آشنایی با روان‌شناسی یادگیری

● یادگیری چیست؟
یادگیری عبارت است از یک تغییر نسبتاً دائم در رفتار که در نتیجه تجربه به دست می‌آید. مکتب فکری رفتارگرایی که در خلال نیمه نخست قرن بیستم پدید آمد به تشریح فرایند یادگیری پرداخته است. سه نوع مهم یادگیری که در روان‌شناسی رفتارگرا توصیف شده‌اند عبارتند از شرطی‌سازی کلاسیک، شرطی‌سازی عامل و یادگیری مشاهده‌ای.
● رفتارگرایی چیست؟
رفتارگرایی یک مکتب فکری در روان‌شناسی است که تنها به ارزیابی رفتارهای قابل مشاهده می‌پردازد. این مکتب توسط جان واتسون بنیاد گذاشته شد. او در مقاله معروف خود به نام «روان‌شناسی از دیدگاه رفتارگرایی» که در سال ۱۹۱۳ منتشر ساخت، روان‌شناسی را علمی تجربی و عینی معرفی می‌کند و می‌گویند فرایندهای ذهنی درونی را نباید مورد نظر قرار داد زیرا آن‌ها مستقیماً قابل مشاهده و ارزیابی نیستند.
● شرطی‌سازی کلاسیک
شرطی‌سازی کلاسیک یک فرایند یادگیری است که در آن، نوعی تداعی بین یک محرک قبلاً بی‌اثر (خنثی) و محرک دیگری که به طور طبیعی موجب واکنش می‌شود برقرار می‌گردد. به طور مثال، در آزمایش پاولوف، بوی غذا یک محرک طبیعی بود که با صدای زنگ که قبلاً محرک بی‌اثری بود، همراه گشت. پس از برقراری تداعی بین این دو، صدای زنگ نیز به تنهایی موجب واکنش می‌گردید.
● شرطی‌سازی عامل
شرطی‌سازی عامل یک فرایند یادگیری است که در آن احتمال بروز واکنش بر حسب تشویق یا تنبیه افزایش یا کاهش می‌یابد. ایده‌ای که در پشت شرطی‌سازی عامل قرار دارد و ابتدا توسط ادوارد تورن دایک و سپس بی‌اف اسکینر مورد مطالعه قرار گرفته است این است که پیامدهای اعمال ما، رفتار ارادی ما را شکل می‌دهد.
● یادگیری مشاهده‌ای
یادگیری مشاهده‌ای فرایندی است که در آن، یادگیری از طریق مشاهده و تقلید رفتار دیگران اتفاق می‌افتد. همان گونه که در آزمایش «عروسک بوبو» آلبرت بندورا نشان داده شده است، مردم رفتار دیگران را بدون تقویت مستقیم تقلید می کنند. چهار عنصر مهم برای یادگیری مشاهده‌ای اثر بخش ضرورت دارند: توجه، مهارت حرکتی، انگیزه و حافظه.
● افراد مهم
افراد زیر برخی از تأثیرگذاران عمده در مکتب فکری رفتارگرایی و نظریه یادگیری هستند:
▪ ادوارد تورن دایک
▪ ایوان پاولوف
▪ جان واتسون
▪ بی‌اف اسکینر
▪ آلبرت بندورا

منبع : کارگاه آموزشی روان یار