یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
فصيحى هروى
ميرزا فصيحالدين فصيحى انصارى هروى پسر ابوالمکارم پسر مولانا ميرجان، از شاعران مشهور سدهٔ يازدهم و در قصيده و غزل در شمار استادان مقدم عهد خويش از اشراف و اعيان هرات بود و نسبش به خواجهابواسمعيل عبدالله انصارى (م ۴۸۱) مىرسيد. پدر ميرزا فصيحالدين و خود او در بخارا ولادت يافتند و پس از چيره شدن عبيدالله خان ازبک (۹۹۱-۱۰۰۶هـ) بر هرات (سال ۹۹۴هـ) ابوالمکارم با خاندانش به هرات بازگشتند و همانجا ماندند و در اين اوان فصيحالدين ده ساله بود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از آن پس باشيدنگاه و جاى پرورش فصيحى هرات بود و او زود سخنورى آغاز کرد و شهرت يافت و نزد واليان و بيگلربيگيان هرات و خراسان تقرب جست و آنان را ستود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از خوشبختىهاى فصيحى و چند شاعر همعهدش در خراسان آن بود که حکمرانى آن مرز بر عهدهٔ پدر و پسرى شعر دوست و شاعرپرور بهنام حسين خان شاملو (۱۰۲۷م) و حسنخان بود. فصيحى يکى از مقدمان اين گروه و مورد تشويق آن پدر و پسر هر دو بود ليکن او که دربار ثروتمند هند را بر پيشگاه بيگلربيگى خراسان رجحان مىداد، در سال ۱۰۲۲ نابيوسان راه هند در پيش گرفت و از هرات به قندهار گريخت ليکن در راه گرفتار سوارانى شد که والى خراسان به دنبالش فرستاده بود، و چون او را به هرات باز گرداندند به فرمان حسينخان به زندان افتاد و پس از اندک زمانى بخشوده شد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چند سال پس از اين واقعه، در عهد حکمرانى حسنخان شاملو (از ۱۰۲۷به بعد) و در مجلس او، مناظرهاى ميان حکيم شفائى (م ۱۰۳۷ هـ) و فصيحى رخ داد. در اين مناظره که به مشاجره پايان يافته بود، حسنخان جانب فصيحى را گرفت، شفائى رنجيد و از هرات برآمد و فصيحى را هجو گفت. شاهعباس در سفر سال ۱۰۳۱هـ خود به هرات فصيحى را به عنايت خويش مفتخر ساخت و با خود به همراه برد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دربارهٔ خلق و خوى فصيحى نوشتهاند که 'در کمال هموارى و ملايمت بود و نهايت خلق و پاک زبانى و مهربانى و خوشذاتى داشت' مرگش به سال ۱۰۴۹هـ اتفاق افتاد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعر فصيحى روان و سالم و بسيار متمايل به شيوهٔ استادان خراسان است. غور در مضمونهاى دقيق و فداکردن الفاظ در راه بيان آنها در سخن او مشهود نيست و او هر معنى و نکتهاى که انتخاب مىکرد در بيان صريح و روان خود بهسادگى و بىآنکه به ترکيبهاى استعارى پيچيده و دشوار نظر داشته باشد به شعر درمىآورد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با اين حال فصيحى چنانکه رسم است از گزند بدانديشان زمان در امان نماند، بدين معنى که رندان با اندک تصرفى در يکى از بيتهايش او را به باد تمسخر گرفتند و به تعبير امروزى 'او را دست انداختند' . | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از جملهٔ ايرادهائى که ناقدان پيشين بر شعر فصيحى گرفتهاند خالى بودن آن از مضمونهاى دقيق يا و يا نادر بودن مضمون تازه در آنها است (سرو آزاد، ۵۱) و اين يقيناً بدان سبب است که او مضمونهاى زيبا و دقيق را در کلام روان و رسا چنان گنجانيده است که گوئى سخن ساده و معنى عادى را بيان مىکند و دنبال مضمون يا نکتهٔ تازهاى نيست و آنها را بر رسم شاعران عهد در لفافهٔ عبارتهاى مبهم خيالانگيز که براى دريافتن محتاج تأمل باشد نمىپيچد. با اين حال در شعر او مضمونهاى دقيق بسيار است، مانند: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فصيحى خط شکسته را خوب مىنوشت. نصرآبادى که ديوان کاملش را ديده و از آن شعر برگزيده آن را 'قريب به شش هزار بيت' تخمين زده است. از ديوانش نسخهاى در کتابخانهٔ بانکىپور موجود است. شامل قصيده و غزل و ترکيب و ترجيع و قطعه و رباعى. نسخهاى ديگر از ديوانش علاوه بر اينها دو مثنوى نيز دارد. ديوانش شايستهٔ جستجوى بيشتر و طبع است و شعرش نمونهاى از سخن پخته و کلام منتخب پارسى است که سخنشناسان روزگار بهکار مىبردند. ازوست: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران دولت حجاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد رئیسی پاکستان امام خمینی رئیس جمهور
هواشناسی آتش سوزی سلامت تهران قتل پلیس کنکور شهرداری تهران وزارت بهداشت فضای مجازی زنان پایتخت
خودرو قیمت دلار دلار قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا بانک مرکزی سایپا مسکن ارز تورم ایران خودرو
سریال محمدرضا گلزار سینمای ایران تلویزیون سینما موسیقی سریال پایتخت مهران مدیری ترانه علیدوستی کتاب تئاتر
اینترنت خورشید کنکور ۱۴۰۳
اسرائیل جنگ غزه غزه رژیم صهیونیستی فلسطین روسیه چین اوکراین حماس ترکیه ایالات متحده آمریکا طوفان الاقصی
فوتبال پرسپولیس استقلال بازی جام حذفی فوتسال آلومینیوم اراک تیم ملی فوتسال ایران تراکتور باشگاه پرسپولیس سپاهان لیورپول
هوش مصنوعی تبلیغات اپل فناوری سامسونگ ناسا بنیاد ملی نخبگان آیفون ربات
بارداری دندانپزشکی کاهش وزن مالاریا زوال عقل