شورای جهانی آرشیو، حافظ میراث مکتوب

شورای جهانی آرشیو تا سال ۲۰۰۴ دارای یك هزار و ۵۵۰عضو در ۱۷۰كشور دنیا است. این اعضا تحت چهار رده «آرشیوهای دولتی و ایالتی»، «نمایندگان مجامع حرفه ای آرشیوی»، «موسسات آرشیوی غیر دولتی»، «اعضای مستقل» و اعضای افتخاری تقسیم بندی شده اند. بیشترین حق عضویت را رده های اول و دوم می پردازند و طبعا حق رای نیز منحصر به این دو رده است.
اهم اهداف این شورا عبارت است از:
۱ _ هماهنگ سازی ادارات آرشیو، مجامع حرفه ای آرشیویست ها، آرشیوهای منطقه ای، محلی و اداری و آرشیویست های مستقل.
۲ _ تهیه استانداردها، مقررات، روش ها و سایر ابزار گردآوری، پردازش و ارایه سیستم های اطلاعاتی.
۳ _ ارایه كمك های مالی، فنی و كارشناسی به آرشیو كشورهای در حال توسعه.
۴ _ تنظیم سیاست ها و برنامه های توسعه در زمینه آرشیو و اطلاع رسانی.
۵ _ گسترش آموزش كاركنان و مراجعه كنندگان به آرشیوها و ارتقاء استعدادهای بالقوه در سطوح ملی و منطقه ای در زمینه علم آرشیو و اطلاع رسانی.
۶ _ مطالعه و پژوهش در تئوری و فعالیت آرشیوی و كاربرد آن در مدیریت اسناد و مدیریت آرشیو.
اعضای این شورا هر چهار سال یك بار به منظور بحث و تبادل نظر درباره مسایل و موضوعات مربوط به حرفه آرشیو در كنگره بین المللی آرشیو گرد هم می آیند. در خلال این چهار سال كمیسیون ها و كمیته های مختلف این شورا برای تصمیم گیری و ارایه خط مشی به اعضا در بخش های مختلف آرشیوی، جلساتی تشكیل می دهند. از آن جمله می توان به سیترا۲ اشاره كرد كه در واقع كنفرانس بین المللی میزگرد آرشیوی است و هر سال با شركت روسای آرشیوهای دولتی و نمایندگان آرشیوهای ایالتی، موسسات حرفه ای و آرشیوهای غیر دولتی تشكیل جلسه می دهد.
شورای جهانی آرشیو تحت نظارت یك رییس، ۵ معاون و كمیته اجرایی اداره می شود. كمیته اجرایی دارای یك دبیر كل، رییس، معاون، خزانه دار و شش عضو انتخابی دیگر است و دو بار در سال جلسه دارد و موارد ذیل را مورد بررسی قرار می دهد:
_ اشتراك ها و استعفاها، گزارش دبیر كل و كمیسیون های دایمی، گزارش های مالی و بودجه، همكاری با سازمان های بین المللی، سازمان دهی كنگره ها، تعیین اولویت های برنامه، مقررات و سایر مسایل قانونی و حقوقی، سیاست های ارایه شده به كمیته اجرایی توسط اعضا.
شورای جهانی ۳ كمیسیون دایمی دارد:
۱ _ كمیسیون حمایت از برنامه۳
۲ _ كمیسیون مدیریت برنامه۴
۳ _ كمیسیون توسعه آرشیوی۵
كمیسیون مدیریت برنامه مسئول ایجاد و نظارت بر كار كمیته های فنی و حرفه ای است. این كمیته ها عبارتند از: كمیته اسناد معماری و مهندسی، كمیته اسناد دیداری و شنیداری، كمیته ساختمان و تجهیزات آرشیو، كمیته اسناد علمی، كمیته اسناد الكترونیك، كمیته اسناد ادبی و هنری، كمیته جلوگیری از حوادث نامطلوب، كمیته خودكارگردانی آرشیوی، كمیته اسناد حقوقی، كمیته تاریخ شفاهی، كمیته حفظ و نگهداری اسناد آرشیوی، كمیته اسناد جاری سیستم های مدیریت اسناد و ارزشیابی آرشیوی، كمیته مهرشناسی و كمیته فناوری تصویری.
طبق اساسنامه این شورا كشورهای غیر اروپایی در یك منطقه جغرافیایی با فرهنگ مشترك یا مشابه مجازند دارای شعبه منطقه ای آرشیو باشند. نام این شعب به قرار زیر است:
۱ _ شعبه كشورهای آمریكای لاتین «آلا»۶
۲ _ شعبه منطقه ای كشورهای عرب «آربیكا»۷
۳ _ شعبه كشورهای حوزه دریای كارائیب «كاربیكا»۸
۴ _ شعبه آفریقای مركزی «سناربیكا»۹
۵ _ شعبه كشورهای جنوب و شرق آفریقا «اساربیكا»۱۰
۶ _ شعبه حوزه اقیانوس آرام «پارسیكا»۱۱
۷ _ شعبه كشورهای جنوب شرقی آسیا «ساربیكا»۱۲
۸ _ شعبه كشورهای جنوب و غرب آسیا «سواربیكا»۱۳
۹ _ شعبه كشورهای غرب آفریقا «واربیكا»۱۴
از نظر تقسیم بندی منطقه ای، سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران عضو شعبه جنوب و غرب آسیا است. این شعبه متشكل از ایران، بنگلادش، سری لانكا، هند، پاكستان و نپال است. نمایندگان موسسات و مجامع حرفه ای آرشیو كه دارای علایق حرفه ای مشترك هستند در بخش های مختلف شورای جهانی قرار می گیرند كه مهم ترین آنها بخش مجامع حرفه ای۱۵ شوراست و همه اعضای رده «ب» را در بر می گیرد.شورای جهانی آرشیو به منظور تبادل اطلاعات و ارایه رهنمودهای آرشیوی نشریات متعددی را چاپ كرده و در اختیار اعضا قرار می دهد كه مهم ترین آنها «كما»۱۶ و خبرنامه شورای جهانی۱۷ است.
شورای جهانی آرشیو با مجامع و سازمان های زیر همكاری نزدیك دارد:
۱ _ فدراسیون بین المللی مجامع و موسسات كتابخانه ای «ایفلا»۱۸
۲ _ سازمان بین المللی استانداردسازی «ایزو»۱۹
۳ _ مركز بین المللی اطلاعات منابع تاریخی «سیبال»۲۰
۴ _ كنفدراسیون بین المللی شجره شناسی «سیگ»۲۱
۵ _ فدراسیون بین المللی آرشیو فیلم «فیاف»۲۲
۶ _ فدراسیون بین المللی اطلاعات و مدارك «فید»۲۳
۷ _ مجمع بین المللی آرشیو صدا «ایاسا»۲۴
۸ _ كنفدراسیون بین المللی موزه های معماری «ایكام»۲۵
۹ _ كمیته بین المللی موزه های ادبی «ایكلم»۲۶
۱۰_ فدراسیون بین المللی آرشیو تلویزیون «ایفتا» / «فیات»۲۷
۱۱ _ شورای جهانی اتحادیه های علمی «ایكسو»۲۸
۱۲ _ موسسه بین المللی علم آرشیو «ایاس»۲۹
۱۳ _ سازمان هواشناسی جهان «ومو» / «ام»۳۰
جمهوری اسلامی ایران عضو رده «الف» شورای جهانی آرشیو است و در تمام اجلاس های این شورا از حق رای برخوردار است. همچنین در مقابل پرداخت حق عضویت از امكانات این شورا بهره می برد، شامل: استفاده از رهنمودها و انتشارات، پژوهش ها، كمك های مالی، آگاهی از آخرین پیشرفت های فناوری در امر اطلاع رسانی و آرشیو و دریافت تمام جزوات و نشریات منتشره از سوی شورا در تمام اجلاس ها. این شورا نقش موثری در ایجاد و تقویت روابط اطلاع رسانی و آرشیوی با سایر آرشیوهای معتبر دنیا و تبادل این اطلاعات دارد. همچنین ارایه استانداردها، مقررات و سیستم های اطلاع رسانی روش های مدیریت آرشیو و اسناد، سیاست های توسعه، برگزاری دوره های آموزشی در آرشیوهای معتبر دنیا كه موجب افزایش آگاهی آرشیوی كاركنان آرشیوها می شود، از اقدامات این شورا به شمار می آید. شورای جهانی آرشیو نهادی كاملا فرهنگی، علمی است و از دخالت مسایل سیاسی در امور خود جلوگیری می كند. عضویت در این شورا برای آرشیوهای دنیا ضروری است و عدم ارتباط با آن، موجب محرومیت آرشیوها از آخرین پیشرفت های فناوری های آرشیویی و اطلاع رسانی خواهد شد. اجلاس آتی شورای جهانی آرشیو در سال ۲۰۰۴ و در وین، پایتخت اتریش برگزار خواهد شد.
پاورقی:
۱. International Council on Archives (ICA).
۲. CITRA.
۳. CSP.
۴. CPM.
۵. CAD.
۶. ALA.
۷. ARBICA.
۸. CARBICA.
۹. CENARBICA.
۱۰. ESARBICA.
۱۱. PARBICA.
۱۲. SARBICA.
۱۳. SWARBICA.
۱۴. WARBICA.
۱۵. SPA.
۱۶. COMMA.
۱۷. FLASH.
۱۸. IFLA.
۱۹. ISO.
۲۰. CIBAL.
۲۱. CIGH.
۲۲. FIAF.
۲۳. FID.
۲۴. IASA.
۲۵. ICAM.
۲۶. ICLM.
۲۷. IFTA / FIAT.
۲۸. ICSU.
۲۹. IIAS.
۳۰. WMO /

منبع : خبرگزاری میراث فرهنگی