آتش برآخرین سیگار

آسان تلقی کردن ترک سیگار یکی از دلایل روزافزون اعتیاد به این ماده مخدر است. سهل انگاری افراد در برابر پدیده اعتیاد به سیگار چنان است که برخی از آنها در سنین بسیار پایین جرأت تجربه آن را می یابند.
مارک تواین می گوید: «ترک سیگار آسان است. من این کار را صدها بار انجام داده ام!» تقریباً همه سیگاری ها با این نظر موافق هستند. برخی از آنها می گویند بعد از کشیدن هر سیگار با خود می گویند این آخرین سیگاری است که کشیده ام. اما این تصمیم فقط چند ساعت اعتبار دارد و دوباره اشتیاق دودکردن سیگار همه چیز را به باد می دهد.
شاید روز جهانی بدون دخانیات بهانه ای باشد تا شما هم یکی از افرادی باشید که برای ترک سیگار کمر همت ببندد. همین یعنی این که نخستین گام را برداشته اید. متخصصان می گویند اگرچه مهم ترین قدم در هر مسیری، نخستین آنها است، اما در این باره همه معتقد هستند که فقط درک سختی های ماندن در دوران ترک و نحوه علمی برخورد با آنها موجب می شود تا این راه به مقصد برسد.
تحقیقات علمی نشان می دهد آسان تلقی کردن ترک سیگار یکی از دلایل روزافزون اعتیاد به این ماده مخدر است. سهل انگاری افراد در برابر پدیده اعتیاد به سیگار چنان است که برخی از آنها در سنین بسیار پایین جرأت تجربه آن را می یابند. دکتر «هوشنگ دارابی»، متخصص بیماری های عفونی دراین باره می گوید: «آمار مرگ خاموش سیگاری ها در سراسر دنیا آن قدر بالا است که به طور معمول رقم دقیق آن اعلام نمی شود. اغلب این افراد به بیماری های سخت و غیرقابل درمان نظیر سرطان های ریه، خون، دهان، حنجره، لوزالمعده، روده بزرگ، مثانه و کبد یا نارسایی های
کلیوی مبتلا می شوند. بسیاری از این افراد پس از سال ها دودکردن سیگار، با قلبی ملتهب، متورم و بیمار یا ریه هایی انباشته از عفونت مواجه می شوند. در موارد خفیف و پیش پاافتاده اولیه نیز افراد سیگاری همواره از عطش، بوی بد دهان و بدن، دندان های زرد، چروک های زودرس پوست و خستگی مفرط، ناتوانی جنسی و گاه ناباروری رنج می برند.
● زنگ خطر
این متخصص بیماری های عفونی با بیان این که نخستین تجربه سیگارکشیدن در بیش از ۹۲ درصد افراد به سنین نوجوانی آنها بازمی گردد، می افزاید: «متأسفانه هنگامی که افراد با بیماری های پیشرفته به ما مراجعه می کنند، در می یابیم اغلب آنها سابقه بیش از ۲۰ یا ۳۰ سال سیگار کشیدن دارند. این موضوع حکایت از آن دارد که بخش های مختلف بدن رفته رفته درطول زمان، کارایی مطلوب خود را ازدست می دهند.
باید با صراحت بگویم آنها که تجربه سیگارکشیدن از سنین نوجوانی تا میانسالی و به بالا را دارند به طور قطعی در معرض بیماری های گوناگون تنفسی، گوارشی و خون قرار می گیرند. متأسفانه بیش از ۸۶‎/۵ درصد از مرگ و میر ناشی از این بیماری ها در سراسر جهان گریبان افراد معتاد به سیگار را می گیرد.
●بازار پررونق
جالب است بدانید کسانی که قبل از ۳۵ سالگی سیگار را ترک می کنند، ۹۰ درصد از خطرهای ناشی از استعمال تنباکو جان سالم به در می برند. حتی کسانی که سیگار را دیرتر از این سن ترک می کنند احتمال بروز خطر مرگ زودرس را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهند. مثلاً افرادی که قبل از ۵۰ سالگی سیگاررا ترک می کنند در مقایسه با افرادی که به سیگارکشیدن ادامه می دهند خطر مرگ خود را ۵۰درصد کاهش می دهند.
دکتر «اکرم امینی»، متخصص روانشناسی و مشاوره اطلاع رسانی و افزایش سطح آگاهی جامعه را، راهی مؤثر برای تحقق رؤیای جهان بدون دخانیات می داند و می گوید: «کشورهای سرمایه داری بزرگ که بخش عمده دخانیات دنیا را تولید می کنند، توانسته اند با همین شیوه مفید، مصرف سیگار در کشور خود را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش دهند. چنانچه اخیراً اعلام شد که صنعت تولید دخانیات در آمریکا چشم امید به بازار ایران دارد.»
وی با تأکید بر بهره گیری از روش های علمی در راه مبارزه با دخانیات، می افزاید: «متأسفانه هرچه دنیای پیشرفته که درواقع پایه گذار فرهنگ اعتیاد در جهان بوده است، هر روز بیش از گذشته از آن فاصله می گیرد، کشورهای درحال توسعه و جهان سوم با سرعت بیشتری به سوی افزایش مصرف دخانیات می روند. نتایج یک تحقیق علمی در دانشگاه های غرب نشان می دهد قشر تحصیلکرده در این کشورها به دلیل سطح آگاهی بالا دیگر تمایلی به مصرف دخانیات و انواع موادمخدر ندارد.»
به نظر این استاد دانشگاه فرهنگ سازی و ارائه آگاهی و اطلاعات بدون سانسور درباره عوارض استفاده از انواع موادمخدر بخصوص سیگار که به طور معمول بنیان اصلی اعتیاد را تشکیل می دهند، اصلی ترین راهکار برای ریشه کن کردن مصرف انواع موادمخدر است.
●نسل بدون دود
تقریباً همه سیگاری ها از داشتن فرزندان سیگاری بیزار هستند. آنها همواره به فرزندان خود توصیه می کنند که سیگار کشیدن عملی زشت با نتایج ناخوشایند است. متأسفانه این توصیه ها نه تنها مؤثر نیست و فرزندان بیش از ۹۰‎/۵ درصد از افراد معتاد به سیگار، بالاخره سیگارکشیدن را تجربه می کنند، بلکه موجب می شود اعتبار والدین نیز نزد فرزندان خدشه دار شود. چرا که آنها عملی را تقبیح می کنند که خود در هر روز، بارها و بارها آن را انجام می دهند.
مهم ترین کمک به فرزندان این است که والدین هرگز به موادمخدر معتاد نشوند.
«الیاس گوشه دار»، کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی و کارشناس علوم تربیتی در این باره می گوید: «محیط خانواده با ارائه الگوهای رفتاری، زمینه ابتلا یا پیشگیری به اعتیاد را برای فرزندان مهیا می کند. توجه مهرآمیز، اعطای حس اعتماد به نفس به فرزندان با ارزش گذاری به آنها و رفتارهای صحیح که انجام می دهند، تأیید و پذیرش فرزندان و ارتباط عمیق و همه جانبه اعضا با یکدیگر موجب می شود فرزندان در پناه جویی به محیط بیرون از خانه هدایت نشوند و اعتیاد را تجربه نکنند.» در خاطره اغلب افراد سیگاری روزی وجوددارد که به تعارف یا به وسوسه دوست یا آشنایی، نخستین سیگار را روشن و دود کرده اند.
«گوشه دار» در این باره می گوید: «آموزش «نه» گفتن به بچه ها، مهم ترین تضمین برای حفظ آنها از بلای اعتیاد است. آنها با فراگیری توانایی «نه» گفتن، می آموزند که مستقل باشند و دنباله روی کسی نشوند. رفته رفته که فرزندان بزرگ می شوند باید دقت و نظارت غیرمستقیم والدین نیز بیشتر بشود. نظارت بر دوستان، نحوه رفت و آمد با آنها، سرگرمی های فرزندان، میهمانی هایی که می روند و تفریح هایی که انتخاب می کنند جزو وظایف والدین برای حفاظت فرزندان از خطراتی است که می تواند آنها را به بیراهه هدایت کند.
وقتی پایه های فکری فرزندان خود را از سنین پایین چنان بنا کنیم که هرنوع وابستگی بیمارگونه را رد کند می توانیم مطمئن باشیم که هرگز گرد مواد اعتیادآور نظیر سیگار نخواهند چرخید.»
یک مرکز تحقیقاتی در آمریکا گزارش می دهد که هر روز بیش از ۳ هزار کودک سیگاری می شوند و در حدود یک سوم از این کودکان در نهایت از سرطان، بیماری های قلبی یا تنفسی می میرند. تأسف بار است اگر اعتراف کنیم که در دنیای نوین سن تجربه سیگار به ۱۱ سالگی رسیده است. ظاهراً باید این حقیقت تلخ را بپذیریم که در گوشه و کنار جهان، دنیای پاک کودکان نیز به جولانگاهی برای منفعت طلبی سوداگران دخانیات تبدیل شده است.
«کیانوش صدیقی مورنانی»، کارشناس علوم تربیتی در یک مرکز مشاوره با تأکید بر اهمیت بنیان خانواده در ایران و براساس آیین و مذهب اسلام می گوید: «چارچوب خانواده های ایرانی توانایی حفظ فرزندان را چنان دارد که هرگز خطرلغزیدن آنها وجودنداشته باشد.
مهم این است که در سایه دین و آیین بتوانیم فرزندان خود را همواره به فعالیتی مؤثر و مثبت که هدفمند انتخاب شده است، واداریم. در این صورت افراد با کسب مهارتی نظیر موسیقی، نقاشی، کتاب خواندن، ساختن کارهای دستی و... دیگر دنبال خودنمایی به وسیله سیگار یا امثال آن نمی روند. نکته مهم دیگر هم این است که نوجوانان و جوانان را در خانه و خانواده چنان بپذیریم که مشاور و امین باشند. جدی گرفته شوند و دارای شخصیت و جایگاه تعریف شده باشند.
●همیشه فرصت هست
افسوس نخورید که سیگار می کشید و نمی توانید الگوی رفتاری مناسبی برای تربیت نسلی بدون دود باشید، چون دکتر «هوشنگ دارابی»، روشن و واضح بیان می کند که هرکس با هرچندسال سابقه مصرف سیگار می تواند برای ترک موفق اقدام کند.
وی می گوید: «در گام اول اهداف خود را برای ترک معلوم کنید و آنها را به ترتیب اهمیت در فهرستی بنویسید. مدت ها پیش از اقدام اولیه برای ترک، روزی چندبار این فهرست را بخوانید و درباره اهمیت تحقق هریک از اهداف تعیین شده، برای خود توضیح دهید. سپس عادت های سیگار کشیدن خود را بررسی کنید و چگونگی زمان هایی که سیگار می کشید را یادداشت کنید. باید بدانید در کدام یک از حالات روحی و روانی نظیر هیجان، خستگی، بی خوابی، کسالت، خشم یا عصبانیت مایل به سیگار کشیدن هستید. سپس، برنامه های روزانه خود را طوری تنظیم کنید یا تغییردهید که چنین حالت هایی درآن کمتر به وقوع بپیوندد.»
این متخصص بیماری های عفونی، جایگزین کردن عاداتی مثل آدامس جویدن، قدم زدن، آبمیوه و آب نوشیدن را توصیه می کند و می افزاید: «قطعاً روزهای سختی پیش رو دارید اما بدانید که با استقامت و مرور هر روزه اهداف طلایی تان در فهرستی که نوشته اید می توانید این سختی ها را تحمل کنید. برای جبران برخی بی قراری ها که مربوط به فیزیولوژی و بیوشیمی بدنی وابسته به مواد دخانی است هم باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. شاید کل این ماجرا به بیش از ۳ هفته زمان نیاز نداشته باشد.»
●یک رژیم طلایی
اگر همین حالا سیگارتان را به قصد ترک خاموش می کنید یا این فکر در گوشه ای از ذهن تان شکل گرفته است اما از انجام آن می هراسید، اگر فکر کنید به دلیل نیاز بدن به مواد تشکیل دهنده دخانیات نظیر نیکوتین تا مدت ها آرامش اعصاب و روان شما را آزار می دهد، در اشتباه هستید. چون راه هایی وجوددارد که رسیدن به مقصد را آسان تر می کند. انتخاب یک رژیم غذایی مناسب که حاوی موادی برای ایجاد آرامش اعصاب و روان، قلیایی کردن بدن، جبران کننده کمبود و ویتامین C هستند، یکی از این راه هاست. شاید به نظرتان عجیب بیاید اما دکتر«سوسن کوشا»، متخصص تغذیه در این باره می گوید: «ترک سیگار، تصمیمی است که در زندگی افراد معتاد به آن، بارها و بارها شکل گرفته و انجام شده است.
مهم ترک موفق است که متأسفانه به اندازه تصمیم برای ترک، فراوانی ندارد. انتخاب یک رژیم غذایی خاص که بتواند در روزهای ابتدایی ترک، تنظیم کننده سیستم بدن با نیازش به موادمخدری که سال ها به آن رسیده باشد یکی از گام های اساسی است.» وی به آنها که مایل به «ترک» هستند، توصیه می کند چندروز قبل از عملی کردن این تصمیم در رژیم غذایی خود موادی را بگنجانند که وابستگی بدن آنها به دود سیگار را کاهش بدهد.
این متخصص تغذیه فهرست موادغذایی زیر را به این منظور ارائه می دهد: «مهم ترین معضل افراد ترک کننده در روزهای اول نیاز به جبران کننده کمبود نیکوتین است. جو دوسر، اسفناج، جوش شیرین، کشمش، انجیر خشک و بادام، سبزی های دارای برگ سبز تیره، چای سبز از مناسب ترین موادی هستند که هرکدام به دلیل مواد تشکیل دهنده قادر هستند عوارضی مثل قلیایی کردن بدن را ایجاد کنند که تمایل به مصرف نیکوتین را کاهش می دهد.
برخی از آنها مشکل کمبود ویتامین C را که یکی از شایع ترین مسائل معتادان درحال ترک و دلیلی برای شروع دودکردن دوباره آنهاست، جبران می کند و خلاصه زمینه مساعد را برای ترک چنان فراهم می کند که فرد معتاد با کمترین فشار و آسیب قادر به انجام مهم ترین تصمیم زندگی اش می شود.»

منبع : ایرانیان انگلستان