استان كرمانشاه (۲)

وضعيت اجتماعى و اقتصادى استان

در آبان ماه ۱۳۷۵، جمعيت استان کرمانشاه ۵۹۶‚۷۸۸‚۱ نفر بوده است که ۶۱/۷۵ درصد آن در نقاط شهرى و ۳۷/۷۰ درصد آن در نقاط روستايى سکونت داشته و بقيه غيرساکن بوده‌اند. در سال مذکور، از ۵۹۶‚۷۷۸‚۱ نفر جمعيت استان، ۳۱۰‚۹۱۶ نفر مرد و ۲۸۶‚۸۶۲ نفر زن بوده‌اند و نسبت جنسى آن ۱۰۶ بوده است.

در آبان ماه ۱۳۷۵، از جمعيت استان ۹۹/۷۸ درصد را مسلمانان تشکيل مى‌داده‌اند. اين نسبت در نقاط شهرى ۹۹/۷۴ درصد و در نقاط روستايى ۹۹/۸۵ درصد بوده است.

در فاصلهٔ سال‌هاى ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵، ۳۸۷‚۲۴۶ نفر به استان وارد و يا در داخل آن جابجا شده‌اند. مقايسهٔ محل اقامت قبلى مهاجران با محلى که در آن سرشمارى شده‌اند نشان مى‌دهد، ‌ ۲۸/۷۷ درصد از روستا به شهر، ۳۵/۹۷ درصد از شهر به شهر، ۱۱/۶۶ درصد از روستا به روستا و ۱۵/۹۵ درصد از شهر به روستا در طى ۱۰ سال قبل از سرشمارى آبان ۱۳۷۵ جابه‌جا شده و يا مهاجرت کرده‌اند.

در آبان‌ ماه ۱۳۷۵، از ۶۵۵‚۵۳۸‚۱ نفر جمعيت ۶ ساله و بيشتر استان، ۷۶/۵۷ درصد باسواد بوده‌اند. نسبت باسوادى در گروه سنى ۱۴- ۶ ساله ۹۵/۰۴ درصد و در گروه سنى ۱۵ ساله و بيشتر ۶۸/۰۹ درصد بوده است. افراد شاغل و افراد بيکار (جوياى کار) در مجموع ۳۵/۹۷ درصد از جمعيت ۱۰ ساله و بيشتر را تشکيل مى‌داده‌اند. اين نسبت در نقاط شهرى، ۳۳/۲۴ درصد و در نقاط روستايى، ۴۰/۱۷ درصد بوده است. از جمعيت فعال اين استان، ۸۸/۳۰ درصد را مردان و ۱۱/۷۰ درصد را زنان تشکيل مى‌‌داده‌اند. در آبان ماه ۱۳۷۵، از شاغلان ۱۰ ساله و بيشتر استان ۲۶/۴۷ درصد در گروه‌هاى عمدهٔ کشاورزى، ۲۲/۴۵ درصد در گروه عمدهٔ صنعت، ۴۹/۰۷ درصد در گروه عمدهٔ خدمات و بقيه اظهار نشده گزارش شده است.

اکثريت ساکنين اين استان از قديم‌الايام زندگى کوچ‌نشينى توأم با معيشتى براساس دامدارى داشته‌اند و اقليتى به زندگى يکجانشينى پرداخته و به کشاورزى اشتغال ورزيده‌اند، ولى امروزه اکثريت اين چادرنشينان، روستاها و شهرهاى آبادى را ايجاد کرده‌‌اند. در عين حال بعضى با همان روال سابق به زندگى چادرنشينى اشتغال دارند. استان کرمانشاه را مى‌توان يکى از مناطق عشايرى ايران دانست که مهم‌ترين ايلات آن عبارتند از:

- ايل گوران: که شامل چهار طايفه به نام‌هاى بيونيژ، شوانکاره (چوپان کاره)، حيدرى و تفنگچى است. محل ييلاقى‌ آن‌ها در مناطق قلعه قاضى ذهاب، سيوانه، تفنگچى، ‌ شامار و قشلاق آن‌ها در تنگ حمام ذهاب و منطقه جگيران قرار دارد. مردم ايل گوران پيرو اهل حق هستند.

- ايل سنجابى: که در زمان سلطنت نادرشاه افشار از شيراز به اين منطقه کوچ داده شده و ظاهراً در دورهٔ‌ قاجار سواران نشانى از پوست سنجاب داشته‌‌اند و به سنجابى معروف شده‌اند. در اطراف کرمانشاه حدود ۱۸۰ روستا محل ييلاقى ايل سنجابى است. محل قشلاق آنان نيز اطراف ذهاب و قصر شيرين است.

- ايل کلهر: نيز يکى از ايلات بزرگ و دامدار استان کرمانشاه است که در فصل زمستان به منطقهٔ دهلران و مهران کوچ مى‌‌کنند. چراگاه‌هاى گرمسيرى آن در اطراف ديره، سر پل ذهاب، گيلان غرب، ويژنان، نفت شهر و پشته امام حسن قرار دارد.

ديگر ايلات استان عبارتند از :‌ ايل ترکاشوند، ذوله، باززده، کمرند، بالوند (زردبلان)، ثلاث باباجانى، قبادى، ايل جمير (اجمور يا جمهور) و ايل باباجاني.

در استان کرمانشاه، به علّت شرايط اقليمى مناسب محصولات کشاورزى متعدى از قبيل : گندم، جو، چغندرقند، برنج، صيفي. سبزى و ميوه‌هايى از قبيل : گردو، بادام، انار، سيب، مرکبات و خرما توليد مى‌شود. مرغدارى، زنبوردارى و صيد ماهى نيز رايج است و عمدهٔ‌ گوشت مرغ، ماهى و عسل مورد نياز مردم در استان توليد مى‌شود.

صنايع استان نيز به دو گروه صنايع دستى و ماشينى تقسيم مى‌شود. صنايع دستى مشتمل بر قالى، گليم، جاجيم، شال، دستکش و گيوه مى‌باشد. بزرگترين صنعت کارخانه‌اى استان کرمانشاه تصفيه‌خانهٔ نفت است که کارخانهٔ‌ آن در کنار رود قره‌سو ساخته شده است. قديمى‌ترين کارخانهٔ صنايع غذايى استان، کارخانهٔ قند اسلام‌آباد است که در سال ۱۳۴۱ هـ.ش بنا شده است. منطقهٔ غرب ايران (کرمانشاه) از نظر ذخاير معدنى حائز اهميت است که عمده‌ترين آن‌ها عبارتند از : آهن، سرب، گوگرد، آلوميت، کوارتزيت و ... که هنوز به طور شايسته مورد بهره‌بردارى قرار نگرفته است.