شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا

۲۹ خرداد ـ ۱۹ ژوئن ـ سرآغاز نفود انگلستان در ایران که ایرانیان خاطرات بسیاری بدی از آن دارند


رابرت و آنتونی شرلی (دو برادر انگلیسی) ۱۹ ژوئن سال ۱۵۹۸ میلادی (روزی چون امروز در ۴۰۹ سال پیش) در شهر قزوین ـ پایتخت وقت ایران ـ با شاه عباس اول دیدار كردند كه به نوشته مورخان، با این دیدار نفوذ و سپس مداخله انگستان در امور ایران آغاز شد كه ایرانیان خاطرات بسیاری بدی از آن دارند. این دو برادر همراه با چند انگلیسی دیگر سیزدهم ژوئن وارد قزوین شده و درخواست ملاقات با شاه عباس را كرده بودند كه پس از شش روز انتظار به آن موفق شدند.
میانجی گری در تنظیم قرارداد تركمنچای به سود روسیه، جدا كردن افغانستان و به ویژه منطقه هرات از ایران، سلطه بر خلیج فارس، امضای قرارداد سال ۱۹۰۷ سن پترزبورگ با روسیه و تقسیم وطن ما میان خود ( طرفین قرارداد) و تاسیس واحد نظامی انگلیسی «اس.پی.آر.» در منطقه نفوذ انگلستان در ایران، تحمیل قراردادهای متعدد و گرفتن امتیازهای فراوان از جمله نفت، و نشر و رواج اسكناس، آوردن و بردن دولتها و خریدن بسیاری از مقامات، رجال و ناشران روزنامه ها با دادن پول و وعده و حمایت؛ چند نمونه از مداخلات انگلستان در ایران از دهه سوم قرن نوزدهم بوده است.
انگلستان با هدفهای استعماری، پیش از شاه عباس هم درصدد نفوذ درایران بر آمده بود، ولی موفق نشده بود. شاه عباس كه قصد عقب راندن عثمانی را از مرزهای غربی ایران و اخراج پرتغالی ها را از خلیج فارس و نیز تاسیس یك ارتش ملی و مدرن و خلاص كردن دولت از دست قزلباش (قشون ایلات و عشایر) را داشت در ژوئن ۱۵۹۸ از پیشنهادهای برادران شرلی استقبال كرده بود.
۳۵۳ سال بعد در همان روز (۱۹ ژوئن)، ایرانیان در یك مورد موفق به نجات خود از دست انگلستان شدند. در این روز (۲۹ خرداد) در سال ۱۳۳۰خلع ید از انگلستان در نفت ایران تكمیل شد و روز بعد از آن (سی ام خرداد ۱۳۳۰) دكتر محمد مصدق رئیس دولت گزارش آن را به مجلس داد و پایان یك تجاوز استعماری دهها ساله به حقوق ایرانیان را اعلام داشت و خواست كه گزارش تصویب شود. این گزارش تنها با مخالفت یك نماینده تصویب شد.
از تحولات شش سال اخیر (در عراق و افغانستان) چنین بر می آید که انگلیسی ها در قبال خاورمیانه، هنوز در همان اندیشه های سابق خود هستند. در مارس ۲۰۰۳ در حمله نظامی به عراق مشاركت كردند، اما تنها در منطقه بصره مستقر شدند كه نبض نفت را به دست داشته باشند و باردیگر جای پای خود را در منطقه نفت محكم كنند!.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز