مصایب مادر

از جمله خطرات بارداری علاوه بر سقط، می‌توان به حاملگی خارج رحمی، جدا شدن زوردس جفت و فشار خون حاملگی اشاره كرد.
● جدا شدن جفت
گاهی در اثر جدا شدن جفت، خون‌ریزی اتفاق می‌افتد. در این صورت خون از غشای اطراف جنین یعنی از پرده آمینوتیك گذشته و به خارج بدن راه پیدا می‌كند. دلیل جدا شدن جفت نامعلوم است اما در زنانی كه تعداد زایمان‌های زیادی دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد.
● فشار خون حاملگی
فشارخون حاملگی یكی دیگر از خطراتی است كه در صورتی كه به آن توجه نشود و درمان صورت نگیرد، برای مادر و جنین عوارض زیادی ایجاد می‌كند. گاهی علاوه بر فشار خون، وزن بدن ناگهان افزایش یافته و دست‌ها و صورت هم ورم می‌كند. این حالت یكی از اورژانس‌های بارداری است و باید فورا درمان شود. در صورتی كه به همراه فشارخون، تاری دید، سردرد شدید، گیجی و درد در قسمت بالا و راست شكم وجود داشته باشد باید فورا به بیمارستان یا پزشك خود مراجعه كنید. اگر این حالت فورا درمان نشود ممكن است مادر تشنج كند كه این حالت سلامت مادر و جنین را تهدید می‌كند.
● برای درمان چه كنیم؟
درمان این بیماری به شدت بیماری و سن بارداری بستگی دارد. خانمی كه دچار فشارخون بالا است و بارداری او كمتر از هشت ماه است، باید در بیمارستان بستری شود و به دقت تحت بررسی باشد تا حاملگی او به انتها برسد. این بیمار باید كاملا كنترل شود تا خطری سلا‌مت جنین و مادر را تهدید نكند. در بیمارستان فشار خون مادر چند بار در روز و وزن او هم روزی یك یا دو بار، كنترل و اندازه‌گیری می‌شود. بررسی‌های آزمایشگاهی مثل اندازه‌گیری سلول‌های خونی، پروتئین‌ ادرار و اندازه‌گیری پروتئین در ادرار ۲۴ ساعته هم از دیگر كارهایی است كه پزشك دستور انجام آن را می‌دهد. سلامت جنین نیز با سونوگرافی كنترل می‌شود. در صورتی كه خانمی دچار فشارخون بالا در حد خفیف است و بین هفته ۳۲ تا ۳۷ حاملگی است، پزشك دستور می‌دهد در منزل استراحت مطلق داشته باشد تا زمانی كه فشارخون پایین بیاید و زمان زایمان شروع شود. در این مدت باید هفته‌ای یك بار به پزشك مراجعه كند تا سلامت او و جنینش بررسی شود.
● آیا پیشگیری دارد؟
بهترین راه كاهش خطرات فشار خون حاملگی، مراجعه به پزشك در اوایل حاملگی و مراجعات منظم بعدی برای معاینات ماهانه و رعایت دستورات پزشك است. برای پیشگیری از ابتلا به فشارخون حاملگی این نكات را حتما رعایت كنید:
▪ از مصرف هر گونه دارو بدون توصیه پزشك خودداری كنید.
▪ در دوران بارداری از یك رژیم غذایی متعادل استفاده كنید.
▪ از مصرف زیاد نمك و غذاهای چرب خودداری كنید و مصرف مكمل‌های ویتامینی و مواد معدنی را در بارداری فراموش نكنید.
▪ طی بارداری در برنامه‌های مراقبت پیش‌زایمانی شركت كنید.
● در صورت درمان نشدن چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر عارضه فشارخون تشخیص داده نشود، ممكن است حتی موجب مرگ جنین و مادر شود اما اگر زود تشخیص داده شده و در سراسر دوران بارداری درمان شود، معمولا بدون هیچ عارضه‌ای در عرض چند روز پس از زایمان، برطرف می‌شود. اگر زایمان پیش از موعد رخ دهد، احتمال زنده ماندن نوزاد بستگی به بلوغ جسمی او دارد. عوارض احتمالی برای مادر، ممكن است شامل:
۱) سكته مغزی
۲) تشنج
۳) جمع شدن آب در ریه‌ها
۴) نارسایی كلیه
۵) افزایش خطر بروز فشارخون بالای غیرمرتبط با بارداری پس از ۳۰ سالگی باشد.
● حاملگی خارج رحمی
یكی دیگر از اورژانس‌های بارداری، حاملگی خارج رحمی است كه این حالت، زمانی اتفاق می‌افتد كه تخم لقاح یافته به حفره رحم نمی‌رسد و در بافت‌های دیگر غیر از پوشش درونی رحم، مثل لوله‌های رحمی و گاهی تخمدان و یا حتی در گردن رحم جایگزین می‌شود. با افزایش اندازه تخم لقاح یافته، لوله رحمی بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و در نهایت لوله را پاره كرده و به حفره شكم می‌افتد. این حالت درد شدیدی را در مادر ایجاد می‌كند و در صورتی كه به او رسیدگی نشود، ممكن است به مرگ او منجر شود.
● چه كسانی مستعد حاملگی خارج رحمی هستند؟
حاملگی خارج رحمی، در زنانی كه در سن ۳۵ تا ۴۴ سالگی حامله می‌شوند بیشتر اتفاق می‌افتد. از عوامل ایجادكننده حاملگی خارج رحمی می‌توان موارد زیر را نام برد:
▪ التهاب لوله‌های رحمی
▪ بیماری‌های التهابی لگن
▪ شیمی درمانی
▪ ناهنجاری‌های مادرزادی رحم و لوله‌های رحمی
▪ جراحی‌های اخیر در لگن
▪ وجود IUD یا وسایلی كه برای جلوگیری از بارداری در رحم كار گذاشته می‌شود.
▪ بیماری‌های منتقله از راه جنسی مثل سوزاك و سیفلیس
● علایم آن چیست؟
تاخیر یك تا دو هفته در شروع خون‌ریزی قاعدگی و لكه‌بینی ممكن است احتمال حاملگی خارج رحمی را نشان دهد. علایم، گاهی به صورت سوزش در سمت مبتلا شروع می‌شود كه به دلیل اتساع لوله‌های رحمی است. دردهای قولنجی شدید هم مادر را آزار می‌دهد. در صورتی كه لوله‌های رحمی پاره شوند، بیمار دچار درد بسیار شدید و غیرقابل تحمل، گیجی و غش، تهوع و استفراغ می‌شود.
● درمان حاملگی خارج رحمی چیست؟
پس از تشخیص حاملگی، جراحی سریعا انجام می‌شود، زیرا خطر، سلامت مادر را تهدید می‌كند. در جراحی تخم جایگزین شده برداشته شده و خون‌ریزی‌ مادر كنترل می‌شود. سپس مسكن برای كاهش درد به او داده می‌شود.‌غ‌
● آنچه خطر را تشدید می كند
در صورت وجود هر یك از موارد زیر، احتمال بروز فشارخون حاملگی بیشتر می‌شود. به همین دلیل خانم‌هایی كه این شرایط را دارند باید بیشتر مراقب خود باشند:
▪ برای اولین بار حامله شده باشند.
▪ به بیماری كلیوی یا بیماری لوپوس كه نوعی بیماری سیستم ایمنی بدن است، مبتلا باشند.
▪ سابقه خانوادگی مثبت فشارخون داشته باشند.
▪ قبل از بارداری به فشارخون مبتلا باشند.
▪ دو قلو یا چند قلو باردار باشند.
▪ سن آنها كمتر از ۲۰ یا بیشتر از ۳۵ سال باشد.
▪ چاق باشند یا دچار اضافه وزن باشند.
▪ سابقه فشارخون، قبل از هفته سی و دوم حاملگی را داشته باشند.
▪ تغذیه نامطلوب و دیابت هم احتمال فشارخون بارداری را افزایش می‌دهند.
خوب است بدانید كه فشارخون حاملگی معمولا پس از هفته بیستم بارداری و اكثرا پس از هفته سی‌ام بارداری ایجاد می‌شود.

مژگان كریمی

منبع : روزنامه سلامت