|
| وضعيت اجتماعى و اقتصادى استان
|
|
| استان آذربايجان شرقى در سال ۱۳۷۰ حدود ۰۰۰۲۷۹۳ نفر جمعيت داشت که معادل ۵/۸۷ درصد جمعيت کل کشور بود. تعداد خانوارهاى استان در همين سال برابر ۰۰۰۶۱۳ بود که متوسط جمعيت هر خانواده ۵/۶ نفر را نشان مى‌دهد.
|
|
| از ۰۰۰۲۷۹۳ نفر کل جمعيت استان در سال ۱۳۷۰، حدود ۴۴۴۶۹۱۱ نفر مرد و ۲۷۴۵۸۷۱ نفر ديگر زن بود که نسبت تعداد مردان به زنان را در منطقه بيش از ۱۰۶ نفر نشان مى‌دهد. شاخص نسبت جنسيت در کل کشور نيز در همين سال ۱۰۶ بود. يعنى در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن ۱۰۶ نفر مرد وجود داشت.
|
|
| تراکم نسبى جمعيت منطقه ۷۲/۳ نفر در هر کيلومترمربع است. اين نسبت در کل کشور برابر ۳۶/۴ نفر در هر کيلومترمربع است. به عبارت ديگر تراکم جمعيت در استان آذربايجان شرقى نزديک به دو برابر تراکم جمعيت در کل کشور است.
|
|
| براساس نتايج آمارگيرى جارى در سال ۱۳۷۰، جامعه شهرى منطقه معادل ۲۸۷۳۶۹ خانوار است که جمعيتى برابر ۲۳۵۸۰۷۱ نفر را شامل مى‌شود. اين تعداد ۵۵ درصد کل جمعيت استان است. جمعيت شهرى استان عمدتاً در شهرهاى بزرگى مانند تبريز، مراغه، مرند، اهر و ميانه زندگى مى‌کنند.
|
|
| به استناد همين آمارگيرى، جوامع روستايى در سال ۱۳۷۰ داراى ۶۸۷۲۴۳ خانوار شامل ۴۸۳۴۷۱۱ نفر جمعيت بود که حدود ۴۵ درصد کل جمعيت منطقه را تشکيل مى‌داد.
|
|
| در مورد وضعيت اقتصادى، مىتوان گفت که اهميت نسبى صنايع بزرگ و بهره‌بردارى‌هاى کشاورزى و تجارى در استان آذربايجان شرقى نسبت به ساير استان‌هاى کشور قابل توجه است. اين استان از ظرفيت توليدى مهمى برخوردار است به طورى که اغلب واحدهاى اقتصادى آن داراى مقياس کلان هستند.
|
|
| ترکيب فعاليت‌هاى اقتصادى مناطق شهرى استان با وجود توسعهٔ صنعتى، نشانگر رونق‌بخش خدمات نسب به ساير بخش‌ها است. در مناطق روستايى استان نيز وجه غالب با بخش کشاورزى است و خدمات پس از آن قرار دارد. در مجموع، بخش خدمات، کشاورزى و صنعت، عمد‌ه‌ترين بخش‌هاى اقتصادى استان را تشکيل مى‌دهند.
|
|
| آذربايجان شرقى يکى از قطب‌هاى مهم صنعتى کشور محسوب مى‌شود. استقرار صنايع بزرگى چون ماشين‌سازى و تراکتورسازى سبب شده است که اين کانون مهم از اهميت ويژه‌اى برخوردار شود.
|
|
| همچنين از کارخانه‌‌هاى ديگر استان مىتوان اشاره کرد به پمپ ايران، ليفتراک‌سازى، موتوژن، هاکسيران ديزل، ليلاند ديزل ايران، بلبرينگ‌سازى، پيستون‌سازى، درمن ديزل، ديزل ايدم، ترموپلاس، کبريت‌سازى ممتاز، حوله‌بافى لاله (برق لامع)، تخته فشارى و نئوپان، شير پاستوريزه، نختاب فروزان، نوشابه‌سازى، بافندگى لايکو، تريکو سهند، نساجى تبريز، ريسندگى پشمينه، پالاز موکت، کارخانه گچ، چرم‌سازى، شرکت سيمان صوفيان، نيروگاه حرارتى تبريز، پالايشگاه و پتروشيمى تبريز، پالايشگاه تبريز، نفت انتقالى از اهواز را تصفيه مى‌کند و آن را براى مصرف در استان‌هاى آذربايجان شرقى، آذربايجان غربى، کردستان، همدان و زنجان آماده مى‌کند.
|
|
| استان آذربايجان شرقى به لحاظ ساختار اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى، از کانون‌هاى مهم صنايع دستى کشور نيز به شمار مى‌رود. قالى‌بافى از صنايع دستى مهم منطقه است. اين صنعت در مناطق شهرى به صورت کارگاهى و در روستاها به صورت تک‌بافى انجام مى‌شود. از ديگر صنايع دستى منطقه مىتوان به گليم و جاجيم، سفال و سراميک، چرم و ورنى، پارچه‌هاى پشمى و ابريشمى، سوزن‌دوزى، نقره‌سازى، حوله و پتوبافى، کفش‌دوزى، سبدبافى، توليد پارچه هاى حرير و شال اشاره کرد.
|
|
| صرف‌نظر از صنايع بزرگ و صنايع کارگاهى و صنايع دستى که در حيات اقتصادى و اجتماعى استان نقش مهمى بر عهده دارند، آذربايجان شرقى داراى معادن متعددى است که از آن جمله مىتوان به معادن شن و ماسه، سنگ‌هاى ساختمانى و تزئينى، نمک، خاک نسوز، پوکه، کائولن، ذغال‌سنگ، دياتوميت و پوليت اشاره کرد.
|
|
| شرايط آب و هوايى، ويژ‌گى‌هاى خاک و فراوانى آب آذربايجان شرقى را به منطقه‌اى مناسب و مستعد براى کشاورزى و زراعت تبديل کرده است.
|
|
| در اين سرزمين وسيع محصولاتى نظير گندم، جو، برنج، حبوبات، سبزى‌جات، صيفى‌جات، نباتات صنعتى، محصولات علوفه‌اى، انواع محصولات باغى، پياز، سيب‌زمينى و خشکبار به دست مى‌آيد که برخى از آن‌ها به خارج از منطقه و کشور نيز صادر مى‌شود.
|
|
| شرايط طبيعى و اقليمى خاص استان و وجود مراتع نسبتاً غنى و چمنزارهاى سرسبز و خرم، موقعيت مناسبى براى پرورش زنبور عسل و دام‌پرورى فراهم کرده است. به همين جهت اين استان يکى از مناطق مستعد دام‌پرورى ايران به شمار مى‌رود. از طرف ديگر، فعاليت دام‌دارى عشايرِ کوچندهٔ منطقه نيز اهميت و موقعيت اقتصاد دامى استان را دو چندان ساخته است.
|
|
| علاوه بر دام‌داريِ سنتى، دام‌داريِ نيمه صنعتى نيز که عمدتاً در اطراف شهرهاى بزرگ، با استفاده از دام‌هاى اصيل خارجى داير شده، از اهميت خاص در زمينهٔ توليد شير برخوردار است.
|
|
| پرورش طيور به شکل گسترده‌اى با سه روش صنعتى، نيمه صنعتى و سنتى انجام مى‌شود.
|
