عصر طلایی علم پزشکی و جستجو به دنبال کلید زندگی بهتر

MSNBC- علم پزشکی همواره برای تخیلات و تصورات ما جذبه‌ای خاص و افسانه‌ای داشته است همچون مذهب که تسلی‌بخش رنج‌ها و نگرانی‌هایمان است و با اعطای نوعی اطمینان باطنی، امید بهتر شدن شرایط را می‌دهد.
علم پزشکی نیز گرچه در برخی موارد به دلیل محدودیت دانش بشری به بن‌بست و یا بیراهه می‌رود اما غالبا به تعهدات خود و انتظارات شکل گرفته در اذهان جامه عمل می‌پوشاند. تنها کافی است ۲۰ سال به عقب برگردید یعنی زمانی که برای جهانیان حتی تصور درمان ایدز غیرممکن بود، افسردگی عارضه‌ای لاعلاج قلمداد می‌شد و امراض قلبی جولان می‌دادند و بیداد می‌کردند. علم پزشکی در تمامی این قلمروها انقلابی اساسی بپا کرد و البته همچنان نیز با قوت پیش می‌رود به گونه‌ای که بدون اغراق باید گفت چشم‌انداز بهبود و سلامت بشر هیچگاه به این حد درخشان نبوده است. البته با وجود آنکه با سرعتی باورنکردنی به سمت شخصی‌سازی داروها، معالجات از طریق سلولهای پایه و مکانیسم تحویل دارو با بهره‌گیری از فناوری نانو پیش می‌رویم، چالشهای اساسی برای ایمن و قابل دسترس کردن دستاوردهای حاصله همچنان به قوت خود باقی است.
حال پرسش اینجاست که در قرن جدید باید انتظار چه پیشرفتهایی را داشته باشیم. برای بیماران سرطانی قطعا شاهد نسل تازه‌ای از معالجات خواهیم بود که به نحوی هدفمند تیر حملات دارویی را مستقیما متوجه سلولهای تومور می‌کنند. شیوه درمان هدف‌گیری شده در عرصه روان‌پزشکی نیز از جمله گزینه‌های ایده‌آل نوظهور محسوب می‌شود. بدین شکل که محققان برای هر یک از زیرمجموعه‌های عارضه افسردگی، شیوه درمانی متفاوتی ابداع می‌کنند. همچنان که علم پزشکی روز به روز اسرار بیشتری از فعل و انفعالات فرایندهای روحی-روانی را برملا می‌کند. امراضی همچون اعتیاد و آلزایمر به زودی به اندازه عارضه فشار خون بالا مهار شدنی و قابل کنترل خواهند شد و شماری از داروها که مکانیسم نهفته و زیربنایی بیماریهای لاعلاجی همچون آلزایمر را هدف قرار می‌دهند، قطعا تا چند سال دیگر از کلینیکها سردرمی‌آورند.
اینها همه شروع راه است. ترسیم نقشه ژنوم انسان عصر تازه‌ای را رقم خواهد زد که شاهد تحقق بسیاری از ناممکن‌ها خواهیم بود، عصری که پزشکان با بهره‌گیری از تستهای ژنتیکی مشخص خواهند کرد که چه بیمارانی بیشتر احتمال دارد از یک روش درمانی یا شیوه زندگی خاص بهره ببرند. تحولات به همین نقطه ختم نمی‌شود، پژوهشگران از ژنوم در حال حرکت به سمت پروتئوم هستند، حوزه تازه‌ای که دربرگیرنده مجموعه گسترده مولکولهای فعال بیولوژیکی کدگذاری شده توسط (DNA) می‌باشد. پروتئین‌ها یا بوهای بارکش میکروسکوپی پشت پرده کلیه فرایندها از تنفس گرفته تا تفکر هستند. از طریق فهرست کردن ۱۰۰ هزار پروتئینی که ژنهای انسان تولید می‌کنند و تعیین عملکردهایشان به طور دقیق، محققان به اهداف زیادی برای مولکولهای دارویی دست پیدا خواهند کرد. ضمن اینکه اگر هنر جدید همانندسازی درمانی در تحقق وعده‌هایش موفق شود، سلولهای پایه جنینی روزی به بدن بیمارمان کمک خواهند کرد هرنوع پروتئینی را که از کمبودش رنج می‌برد، تولید کنند. البته تحقق این مهم چند سالی به طول می‌انجامد اما ابزار آن به سرعت در حال تکامل است. بهار امسال محققان کره جنوبی موفق شدند با استفاده از سلولهای معمولی پوست یازده رشته سلول پایه جنینی تولید کنند که هر یک به لحاظ ژنتیکی کاملا با اهداکننده‌اش مطابقت دارد و از نظر تئوریکی نیز توانایی تولید هر چیزی را از انسولین گرفته تا دوپامین دارد. قلمروهای ناشناخته‌ای که بشریت در آینده نزدیک به مدد دستاوردهای علم پزشکی فتحشان خواهد کرد، خارج از شمارش هستند، اما یک واقعیت را نباید نادیده گرفت که پیشرفتهای تکنولوژیکی دستورالعملی مطلق برای تضمین سلامت بهتر نیستند. به عنوان مثال ایالات متحده پیشرفته‌ترین سیستم پزشکی را به لحاظ تکنولوژیکی در سطح دنیا دارا است، اما از نظر امید به زندگی در جایگاه چهل و ششم پس از ژاپن، سنگاپور، کانادا و تمامی کشورهای اروپا و حوزه اسکاندیناوی رده‌بندی می‌شود. می‌بینید که بهره‌مندی از جدیدترین روشهای درمانی به اندازه سطح توانایی ما در مدیریت آنها حساس و تعیین‌کننده است.
● حال تکلیف ما به عنوان اقشار عادی جامعه چیست؟
نیروهایی که کنترل سیستم بهداشت و روند تعمیم دستاوردهای علمی را در کشورها در اختیار دارند، غالبا از دسترس ما دور هستند. اما فرایندهای شکل‌دهنده سلامت عمومی در حیطه اختیارات هر فرد است. محققانی که در حال درنوردیدن مرزهای بیوپزشکی هستند، همگی براین حقیقت بدیهی اذعان دارند که حفظ سلامتی خیلی راحت‌تر از مرمت آن است.
اینکه لحظه به لحظه درنقاط مختلف دنیا چه داروهایی تولید می‌شود، اخبار مسرت‌بخش و امیدوارکننده‌ای است اما واقعیت مهمتر آن است که اکثر ما از طریق ورزش، رژیم غذایی صحیح و کنترل وزن می‌توانیم به طول عمر همراه با صحت و سلامت دست پیدا کنیم به عبارت دیگر درست است که علم پزشکی قدم به عصر طلایی خود گذاشته اما کلید زندگی بهتر تماما در آزمایشگاهها پنهان نشده ضمن اینکه چالش ترجمان این دانش به تکنیکهای عملی همچنان به قوت خود باقی است در واقع دستاوردهای علمی راه را به سمت سلامت بهینه روشن می‌کنند اما قدم گذاشتن دراین مسیر مستلزم قاطعیت و ابتکار عمل فرد فرد ماست.

نقل ازهمشهری

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان