توصیه‌هایی برای رژیم غذایی سالمندان

بهتر است به عادات غذایی سالمندان احترام بگذاریم و هر نوع تغییر با ملایمت و به شکلی دوستانه ایجاد شود.
▪ نحوه سرو غذا مورد پسند باشد و در مکان مناسبی میل شود
▪ در صورت وجود بی‌خوابی و کم‌خوابی از دادن چای و قهوه پیش از خواب خودداری ‌شود. در کم‌خوابی مصرف یک لیوان شیر گرم پیش از خواب موثر است.
▪ بهتر است وعده ناهار کامل باشد و شام به صورت سبک میل شود. در هر حال توصیه می‌شود حجم غذا کم ولی تعداد دفعات غذا خوردن بیشتر شود.
▪ در سالمندانی که به دلیل داشتن دندان‌های مصنوعی قادر به جویدن غذا نیستند غذا‌های زیر توصیه می‌شود:
برنج نرم به صورت کته، گوشت‌های نازک قیمه‌ای آب‌پز و نرم، ‌سیب‌زمینی پخته پوره شده، سبزی‌های پخته و پوره شده، آب میوه، نان‌های نرم و مکمل‌دار، مرغ پخته و آب آن، تخم مرغ پخته، شیر و ماست و پنیر.
غذا‌های غیر‌مجاز برای سالمندان عبارتند‌از:
غذا‌های چرب سرخ شده، سس‌ها، تخم مرغ نیمرو، حبوبات کم پخت. سبزی‌‌های نفاخ شامل پیاز و پیازچه، تربچه، شلغم و کلم که توصیه می‌شود به صورت پخته میل شود.
تخم مرغ بهتر است به صورت یک روز در میان و یا دو روز در میان استفاده شود و در صورت کلسترول خون بالا مصرف آن ممنوع است.
با توجه به مشکل یبوست در سالمندان، مصرف کافی مایعات و مواد پر‌فیبر مانند نان کامل گندم و میوه‌هایی مثل گلابی رسیده، آلو و آلو زرد اهمیت دارد.
▪ برخی از سالمندان ممکن است مبتلا به فشار خون بالا باشند، در این موارد، رژیم غذایی کم نمک و در صورت نیاز کاهش وزن پیشنهاد می‌شود.
▪ برای متنوع کردن برنامه غذایی می‌توان در تهیه انواع فرنی و پوره به جای آرد گندم از جو سیاه، ارزن، ذرت، جو و گندم استفاده کرد. اضافه کردن پودر فندق و بادام به حریره‌ها برای تامین منیزیم ضروری به نظر می‌سد.
▪ سیب به دلیل داشتن پکتین زیاد باعث کاهش چربی و کلسترول می‌شود.
● عوامل موثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان
۱) عوامل جسمانی:
مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیمار‌ی‌‌های مزمن، بی‌‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ‌ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی و تداخلات دارویی.
۲) مشکلات روحی و روانی:
افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
۳) مشکلات اقتصادی:
درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه.
● اصول کلی در مراقبت‌های تغذیه‌ای سالمندان
۱) مراجعه به‌موقع به پزشک و متخصص تغذیه جهت بررسی وضعیت سلامت و تغذیه و پیروی از یک برنامه غذایی صحیح.
۲) توجه و رسیدگی مناسب به بهداشت دهان و دندان.
۳) مصرف ۶ – ۵ لیوان آب در روز
۴) استفاده از تمام گروه‌های غذایی و ایجاد تنوع غذایی در برنامه روزانه.
۵) مصرف مقادیر کافی میوه‌جات و سبزیجات.
۶) استفاده از نان‌های سبوس‌دار.
۷) محدود کردن مصرف غذا‌های چرب و شیرین.
۸) مصرف کافی لبنیات مثل شیر و ماست.
۹) سالمندانی که دچار بی‌خوابی هستند از مصرف قهوه و چای در بعد از ظهر و شب خودداری کنند و یک فنجان شیر گرم قبل از خواب مصرف کنند.
۱۰) از مصرف چای تا ۲ ساعت بعد از غذا اجتناب کرده و در صورت امکان از لیمو‌ترش تازه در کنار غذا جهت جذب‌ بهتر آهن غذا استفاده کنند.
۱۱) قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت نیم ساعت در روز و استفاده از لباس‌های رنگ روشن
۱۲) به کلیه سالمندان محترم توصیه می‌شود با توجه به شرایط بدنی خود نرمش و تحرک روزانه را هر چند کم آغاز کنند، ‌حتی ۲۰ دقیقه پیاده روی سبک در هوای آزاد می‌تواند در ایجاد نشاط و سلامت سالمندان بسیار موثر واقع شود و برای انجام فعالیت‌های سنگین هم بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

مریم صابونی

منبع : روزنامه تهران امروز