آسیب شناسی دوستی های خیابانی

مرضیه دختری است از جنس همه دختران... شاید روزی با تو بر روی صندلی های مدرسه تکیه زده باشد، شاید شریک لحظه های کودکی یا نوجوانی تو باشد، اما امروز فقط به خاطر یک اشتباه بر دیوار اتاق کودکی اش تکیه زده و به آینده جگر گوشه اش که در کنج دیگر اتاق مشغول بازی کودکانه است، می اندیشد.
برایم می گوید: "همه چیز با یک شوخی شروع شد. یک روز گرم تابستان با چند نفر از دوستان دوره دبیرستان توی پارک کنار مدرسه قرار گذاشتیم تا برای سه ماه تعطیلات خود برنامه ریزی کنیم. من چون سه سال دبیرستان، شاگرد اول بودم به طور طبیعی پای ثابت این جور برنامه های بچه ها بودم. از قضا کمی زودتر به محل قرار با بچه ها رسیدم و برای اینکه حضورم در پارک توجه کسی را جلب نکند، ترجیح دادم در پارک قدم بزنم... ناگهان پسر جوانی به من نزدیک شد و بی مقدمه شروع کرد: سلام خانم... باور کنید من مزاحم نیستم، من از ظاهر شما خیلی خوشم اومده. این شماره من... اگه ممکنه با من تماس بگیرید. مطمئن باشید پشیمون نمی شید. ناخواسته شماره رو گرفتم..." داستان او داستان تکراری بسیاری از دختران ایرانی است که بر اثر یک اشتباه، مسیر زندگی شان تغییر کرده است. یک تماس و آغاز رابطه ای بدون شناخت با سرانجامی مبهم و غیرقابل پیش بینی.
چنین آشنایی هایی وقتی در جدی ترین موارد، به ازدواج ختم می شود، هنوز چندماهی از ازدواج نگذشته شعله های عشق فروکش می کند و اختلافات ظاهر می شود...
رئیس مجتمع قضایی خانواده درخصوص دوستی های خیابانی این طور اظهار عقیده می کند: "آمار طلاق متاسفانه هر سال در کشور ما رو به افزایش است، به طوری که طبق آمارهای سال جاری از هر چهار مورد ازدواج، یکی به طلاق ختم شده است."
محمد جعفری، رئیس مجتمع قضایی خانواده معتقد است: "برخی از دختران و پسران جوان با این انگیزه به سوی دوستی های متقابل کشیده می شوند که فکر می کنند اگر در زندگی نسل گذشته (والدین آنها) اختلافاتی بروز کرده و تنش هایی وجود داشته ناشی از عدم شناخت آنان بوده و اگر آنها قبل از ازدواج با همسر آینده خود رابطه داشته باشند، می توانند جلوی بروز چنین مشکلاتی را بگیرند و به خوشبختی برسند. دختران و پسرانی که بر اثر یک عشق زودگذر یا یک هوس خیالی، در کوچه و خیابان با یکدیگر به اصطلاح دوست می شوند، نمی دانند که سرانجام عشق آنها شکست و جدایی است، زیرا احساسات و غرایز بر این گونه آشنایی ها و ازدواج ها حاکم است، نه عقل و منطق و شناخت واقعی، حتی در دوستی هایی هم که هر دو طرف با نیت و هدف ازدواج پای در این راه می گذارند کمتر دیده شده که به سرانجام خوبی برسند. این دختران و پسران با همه مخالفت هایی که به طور معمول از سوی والدین شان ابراز می شود، زندگی مشترک را آغاز می کنند، ولی غافل از این واقعیت هستند که زیر یک سقف زندگی کردن و با هم بودن اصل مهم زندگی نیست."
رئیس مجتمع قضایی خانواده، در ادامه می گوید: "برای ساختن زندگی پر از مهر و محبت و تربیت فرزندانی سالم، پذیرفتن واقعیات زندگی و این که بتوان با آنها کنار آمد، از زندگی زیر یک سقف و در کنار هم بودن مهمتر است. این قبیل همسران بعد از گذشت مدتی کوتاه از زندگی و فروکش کردن تب و تاب عشق های ظاهری، تازه با حقایق زندگی روبه رو می شوند و هرکدام از آنها چهره واقعی خود را نشان می دهند. تمام آن مسائلی که در روزهای دوستی برای آنان قابل تحمل بود و شاید هیچ کدام از آن موارد اصلاً جلوه ای برایشان نداشته به یکباره مهم می شوند و تازه درمی یابند که نمی توانند با فردی که دارای چنین رفتاری است زندگی کنند. به این ترتیب شک و بدبینی در دل هایشان خانه می کند و مرد به خودش می گوید مبادا زنی که روزی پنهانی با من دوست شده، قبلاً با شخص دیگری هم رابطه داشته، نکند با اشاره پسری غریبه، عشقش را به پای او بریزد و زن نیز در اندیشه این فکر که مرد او دیروز تنها با یک نگاه و خنده عاشق من شد، نکند با نگاه زن دیگری دلش را به او بدهد."
فریبا همتی، روانشناس و مشاور خانواده، معتقد است در این گونه روابط فقط دخترها نیستند که متحمل ضرر و خسارت های جبران ناپذیری می شوند، پسرها نیز به نوبه خود زیان های عاطفی، روحی و گاه جسمی مشابهی را متحمل می شوند. به گفته این روانشناس، چنین مواقعی به دخترها بیشتر صدمه وارد می شود. ازاین رو دختران جوان باید قدرت نه گفتن را در خود تقویت کنند و به این گونه دوستی ها یا عشق های سراب گونه و بی اساس پاسخ منفی دهند. فریب حرف های عاشقانه، ظاهر آراسته یا پیام های احساسی را نخورند تا با احساساتشان بازی نشود.
● دوستی های خیابانی زمینه ساز جرایم خشن
قاضی صفر خاکی، نماینده دادستان در دادسرای جنایی تهران هم در این باره می گوید: "متاسفانه روابط پنهانی پسران و دختران باتوجه به شرایط جامعه همچنان رو به افزایش است به همین خاطر خیلی از جرایم از جمله قتل، آدم ربایی، اخاذی و تجاوز به عنف در این شرایط به راحتی به وقوع می پیوندد. در ظاهر امر رابطه پنهانی میان دختر و پسر که اغلب با عشق های دروغین خیابانی شروع می شود و ناشی از احساسات زودگذر است شاید امر ساده ای به نظر بیاید. اما آمار جرایم در این شرایط موضوعی جدی و قابل بحث است. دختران در این شرایط از آسیب پذیری فراوانی برخوردار هستند. زیرا با برقراری روابط پنهانی در شرایطی قرار می گیرند که همه آبروی خود و خانواده را به باد می دهند. حال آن که زمانی متوجه اشتباه خود می شوند که یا در یک باند تبهکاری و فساد اخلاقی اسیر شده اند یا وسیله ای برای اخاذی افراد هوسران و سودجو هستند، به همین خاطر وقتی کار از کار می گذرد و پل های پشت سر یکی پس از دیگری خراب می شوند دیگر روی برگشت به کانون خانواده را ندارند، درنهایت به بزهکاری روی آورده یا افسرده شده و دست به خودکشی می زنند."
این مقام قضایی نقش خانواده و نظارت صحیح بر رفتار فرزندان برای کاهش چنین آسیب های ویرانگر اجتماعی را اجتناب ناپذیر دانسته و می گوید: برخورد خانواده ها با فرزندانشان باید منطقی و دور از احساسات و عصبانیت های زودگذر باشد. توجه به نیازها و خواسته های منطقی فرزندان و برخورد توام با تدبیر با آنها باعث می شود، والدین هم اقتدار خود را در خانواده حفظ کنند و هم با صمیمیت و عطوفت اشتباهات فرزندان کم تجربه خود را رفع کنند. خانواده ها مطمئن باشند خشونت و تحقیر و تنبیه باعث فرار بچه ها از خانه و گرفتارشدن آنان در گرداب تبهکاری ها می شود در کنار خانواده ها، مدارس و صداوسیما و رسانه ها نیز باید با ارائه برنامه های آموزشی صحیح و کارشناسی روابط پسران و دختران را درحد قانون و شرع به فرزندان آموزش دهند و عواقب سوء و خانمان برانداز روابط نسنجیده را از طریق بررسی های علمی همواره به آنها گوشزد کنند.
به گفته مدیرکل مبارزه با جرایم جنایی نابجا بنا بر آخرین آمار نیروی انتظامی ۴۰ درصد از فجایع تجاوز به عنف در پی برقراری دوستی های پنهان و خیابانی و با وعده ازدواج اتفاق می افتد.
● راه حل های پیش رو را بشناسید
لیلا کریمی روانشناس و مشاور خانواده درخصوص ارتباط جوانان با والدین خود می گوید: متاسفانه جا افتادن یک سری سنت های نادرست در خانواده همیشه باعث شده تا روابط نفوذناپذیری بین فرزندان والدین ایجاد شود. آنچه امروز باعث بروز مشکلاتی چون فرار از خانه می شود، نبود تفاهم میان فرزندان و والدین است. پدر و مادرها اگر به جای نشان دادن قدرت خود درمقابل فرزندانشان به فکر برقراری یک رابطه دوستانه با آنها باشند، می توانند بسیاری از مشکلاتی که امروزه گریبانگیر بسیاری از خانواده ها است، را حل کنند.
به گفته وی دختران جوان اگر در خانه با برادر بزرگ تر و پدرشان رابطه ای دوستانه داشته باشند، هیچ گاه به ارتباط با یک پسر غریبه در کوچه و خیابان نمی اندیشند، اما اگر پدر محبت خود را از دختر جوانش فقط به این بهانه که اقتدارش در خانه به خطر می افتد، دریغ کند؛ دختر جوان آن محبتی را که از او دریغ شده در کوچه و بازار می جوید و حاصل آن چیزی نیست جز همان دوستی های خیابانی که ۶۰ درصد این رابطه ها فاجعه ای دردناک مثل خودکشی یا فرار از خانه را به وجود می آورد.
کریمی معتقد است، آنچه امروز خانواده برای محکم کردن بنیان خود به آن نیاز دارد برقراری روحیه دوستی در میان اعضای خانواده است و این زمینه وقتی فراهم می شود که جوان بدون ترس از تحقیر، توهین یا تنبیه مسائل و مشکلات خود را با والدین در میان بگذارند و درواقع ما باید سعی کنیم روحیه مدارا، در خانواده ها را تقویت کنیم یعنی خانواده باید آموزش ببینند و بدانند که درمقابل کوچک ترین خطای جوانان خود، خویشتنداری خود را از دست ندهند و با برخوردهای شتاب زده زمینه مشکلات بعدی را فراهم نیاورند.

الهام طباطبایی

منبع : هفته نامه آتیه