فتح خرمشهر ؛ بازشناسی ارزشهای دفاعی

اساسی ترین راهبرد رزمندگان اسلام در دوران اشغال بخشهایی از استان خوزستان در جنوب كشور، برنامه ریزی برای بیرون راندن متجاوزان از خاك ایران بود. در این دوران، مهمترین شهری كه نظامیان صدام - حاكم دیكتاتور عراق - موفق شدند آن را تصرف كنند، بندر زیبای خرمشهر بود؛ شهری كه اگر چه مقاومت ۳۵ روزه در آن، یكی از نمادهای افتخار ایرانیان در برخورد با دشمن و ناكام گذاشتن او در رسیدن به اهدافش قلمداد می شد، ولی بازپس گیری این بندر استراتژیك پس از یك دوره اشغال ۱۶ ماهه، نشان دیگری از قدرت اسلام در توان بخشیدن به ملت، برای دفع تجاوز دشمن بعثی به شمار می رفت. آزادسازی خرمشهر، به یكباره و اتفاقی صورت نگرفت، بلكه این فتح ارزشمند، محصول یك دوره برنامه ریزیهای اساسی برای بیرون راندن قوای دشمن از خاك ایران اسلامی بود.اینك كه حدود یك ربع قرن از آن حماسه مقدس می گذرد، بازخوانی آن موفقیت بزرگ و بخصوص راهبردهایی كه به آن اتفاق عظیم انجامید، می تواند گره گشای بسیاری از رازهای جنگ تحمیلی و سایر دستاوردهای رزمندگان اسلام در طول دوران دفاع مقدس باشد.مهمترین ركن در پیروزیهای ایران را باید در نگرش امام خمینی (ره) به موضوع جنگ دانست كه موجب سرمایه گذاری اساسی برای مقابله با دشمن شد.
● امام خمینی (ره) با تكیه بر مفاهیم و آموزه های بلند اسلام، سه اقدام بزرگ انجام داد:
الف) به مردم اعلام كرد دفاع از كشور و مبارزه علیه دشمن بر تمام ملت واجب كفایی است.
ب) فضای جبهه های جنگ را برای ظهور قدرت مردم، به روی آحاد داوطلبان حضور در دفاع از كشور باز كرد.
ج) این حضور داوطلبانه را اساس قدرت و برتری رزمی ایران قلمداد نمود.
● راهبردهای دفاعی امام امت موجب شد تا چند اتفاق مهم در جبهه های جنگ بیفتد:
۱) دانش چگونه جنگیدن با دشمن در بین مجاهدان و رزمندگان حضور یافته در میدانهای نبرد توسعه پیدا كرد و آرام آرام، راه برخورد با دشمن برای آنان مشخص شد؛ به طوریكه اكثر برنامه ریزان و طراحان عملیات، از بین كسانی از ارتش، سپاه و بسیجیانی بودند كه با انگیزه الهی در جبهه های جنگ حضور یافته بودند.
۲) تشكیل یك مجموعه از نیروهای متخصص و آزموده در میدان نبرد كه قادر بودند سلاحهایی را كه در اختیار می گیرند و یا از دشمن به غنیمت می گیرند، به خوبی به كار گرفته و مهارت فنی استفاده از آنها را با آموزش مستمر و تجربیات فراگرفته از میدان رزم، بیاموزند.
۳) توسعه سازمان رزم قوای اسلام؛ چنانكه علاوه بر ارتش كه مسؤولیت رسمی دفاع از مرزهای كشور را برعهده داشت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم اجازه یافت به صورت یك سازمان نظامی گسترده توسعه یابد و با ابتكار عمل خود، بر توان رزمی كشور به سرعت بیفزاید.
۴) قدرت سازماندهی اجرایی؛ به گونه ای كه فرماندهان سپاه و ارتش می توانستند با هر شیوه ای كه مناسب می دانستند، یگانها و نیروهای خود را سازماندهی نموده و در هر عملیات، متناسب با شرایط نبرد، آنها را به كار گیرند.
نقطه اوج این راهبردها را می توان در عملیات بیت المقدس كه به فتح خرمشهر انجامید، جستجو كرد. در این عملیات، قرارگاه مشترك عملیاتی كربلا، هدایت یگانهای رزمی را برعهده داشت و واحدهای ارتش و سپاه، به صورت ادغام شده در یكدیگر، به صورت یك لشكر الهی، به نبرد با دشمن پرداختند. در نتیجه، با انجام اقدامهای فوق، فرماندهان جبهه ها توانستند از قدرت خلاقیت و فكری خود استفاده نموده و با طرح ریزیهای ابتكاری، دشمن را از خاك عزیز كشورمان بیرون كنند. عملیات بیت المقدس، حاصل چنین نگاهی از سوی امام امت و فداكاری كسانی بود كه با علاقه به او و با ایمان به وعده های الهی، برای بیرون راندن دشمن از خاك كشور، طرح ریزی و اجرا شد و تنها در شهر خرمشهر، به اسارت ۱۲ هزار نفر از نیروهای دشمن انجامید.دشمن تلاش داشت به هر قیمتی كه هست، خونین شهر را به عنوان نماد تجاوز خود حفظ كند، غافل از آنكه این «خدا» بود كه «خرمشهر را آزاد كرد»، آن هم به دست رزمندگانی كه با همه وجود خود باور داشتند كه: «و ما النصر الا من عندا...»

دكتر حسین علایی

منبع : روزنامه قدس