اینترنت، تضعیف یا تقویت باورهای دینی

اگر چه اینترنت هنوز در کشور ما از توسعه و گسترش محدودی برخوردار است اما به دلیل شتاب خارق العاده رشد و پیشرفت آن، به زودی به عنوان جامع ترین و بزرگترین رقیب سایر رسانه های ارتباط جمعی وارد عرصه فعالیت های علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در کشورمان خواهد شد.
اینترنت به دلیل قابلیت ها و پتانسیل های انحصاری و ویژه اش روز به روز بر میزان کاربران و مخاطبان خود افزوده و به زودی تقریباً تمامی ملت ها و دولت های جهان را به خیل استفاده کنندگان از قابلیت های خود پیوند خواهد زد.
اینترنت در مقایسه با سایر رسانه ها وسیله ارتباطی کاملاً خصوصی و فردی محسوب می شود اینترنت این امکان و اجازه را به فرد می دهد تا از میان هزاران دنیای موجود دنیای مورد علاقه خود را برگزیند و ساعت ها در آن غوطه ور شود. ورود به عالم اینترنت ارتباط آدمی را از اطرافیان به کلی قطع نموده و با دنیای دیگری پیوند می زند و فضایی کاملاً فردی و خصوصی برای فرد ایجاد می کند. افراد خانواده مدتی پس از استفاده از اینترنت از یکدیگر فاصله گرفته و هر یک در دنیای دلخواه خود به سر می برند، بر خلاف سایر رسانه ها که با مخاطبان خود ارتباطی یک سویه دارند، اینترنت ارتباطی دو سویه برای کاربران خود ایجاد کرده و از طریق Chat امکان ارتباط همزمان با ده ها نفر را فراهم می سازد.
بدون شک این نحوه از ارتباطات باعث تاثیر گذاری شدید بر کاربران شده و جایگاه و نقش انحصاری و ویژه ای را به اینترنت در بین سایر رسانه ها می دهد.
هیچ یک از رسانه های گروهی توان گریز از حصارهای فراوان عرفی و قانونی را ندارند اما اینترنت به دلیل برخورداری از لایه های ناشناخته و نامحدود تنها رسانه ای است که زمام اختیاراتش در دست دولت ها نبوده و به راحتی می تواند از حصارهای قانونی و رسمی برهد. لذا کارشناسان اینترنت را رسانه ای غیر قابل مهار و کنترل دانسته اند.
سرعت و کثرت سرویس دهی به افراد، ارزانی و سهولت دسترسی به معلومات و برنامه های مورد علاقه و یا ارسال پیام و اطلاعات به مخاطبان ( در سطح جهان)، امکان دست یابی به منبع اصلی و امکان جست و جوی محتوای منابع موجود از دیگر امتیازات اختصاصی اینترنت می باشد، مثلاً از طریق اینترنت فرد به راحتی می تواند به سیستم کامپیوتری کتابخانه کنگره آمریکا و کتابخانه انگلیس برای یافتن کتاب مورد نیاز وصل شده و به جستجوی کتابخانه اطلاعات مورد نظر پرداخته و از آنها کپی بگیرد و یا بسیاری از نشریات، روزنامه ها و بولتن ها به طور رایگان قابل سرچ، بازیابی و کپی برداری می باشند، ابعاد این بخش بسیار وسیع بوده و هر روز بر گستره و تنوع آن افزوده می شود.
مشخصه های بارز فوق باعث گردیده این رسانه غول پیکر روز به روز بر دام و دامنه ی فعالیت های خود افزوده و کاربران را بیش از پیش تحت تاثیر آموزه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود قرار دهد.
استفاده از اینترنت در جهان غرب و غربزده به دلیل هم سنگ و همگون بودن پیام اینترنت با فرهنگ و تمدن مغرب زمین اثر تخریبی چندانی نداشته بلکه در جهت تحقق عینی دهکده جهانی و کدخدایی بانیان پروژه جهانی سازی ( غربی سازی) می باشد.
اما در کشورهای جهان سوم بویژه کشورهای اسلامی آثار و عوارض منفی فراوانی را بجا گذاشته است.
این تاثیرات در ایران اسلامی به جهت پارادوکس ماهیت پیام انقلاب اسلامی با جهت گیری های حاکم بر برنامه های اینترنتی بیش از سایر نقاط جهان بوده است. بویژه آنکه اکثریت مطلق کاربران ایرانی اینترنت را نسل جوان به خود اختصاص داده و لحظه به لحظه بر تعداد آنان افزوده می شود.
جوانان به دور از نظارت پدران و مادران و ناظران وارد دنیای مجازی شده، صندوق الکترونیک خود را چک نموده و بدون مزاحمت دیگران به گفتگو، تبادل عکس، نامه و اخبار، اطلاعات و… می پردازند. در شهرهای بزرگ در اکثر کتاب فروشی ها، فروشگاه ها، دکه های روزنامه فروشی کارت اینترنت به فروش می رسد. اکثر ادارات دولتی، شرکت های خصوصی، دانشگاه ها و بسیاری از مراکز دیگر علمی، اقتصادی و اجتماعی نیز به شبکه اینترنتی متصل بوده و از برنامه ها و پیام های سایت های مختلف اینترنتی استفاده می کنند.
برخوردهای توام با افراط و تفریط با اینترنت ( در کشور ما) موجب تشدید حساسیت ها و توجهات بیشتر به پدیده اینترنت شده است برخی از مسئولان و دست اندرکاران بر این عقیده اند که سایت های اینترنتی جز آثار و عوارض فساد انگیز و سست نمودن باورها و اعتقادات دینی مردم بخصوص نسل جوان اثر دیگری ندارد لذا با کلیت آن به مخالفت برخاسته و با برخوردهای حذفی و پاک کردن صورت مسئله در پی مقابله با رشد و گسترش فناوری اینترنت در کشور می باشند گروهی دیگر منفعلانه در برابر فرآورده های فرهنگی و تولیدات نرم افزاری اینترنت سر تسلیم فرود آورده و هر نوع تلاش در جهت کنترل و بهینه سازی بهره گیری از شبکه جهانی اینترنت را ناممکن می دانند.
اینترنت همچون سایر وسایل اطلاع رسانی همچون تیغ دو دمی است که با توجه به رویکرد کاربران، متولیان و کارشناسان مربوط در دو جهت متضاد قابل بهره برداری بوده و در صورت برخورد منفعلانه یا حذفی، عوارض آسیب زایی آن بیشتر از پیامدهای آسیب زدایی آن خواهد بود.
حذف اینترنت از زندگی امروز به معنای حذف پیشرفته ترین محصول انقلاب ارتباطی و مسدود نمودن بزرگراه های اطلاعاتی در کشور و هضم شدن در معده اینترنت نیز به معنای حذف شدن فرهنگ، باورها و ارزش های دینی ما از حوزه های زندگی فردی و اجتماعی خواهد بود.
آنچه مسلم است، اینترنت در حال حاضر به دلیل خاستگاه و زادگاه اصلی خود و به جهت تغذیه آن توسط بنیادهای فرهنگی سیاسی غرب، فرآیند جهانی سازی ( غربی سازی) و القای استقلال ملت ها و دولت ها و القای فرهنگ واحد جهانی بر اقصی نقاط جهان را طی می کند. و به همین دلیل امروزه اکثر کاربران اینترنت تحت تاثیر آموزه های فرهنگی اجتماعی و حتی سیاسی فرآورده های اینترنتی واقع شده و نسبت به هنجارها، قوانین و ضوابط تعیین شده در کشور بی اعتنا شده اند. تنها با نگاهی هر چند گذرا بر محتوای وبلاگ هایی که اکثر آنها توسط وبلاگ نویسان جوان کشورمان تهیه شده است به این واقعیت تلخ خواهیم رسید که بسیاری از وبلاگ نویسان در حال عبور از سنت ها، آداب، اخلاق و ادبیات بومی و مذهبی بوده و در فضای مجازی اینترنت، ذهن و زندگی جدیدی برای خود شکل داده و فارغ از محدودیت های عرفی و اخلاقی نوعی دنیای بی مرز و بدون خطوط قرمز را تجربه می کنند.
گسست نسلی، هنجار شکنی، جمع زدایی، اعتیاد اینترنتی، سست شدن پیوندها، و تعلقات خانوادگی، نسبی گرایی، پلورالیسم فرهنگی و دینی، گسترش روابط پنهانی و نامشروع گروه های غیر هم جنس تنها بخشی از آسیب ها و آفت هایی است که اینترنت ( در کشور ما) به ارمغان آورده است.
در صورت برخورد دو گانه ( سلبی یا منفعلانه) و عدم وضع و اجرای قوانین جامع و مانع برای استفاده مطلوب از اینترنت همراهی نکردن با جنبش نرم افزاری که از سوی برخی نهادها و متخصصان متعهد و لایق آغاز شده، در آینده نه چندان دور شاهد همگانی شدن بهره بری از اینترنت و توسعه روز افزون آسیب های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در بین آحاد مردم خواهیم بود.

احمد رزاقی

منبع : پژوهه دین