمه به اصلاحات واقعی شود. «توافق سه کشور تنها راه غیرسیاسی برای نیل به موفقیت است.» او می گوید؛ «امریکا می تواند همچنان نقش مهمی را به عهده بگیرد. آنچه برمه در صورتی که حق انتخاب داشته باشد طالب آن نخواهد بود، تبدیل شدن به استان دیگر چین است.» برمه یی ها خواستار کشوری مستقل و سربلند هستند. هم عده زیادی از مردم و هم مقاماتی در دولت هستند که می خواهند روابط خوبی با غرب و امریکا داشته باشند. اما هراسی که در من لحظه به لحظه اوج می گیرد تحریم های بیشتری است که از جانب غرب احتمال انقلاب اوضاع را افزایش می دهد که حاصل آن خواه ناخواه تقلیل نقش امریکا در برمه، صعود چین و فاصله گیری برمه از الگوی لیبرال دموکراسی است.

فرید زکریا*
ترجمه؛ صابر حسینی
*فرید زکریا سردبیر سابق مجله فارن افرز و از تحلیلگران سیاست خارجی امریکا است که مقالات او مورد توجه مقامات سیاسی جهان بوده است. وی همچنین از اعضای شورای سردبیری نشریه نیوزویک است.
منبع؛ نیوزویک

منبع : روزنامه اعتماد