استان اردبیل (۳)

جغرافياى تاريخى استان

گو اين که براساس آخرين تقسيمات کشورى ، اردبيل به استانى مستقل و جديد تبديل شده است ، اما تاريخ آن با تاريخ سرزمين آذربايجان در آميخته است ، چندان که ، بدون توجه به موقعيت تاريخى آذربايجان نمى‌توان سخن از موقعيت تاريخى اردبيل به ميان آورد. که موقعيت جغرافياى تاريخى آذربايجان ، در استان آذربايجان شرقى بررسى شده است.

وضعيت اجتماعى و اقتصادى استان

براساس سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375، استان اردبيل داراي 011‚168‚1 نفر جمعيت است كه تعداد 448‚568 نفر آن در مناطق شهري و 916‚596 نفر در مناطق روستايي سكونت دارند و 2647 نفر ديگر غيرساكن (عشاير كوچ‌رو و رمه‌گردان) هستند. به استناد همين سرشماري،‌ بيش‌ترين تعداد جمعيت استان با 477‚563 نفر در شهرستان اردبيل و كم‌ترين آن‌ها با 584‚59 نفر در شهرستان گرمي است. همين دو شهرستان به ترتيب، بيش‌ترين و كم‌ترين جمعيت شهري را نيز به خود اختصاص داده‌اند. به اين ترتيب، 59/5 درصد جمعيت شهرستان اردبيل و 23/6 درصد جمعيت شهرستان گرمي را جمعيت شهرنشين تشكيل مي‌دهند.

براساس همين سرشماري، در حدود 35 درصد از كل جمعيت استان فعال بودند. اين شاخص در مورد جمعيت نقاط شهري 3316 و نقاط روستايي 36/3 درصد است. بررسي آمار شاغلان در بخش‌هاي عمده اقتصادي استان اردبيل نشان مي‌دهد كه از كل شاغلان استان 40 درصد در بخش كشاورزي، 22/8 درصد در بخش صنعت و 37/2 درصد در بخش خدمات سرگرم كار هستند، به عبارت ديگر معاش غالب مردم اين استان از فعاليت‌هاي كشاورزي و خدمات تأمين مي‌گردد و صنعت عليرغم احداث و بهر‌ه‌برداري كارخانه‌هاي بزرگ، هنوز جايگاه اصلي خود را بازنيافته است.

محصولات عمده كشاورزي استان عبارت‌اند از: گندم، سيب‌زميني، جو، ذرت دانه‌اي، بذر چغندر قند و حبوبات،‌ به علاوه پنج ميليون واحد دامي استان منشأ توليد و عرضه گوشت و محصولات لبني است. صنايع دستي استان نيز با توجه به ساخت روستايي و عشايري استان از جايگاهي ويژه برخوردار است و زمينه جانبي فعاليت اقتصادي زندگي عشاير و روستاييان را تشكيل مي‌دهد. از جمله اين صنايع مي‌توان به فرش، گليم، جاجيم، ورني و بافته‌هاي عشايري اشاره كرد.

پرورش زنبور و توليد عسل مرغوب يكي ديگر از فعاليت‌هاي اقتصادي است كه در استان اردبيل رونق بسيار دارد و عسل به عنوان سوغات اين شهرستان شهرت ملي يافته است. پرورش نوعي ماهي قزل‌آلا به نام رنگين‌كمان در درياچه طبيعي نئور اردبيل صورت مي‌گيرد كه از نظر مزه و كيفيت غذايي از بهترين و خوشمزه‌ترين ماهي‌هاي جهان است،‌آمار نشان مي‌دهد در سال 1371،‌ مقدار 6408 تن گوشت ماهي در استان اردبيل توليد شده بود.

كارخانه چرم مغان از طريق صادرات پوست به كشورهاي آلمان و ايتاليا بيش از ده ميليون دلار درآمد ارزي وارد كشور مي‌كند و از سويي با توجه به جمعيت انبوه بخش كشاورزي كه در بيشتر روزهاي سال فعاليتي ندارند،‌ لزوم توسعه صنعتي، به ويژه صنايع تبديلي و تكميلي، يكي از ضرورت‌هاي توسعه استان به حساب مي‌‌آيد.