لیبرال‌های خودرای روسیه

ماه اوت سال ۲۰۰۸ میلادی در حالی به پایان رسید که پیش‌تر همگان فکر می‌کردند جهان امسال تابستانی آرام و بدون تنش را پشت سر بگذارد اما تقریبا هر ساله یک سری اتفاقات غیر عادی و تنش‌های جدید در ماه اوت روی داده است.
این موضوع پیشتر در مورد دوره‌های اول ریاست‌جمهوری بوریس یلتسین و ولادیمیر پوتین و حالا دیمیتری مدودف صدق می‌کند. در اوت سال ۱۹۹۱ کودتایی علیه میخاییل گورباچف، آخرین رهبر شوروی سابق انجام شد.
این آخرین تلاش بیهوده محافظه‌کاران کمونیست برای پایان دادن به اصلاحات دموکراتیک گورباچف بود اما او در این نبرد پیروز شد.
پس از آن مهمترین دستاورد دوره‌ اول ریاست‌جمهوری یلتسین که بر چیدن سیستم کمونیستی دوران اتحاد جماهیر شوروی و جلوگیری از بازگشت به قدرت کمونیست‌ها بود، حادث شد.
در اوت ۱۹۹۹ ولادیمیر پوتین که به عنوان جانشین یلتسین انتخاب شده بود علیه شورشیان چچن که به داغستان حمله کرده بودند جنگی را به راه انداخت که در نهایت نیز پیروزی از آن پوتین شد. بخش اعظم دوره‌ اول ریاست ‌جمهوری پوتین به سرکوب شورشیان چچن و تثبیت ساختار قدرت خود سپری شد.
سپس در سال ۲۰۰۰ و در اولین ماه اوت دوره ریاست جمهوری پوتین زیردریایی کرسک (Kursk) غرق شد. پوتین نیز در آن زمان که سرآغاز حضورش در این سمت بود با آماج انتقادها از سوی رسانه‌های روسیه که در آن زمان مستقل بودند ، روبرو شد.
به خاطر موج شدید انتقاد و حملات علیه پوتین، وی طی هشت سال حضورش در سمت ریاست‌جمهوری اقدامات جدی در کنترل تلویزیون و رسانه‌های روسیه انجام داد.
مناقشه میان گرجستان ‌- روسیه نیز در اولین اوت ریاست‌ جمهوری مدودف رخ داد. این مناقشه و اقدامات نظامی روسیه نشان داد که مدودف نیز پیرو سیاست‌های ایجاد شده از سوی پوتین است.
به نظر می‌رسید که با حضور مدودف سیاست‌های روسیه دستخوش تغییر شود و این کشور در روابط خود با دیگر کشورهای جهان از جمله آمریکا و غرب تجدید نظر کند. کارشناسان معتقد بودند که با توجه به پیشینه تاریخی روسیه حال نوبت یک دولت میانه‌رو در روسیه است.
در تاریخ روسیه این یک سنت است که رهبر جدید به سرعت اصول سیاسی متفاوتی از رهبر پیشین اتخاذ می‌کند. برای مثال می‌توان به اصلاحات لیبرالی الکساندر دوم پس از حکومت محافظه کارانه نیکولای اول، حکومت نیکیتا خروشچف پس از سرکوب‌های جوزف استالین، پروسترویکای گورباچف پس از دولت محافظه‌کاری لئونید برژنف و حکومت مستبدانه پوتین پس از دولت لیبرال یلتسین اشاره کرد.
طبق این سنت در نگاه اول به نظر می‌رسید که مدودف سیاست‌های مغایر با سیاست‌های پوتین را اتخاذ می‌کند و با توجه به پیشینه‌ میانه‌روی‌هایش، سیاست‌های روسیه دستخوش تغییرات جدی خواهد شد. مدودف که زمانی دانشجویی موفق و دوست داشتنی بود در دوران تحصیلش به شدت میانه‌رو بود.
او به شدت به یکی از استادان خود به نام آناتولی سوب چاک، اولین شهردار منتخب سن پترزبورگ وفادار بود. به گفته سوب چاک، مدودف نماد یک دانشجوی موفق بود که به وی در فعالیت‌های دموکراتیک از جمله طراحی پوسترهای انتخاباتی کمک می‌کرد.
به علاوه مدودف در دوران جوانی‌اش همانند پوتین در سرویس جاسوسی روسیه (کاگ‌ب) تعلیم ندیده بود و از وی به عنون یک روشنفکر مدرن یاد می‌کردند. مدودف به وکالت اشتغال داشت و معتقد بود در جامعه دموکراتیک باید آزادی تمام عیار حاکم باشد به طوری که افراد این آزادی را به وضوح حس کنند.
الگوهای لیبرالی مدودف در سخنرانی‌های وی در مورد اصول آزادی، حاکمیت قانون، سیستم قضایی مستقل و خطرات ناشی از پوچ گرایی در جوامع مختلف نمایان بود.
یوری آندروپوف پس ازمرگ برژنف، اتحاد جماهیر شوروی را در اوایل دهه ۸۰ رهبری می‌کرد. شاخه لیبرال روشنفکران اتحادیه شوروی سابق امیدوار بودند که آندروپوف به یک اصلاح‌طلب لیبرال تبدیل شود. این در حالی بود که این انتظار مغایر با فعالیت‌های آندروپوف در کاگ‌ب بود.
به هر حال آندروپوف خود را با مشاورانی لیبرال احاطه کرد که اکثر آنها نقش‌های مهمی در اصلاحات دموکراتیک تحت امر گورباچف ایفا کردند. آندروپوف همچنین از آزاد اندیشانی همچون یوری لیوبیموف حمایت کرد اما به رغم این اقدامات دموکراتیک آندروپوف تدابیر سختی علیه جنبش‌های حقوق بشر اعمال کرده بود.
به علاوه بن بست میان روسیه ‌ غرب در طول دو سال فعالیت آندروپوف به اوج خود رسید به طوری که اتحاد جماهیر شوروی موشک‌های SS -‌ ۲۰ را در اروپا مستقر کرد، جنگ در افغانستان تشدید شد و هواپیمای مسافربری کره‌جنوبی مملو از مسافر توسط ارتش روسیه ساقط شد.
از دیگر لیبرال‌هایی که به افرادی مستبد در روسیه تبدیل شدند می‌توان به الگ دوبرودیف، مدیر تلویزیونی دولت روسیه نام برد. وی از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ اولین برنامه خبری مستقل با نام Vesti را ساخت.او چند سال بعد و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به تاسیس شبکه تلویزیونی NTV کمک کرد.
از وی به عنوان یکی از بنیانگذاران رسانه‌های آزاد و مستقل یاد می‌شد اما در دوران ریاست جمهوری پوتین این دوبرودیف بود که مسوولیت سرکوب رسانه‌های آزاد را برعهده گرفت. دوبرودیف در دوران ریاست جمهوری پوتین به ریاست رادیو ‌ تلویزیون روسیه منصوب شد. وی همچنین ریاست امور سانسور در رادیو ‌ تلویزیون روسیه را عهده‌دار شد.
در کل به نظر می‌رسد لیبرال‌ها در روسیه پس از حضور در قدرت به سیاستمدارانی خودرای تبدیل می‌شوند. پیش‌تر این امید وجود داشت که مدودف پس از حضور در سمت ریاست‌جمهوری روسیه پیشینه‌ لیبرالیستی خود را تکرار کند اما با بروز تنش‌ میان گرجستان -‌ روسیه وی نشان داد که پیرو سیاست‌های پوتین است و از سیاست‌های اصلاح‌طلبانه و لیبرالیستی وی خبری نیست!

منبع: مسکو تایمز
ترجمه: ایسنا

منبع : روزنامه جام‌جم