ساعت رسمی و قطع برق

با آغاز تابستان و شدت گرفتن خاموشیهای برق بیش از سالهای گذشته و در حالی كه تولید برق روند نسبتاً خوبی یافته است، آثار تغییر نكردن ساعت رسمی كشور بر شاخصهای مصرف انرژی از جمله برق بیشتر خودنمایی می كند.
در واقع می توان گفت آن كارشناسانی كه در كمیسیونهای دولت مدعی بودند كه تغییر نكردن ساعت تأثیر مهمی بر مصرف انرژی كشور برجای نمی گذارد، اكنون پاسخ خود را با عكس العمل طبیعی جامعه و رشد روزافزون و نگران كننده مصرف كه با همراهی چند عامل دیگر نظیر كهنه و فرسوده بودن شبكه توزیع، صرفه جویی نكردن و كمبود تولید برق، باعث گسترش چشمگیر خاموشیها به ویژه در استانهای گرمسیر جنوبی شده است دریافت كرده اند.
اگر به آمارهای رسمی منتشره توسط شركت توانیر توجه كنیم، واقعیت مسأله بیشتر روشن می شود. بر این اساس تنها در سه ماهه اول امسال بیش از ۴۹ میلیارد كیلووات ساعت برق جدید در نیروگاههای كشور تولید شده كه ۲/۶ درصد نسبت به سال قبل رشد نشان می دهد. در همین حال تراز واردات و صادرات برق نیز تقریباً یكسان است و نیروگاهها با حداكثر توان مشغول كارند اما روند مصرف برق به گونه ای در تابستان امسال رشد یافته كه ظاهراً این تولیدات جوابگوی آن نیست.
اگر بپذیریم بخشی از این رشد مصرف به خاطر ارزانی عرضه برق در كشور و بی توجهی شهروندان به صرفه جویی است حرف نادرستی گفته نشده؛ زیرا براساس آمارها هزینه واقعی هر كیلووات ساعت تولید برق ۶۴۲ ریال است اما قیمت متوسط فروش آن به جامعه ۱۵۰ ریال. لذا طبیعی است كه ارزان بودن انرژی برق باعث بی توجهی به صرفه جویی هم بشود.
همچنین فرسوده بودن شبكه توزیع برق و نقش عمده آن در هدر رفت انرژی و خاموشیها انكارناپذیر است و بازسازی این شبكه كه هر سال دست كم به ۸ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد، به این سادگی چه از نظر مالی و چه از نظر زمانی امكانپذیر نیست. تمام این عوامل پذیرفتنی و صحیح است اما پرسشی كه تابستان ۸۶ را از نظر برق با سایر تابستانها متمایز می كند این است كه مگر این مشكلات در سالهای قبل وجود نداشته است؟
پاسخ قطعاً مثبت است. پس چرا امسال دامنه خاموشیها و گستردگی و تناوب آن در مقایسه با سالهای قبل افزایش یافته است؟ پاسخ پرسش دوم در تغییر نكردن ساعت رسمی كشور یافت می شود؛ زیرا تغییر نكردن ساعت منجر به هدر رفتن ساعات روشنایی و طولانی شدن طبیعی روز شده است.
به این صورت كه روز كاری كشور در حالی آغاز می شود كه از طلوع خورشید دست كم ۲ تا ۵/۲ ساعت گذشته و این ۵/۲ ساعت را اكثر شهروندان در خواب هستند. به این صورت كه خورشید ۴ صبح به طور واضح ایران را نورانی می كند اما ساعت خروج از منزل برای بیشتر افراد جامعه زودتر از ۳۰/۶ تا ۷ صبح نیست، اما از آن سو از ساعت ۱۹ الی ۳۰/۱۹ نیز هوا تقریباً تاریك می شود.حال آنكه فعالیت واحدهای صنفی، فروشگاهها و ... به خاطر پایان یافتن كار روزانه مردم و مراجعه آنها برای خرید در اوج است.بدین ترتیب ۲ تا ۳ ساعت از روشنایی مفید روزهای بلند تابستان به خواب گذشته و به همین اندازه باید انرژی برق برای هوایی كه می شد با جلو كشیدن ساعت تاریك نباشد، صرف می شود.
این معادله ای بسیار عادی است كه در تابستان ساعت را به خاطر استفاده بیشتر از روشنایی جلو می كشند و در زمستان باز به دلیل كوتاه بودن روز به حال قبل بازمی گردانند، اما معلوم نیست كه دولت با چه استدلالی امسال این طرح را معلق گذاشت، تا اكنون شاهد تأثیر مخرب آن در افزایش برق مصرفی كشور و رشد خاموشیها شود.
انصافاً این پرسش جای طرح دارد كه میلیاردها ریال خسارت وارده به بیت المال از این محل برعهده چه كسی است؟ میلیونها لیتر سوخت فسیلی كه برای تولید برق اضافی در نیروگاهها سوزانده شده، یارانه ای كه دولت از بابت برق اضافی پرداخت كرده، استهلاك نیروگاههایی كه سرمایه بیت المال هستند و سرانجام مردمی كه در هرمزگان، خوزستان، یزد، كرمان، فارس، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان از گرما عرق می ریزند را چه كسی پاسخگو خواهد بود؟ به نظر می رسد اینجاست كه ساعتها سخن می گویند...

سید علی دوستی

منبع : روزنامه قدس