تصویر هابل از انفجارستاره ای شگفت انگیز

تلسكوپ فضایی هابل تصاویری از یك ستاره مخابره كرده است كه انفجاری غیر عادی دارد.
در دی ماه سال ۱۳۸۰ ، ستاره ای در صورت فلكی كم فروغ تك شاخ ، به ناگاه به درخششی معادل ۶۰۰۰۰۰ برابر خورشید رسید و ركورد درخشانترین ستاره كهكشان ما را از آن خود كرد. این ستاره كه در فاصله ۲۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد، اندكی بعد به حالت اولیه و كم فروغ خود برگشت اما این اول ماجرا بود. هابل به شكار این ستاره رفت و جزییات بسیار ارزشمندی را از پدیده موسوم به پژواك نوری یا Light echo در اطراف این ستاره آشكار كرد. با كمك این پدیده و جزییاتی كه به لطف هابل از این ستاره در اختیار داریم ، اخترشناسان خواهند توانست برای اولین بار و به شكل طبیعی ساختار گاز و غبار اطراف این ستاره غول پیكر را به شكل كامل و سه بعدی تهیه كنند.
آخرین باری كه مورد مشابهی در كهكشان ما اتفاق افتاد و نور پژواك یافته از بین توده های غباری كه اطراف ستاره مادررا فراگرفته بودندبه زمین رسید سال ۱۹۳۶ میلادی بود، سالها پیش از آنكه هابل به كمك ما بیاید و بتوانیم دركی درست را نسبت به سرزمین هیچستان و غبار آلود محیط میان ستاره ای به دست آوریم.
در مورد این ستاره كه V۸۳۸ Mon نامیده می شود نور حاصل از انفجار ستاره پس از آنكه از مبدا خود حركتش را آغاز كرد به لایه های غباری كه اطراف ستاره را در بر گرفته است برخورد می كند و باز تاب آن از این لایه های غبار با اختلاف فازی نسبت به نور اصلی كه در اثر انفجار مستقیما به سمت ما آمده بود ، به زمین می رسد. بنابراین به دلیل این لختلاف فاز ما می توانیم در یك بازه زمانی طولانی تصویری حقیقی و سه بعدی از لایه ای غبار اطراف ستاره را به دست آوریم . این ستاره آن قدر درخشان است كه می تواند لایه های غبار اطراف خود را روشن كند و بازتاب ایجاد شده به زمین برسد. وضوح تصاویر هابل به ما كمك می كند تا امكان تهیه این اسكن سه بعدی فراهم آید. انفجار V ۸۳۸ Mon از جهاتی شبیه به یك انفجار نواختری متداول است.. در یك انفجار نواختری عادی یك ستاره معمولی هیدروژن خود را به سوی كوتوله سفید همدم خود روان می سازد . این انتقال جرم تا نجا ادامع می یابد كه كوتوله سفید دیگر تحمل آن را نداشته و همانند یك بمب هیدروژنی عظیم منفجر شود و هسته ای با دمای چندصد هزار درجه از خود به جا گذارد. در مورد انفجار V۸۳۸ Mon ستاره لایه های خخارجی خود را از دست نمی دهد بلكه به شكل غیر معمولی گسترش پیدا می كند آن قدر عظیم كه شاید دمای سطح آن قابل مقایسه با دمای یك لامپ روشنایی باشد.این رفتار منحصر به فرد بسیار غیر معمول است و تیم تحقیقاتی این پروژه كه رصدهای خود رازیر نظر هوارد بوند به انجام رسانده بودند، راهی مشكل را برای درك ماهیت واقعی این پدیده پیش رو دارند.به ویژه كه همانطر كه گفته شداین رفتار بر مبنای نظریه های موجود در خصوص انفجارهای نواختری قابل توضیح نیست.به ویژه كه برخی از رفتارهای این ستاره مشابه ستاره های سالخورده و ناپایداری است كه اصطلاحا متغیرهای انفجاری نامیده می شوند. ستارگانی كه به گونه ای ناگهانی و غیر قابل پیش بینی درخشان می شوند..
ساختار دایره ای شكل این پژواك نوری هم اكنون قطری معادل دو برابرقطر ظاهری مشتری را در آسمان شب اشغال كرده است.اخترشناسان انتظار دارند گسترش این ستاره تا آنجا امتداد پیدا كند كه آنها بتوانند دورترین ناحیه غبار این مجموعه را نیز رصد كنند و به این ترتیب اسكن سه بعدی آنها نیز تكمیل شود. بنابراین این ستاره در طول این دهه سوژه مناسبی برای رصدهای دقیق خواهد بود.

منبع : شبکه فیزیکی هوپا