کارنامه داوران در جام ششم

لیگ ششم سرشار از چالش های داوری بود. با وجود این كه در فصل گذشته داوران از نظر میزان دریافت مالی از اوضاع بهتری برخوردار بودند و انتظار می رفت شاهد اعتراض های كمتری نسبت به این مسأله و قضاوت داوران باشیم ولی باز هم شاهد بودیم كه در بعضی از بازی ها داوران ناخواسته سوت هایی زدند كه سرنوشت بازی ها و حتی سرنوشت تعدادی از تیم ها را در مسیر صعود و یا سقوط تغییر داد. عدم اعتماد به داوران ایرانی برای قضاوت در بازی شهرآورد خود دلیلی است كه نشان می دهد هنوز مسئولان ورزشی به داوران ایرانی، اعتماد كامل ندارند. نبودن نماینده ای از داوران كشورمان در مسابقه های جام جهانی و همچنین حضور تنها یك یا دو نماینده از جامعه داوری در جام ملت های آسیا یك هشدار جدی برای جامعه داوری ما است و نشان می دهد هنوز داوران ما تا داوری در سطح جهانی فاصله دارند و باید این فاصله را با بررسی اشتباهات و نیز شركت در كلاس های پیشرفته كمتر كنند.
آنچه مسلم است پس از پایان لیگ ششم بهترین فرصت برای ارزیابی كارنامه داوران فراهم شده است و داوران و مسئولان كمیته داوران فدراسیون فوتبال در این ایام می توانند با بازبینی فعالیت های داوران در لیگ ششم مشكلات داوری را از نزدیك بررسی و راهكارهای مناسبی را برای داوری بهتر در لیگ هفتم ارائه دهند.
معدل ۱۶ به داوری لیگ ششم از سوی تعدادی از كارشناسان و داوران كشورمان نشان از كار نامه موفق داوری در مسابقه های لیگ برتر است كه داوران جوان در كنار داوران با تجربه آن را كسب كردند.
بررسی داوری لیگ ششم از سوی كارشناسان داوری نشان می دهد استفاده از داوران جوان یك گام بسیار مثبت از سوی كمیته داوران بوده و آینده درخشانی را برای داوری به ارمغان خواهد آورد.
● درخشش داوران جوان
محمدفنایی، كارشناس داوری و تنها نماینده جامعه داوری ایران در مسابقات جام جهانی با اعتقاد به این كه در لیگ های پنجم و ششم داوران جوان با قضاوت های خوبشان درخشیدند می گوید: استفاده از داوران جوان می تواند پشتوانه بسیار خوبی برای آینده داوری ما باشد. البته طبیعی است كه وقتی داوران جوان وارد صحنه می شوند ممكن است نارسایی هایی نیز پیش بیاید ولی معتقدم باید داوران جوان كشورمان را فقط در لیگ های دسته اول و یا پائین تر امتحان نكرد و اجازه دهیم آنها در لیگ برتر و حتی مسابقات حساس خودشان را نشان بدهند. این پیشكسوت داوری با اعلام این كه اشتباهات داوران جوان در لیگ ششم كمتر از داوران بزرگ بود گفت: قضاوت خوب این داوران باعث به وجود آمدن انگیزه رقابت در بین داوران دیگر شد به طوری كه آنها احساس كردند اگر قضاوت خوبی انجام ندهند داوران جوان جای آنها را خواهند گرفت و این رقابت باعث پیشرفت داوری در فوتبال ما می شود.
فنایی كه به آینده داوری در فوتبال ایران بسیار خوشبین است یكی از مشكلات اساسی داوری را نبود مسئول ثابت در فدراسیون فوتبال و عملكرد ضعیف سیستم مدیریت می داند و معتقد است سیستم مدیریتی ضعیف و نبود مسئول ثابت در فدراسیون فوتبال بر داوری لیگ ششم تأثیر گذار بود. وقتی كمیته داوران احساس كند موقت است و مسئولان فدراسیون نیز موقتی باشند این مسئولیت قوی نخواهد بود و زمانی كه مدیران رده بالا نتوانند وظایف خودشان را به درستی انجام دهند این امر بر رده های پائینی مدیریت تأثیر گذار خواهد بود.
● محك زدن در بازی های حساس
دكتر پرویز سیار یكی از كارشناسان داوری كه با دقت و ظرافت خاصی مسائل داوری را نقد می كند اعتقاد دارد كه داوری در لیگ ششم نسبت به لیگ های سال های گذشته بهتر بود و داوران جوان در لیگ های پنجم و ششم قضاوت های خوبی انجام دادند.
وی با مقایسه داوری در كشورهای اروپایی و ایران گفت: در كشور آلمان ۴۴ داور رقابت های بوندس لیگا های ۱ و ۲ را قضاوت می كنند. ماركوس مرك كه تاكنون ۵ سوت طلایی را كسب كرده است در سال ۲۰۰۵ تنها ۱۱ مسابقه را قضاوت كرد در حالی كه در كشورما داوران ارشد مانند مسعود مرادی و یا سعید مظفری ۱۸ مسابقه و در سال های گذشته ۲۰ مسابقه را قضاوت می كردند كه این امر تأثیر زیادی بر نوع قضاوت آنها خواهد گذاشت. در لیگ های پنجم و ششم با اقدامات مثبتی كه از سوی سیدرضا غیاثی و مسعود عنایت صورت گرفت و با آمدن داورهای جوان شاهد رشد و شكوفایی جامعه داوری بودیم و در مجموع قضاوت ها نسبت به سال های گذشته بهتر بود.
وی كه به نظر می رسد به داوری بیشتر از حرفه پزشكی علاقه مند است با اعتقاد به این كه باید داوران را در بازی های حساس محك زد می گوید: باید داوران در این بازی ها و تصمیم های شجاعانه در آن آزمایش شوند و در این بازی ها است كه می توان نمره واقعی به داوران داد. در بازی های حساس مثل مسابقه پلی آف (حذفی) بین راه آهن و فولاد خوزستان كه شكست یكی از این تیم ها ارزش آن باشگاه را از ۶ میلیارد تومان به ۱ میلیارد تومان كاهش می دهد داورانی می توانند قضاوت كنند كه شجاع باشند و من خوشحال هستم كه همان طور كه ۴ سال قبل در مسابقه بین آلمان و فرانسه اعلام كردم كه در كشور ایران ما یك داور جوان و بسیار خوبی به نام محسن تركی داریم كه او در آینده ماركوس مرك ایران خواهد شد و امروز نیز شاهدیم این داور یك مسابقه حساس حذفی مهم را سوت زد و بهترین قضاوت را انجام داد. در كنار او سعید مظفری كه به شایستگی سوت طلایی را گرفت و سخت ترین بازی های لیگ ششم را قضاوت كرد.
● بحران رسانه ای
هوشنگ نصیرزاده حقوقدان و یكی دیگر از كارشناسان داوری نیز عملكرد داوران را در لیگ ششم مثبت ارزیابی كرده و می گوید آمارها نشان می دهد كه داوران جوان در لیگ ششم موفق تر از داوران قدیمی قضاوت كردند و انتخاب سعید مظفری برای دریافت سوت طلایی یكی از آن نمونه هاست. وی با اعتقاد به این كه با بررسی جدول مسابقه های لیگ ششم می توان عملكرد داوران را ارزیابی كرد گفت: از همان ابتدای مسابقه ها تیم های فولاد و راه آهن در پائین جدول و تیم های سایپا، استقلال اهواز و ۲ تیم معروف پایتخت در بالای جدول بودند و این آرایش تقریباً تا آخر ادامه داشت اگر چه تیم هایی بودند كه داوری را برای مكان خود در جدول مقصر می دانستند و یا مدیرعاملانی كه برای توجیه عدم توانایی كادر فنی تیمشان از دیوار داوران بالا می رفتند ولی با این تفاسیر باید گفت اگر چه داوران در لیگ ششم یك بحران رسانه ای ناشی از حمله به حیثیت خود را سپری كردند ولی باید این موضوع را در نظر گرفت كه تمام اشتباههای آنها در طول فصل ناشی از خطا های انسانی، عدم مهارت برخی از داوران، جایگیری های غلط، انتخاب نامناسب ساعت پرواز و به هم ریختن ریتم بدنی بوده است و نمی توان آنها را به حمایت از هیچ كدام از تیم های لیگ برتر متهم كرد.این كارشناس حقوقی با اشاره به این نكته كه داوران در كشورما از سوی میلیون ها نفر مورد نقد و بررسی قرار می گیرند یكی از دلایل اعتراض عمومی به استفاده از داوران جوان را چهره جدید آنها در ذهن بازیكنان و تماشاگران عنوان كرد و گفت: زیان های جبران ناپذیر اشتباه های برخی از داوران به برخی از تیم ها آنقدر هنگفت تلقی می شود كه تیمی مانند صبا باتری اقدام به تهیه یك لوح فشرده از تمام خطا های داوران علیه این تیم كرده و اگر این وضعیت برای تمام تیم ها ایجاد شود آنها نیز اقدام به چنین كاری می كنند و مدعی می شوند كه تیم آنها از سوی داوران متضرر شده است. به همین دلیل سطح توقعات از داوران فوتبال بالا رفته است. توجه مردم به برنامه های غلط تلویزیونی و اطلاعات تماشاگران در مورد قوانین بازی فوتبال به صورت فزاینده ای بالارفته است و داورانی كه همیشه باید توسط ناظران داوری مورد ارزیابی قرار گیرند امروزه توسط میلیون ها نفر نقد و بررسی می شوند. در كنار این موارد چهره جدید داوران جوان در ذهن بازیكنان و تماشاگران باعث شده است برخی از تصمیمهای آنها با تعجب تماشاگران مواجه شود ولی این در حالی است كه آمارها نشان می دهد داوران جوان از داوران قدیمی موفق تر سوت زده اند.
نصیرزاده با اعتقاد به این كه داوران جوان یك نوع حساب پس انداز هستند می گوید: سرمایه گذاری كمیته داوران برای داوران جوان یك نوع حساب پس انداز است كه حق برداشت آن به كمیته داوران بعدی داده می شود.
در همین حال كمیته داوران فدراسیون فوتبال كه وظیفه سنگین انتخاب داوران و ناظران مسابقات فوتبال را به عهده دارد عملكرد داوران در لیگ ششم را در مجموع مثبت ارزیابی كرده و یكی از مشكلات داوری در لیگ ششم را عدم یكنواختی در تصمیم گیری های داوری اعلام می كند.
● دورنمای خوب داوری
مسعود عنایت رئیس كمیته داوران فدراسیون فوتبال با اشاره به این كه در لیگ ششم و در مجموع كلیه مسابقه ها از ۲۳۸ داور ایرانی استفاده شد گفت: در ۲۴۰ مسابقه برگزار شده تعداد ۲۳۸ مسابقه را داوران ایرانی قضاوت كردند و تنها ۲ بازی رفت و برگشت استقلال و پرسپولیس را داوران خارجی سوت زدند.
وی ادامه داد: ۲۳ داور و ۴۹ كمك داور مسابقه های لیگ برتر را قضاوت كردند كه در بین آنها مسعود مرادی با ۱۸ قضاوت و ایرج ساعدی با یك قضاوت بیشترین و كمترین قضاوت ها را انجام دادند و در مجموع قضاوت داوران خوب و مطلوب بود گرچه انتظارهایی كه كمیته داوران برای مطلوب تر شدن قضاوت ها داشت محقق نشد.
وی دلیل استفاده از داوران جوان را كمبود پشتوانه داوری عنوان كرد و گفت: داوران جوان ما در این مسابقه ها خوب قضاوت كردند گرچه، تعدادی از آنها نیز دچار اشتباههای تأثیرگذار در نتیجه بازی ها بودند ولی به طور كل دورنمای داوری ما خوب است و در این بازی ها تعدادی از داوران مانند سعید مظفری زاده و احمد صالحی و نمونه های دیگر قابلیت خودشان را نشان دادند و با وجود داوران خوش آتیه برای فصل آینده دستمان بازتر است و از این داوران كه نسبت به گذشته با تجربه تر شده اند می توانیم در لیگ هفتم استفاده كنیم.
● تشكیل اردو
اكنون با بررسی نظارت كارشناسان داوری در مورد قضاوت های داوران در لیگ ششم این سؤال مطرح می شود كه چه راهكارهایی می توان اندیشید و چه اقدامات عملی می توان انجام داد تا داوری در لیگ هفتم شكل بهتری پیدا كند و دیگر شاهد تكرار اشتباهات از سوی داوران و اعتراض از سوی تیم ها در لیگ هفتم نباشیم.
محمدفنایی، كارشناس داوری با اشاره به فاصله بین پایان لیگ ششم و آغاز لیگ هفتم این زمان را بهترین فرصت برای برگزاری كلاس های توجیهی و بررسی اشتباهات داوری می داند و می گوید: در این زمان كه اكثر داوران فوتبال دوران استراحت را سپری می كنند كمیته داوران می تواند با برگزاری كلاس های توجیهی، اشتباهات داوران در لیگ ششم را به وسیله فیلم و برنامه های تلویزیونی آنالیز كند و آن را به داوران تذكر بدهد. هر داوری كه عاشق پیشرفت در داوری است در طول این ایام می تواند نقاط ضعف خودش را بازبینی كند و از این فرصت می توان برای هماهنگی بیشتر بین داوران، كمیته داوران و ناظران شان استفاده كرد زیرا یكی از مشكلات مهم عدم هماهنگی بین ناظران است و نبود یك روش و یك سیستم یكنواخت باعث شده تا امروز شاهد باشیم كه ۲۰ ناظر فوتبال با ۲۰ تفكر متفاوت نسبت به مسأله ای برخورد می كنند. برگزاری كلاس های آموزشی برای داوران یكی از مواردی است كه توسط بسیاری از كارشناسان تأكید می شود. دكتر پرویز سیار معتقد است هر چقدر كلاسهای آموزشی برای داوران برگزار كنیم نتایج مثبتی در قضاوت آنها خواهیم دید. وی با انتقاد از این كه داوران خیلی كم دور هم جمع می شوند می گوید: داوران باید هرچند وقت یكبار دور هم جمع شوند و اشكالات یكدیگر را مطرح و داورهای بزرگ با راهنمایی ها این اشكالات را همراه با رئیس كمیته داوران بر طرف كنند و امیدوارم كمیته داوران با توجه به فرصت زمانی كه تا لیگ هفتم باقی است این كلاس ها را برگزار كند.
● آمادگی بدنی
هوشنگ نصیرزاده حقوقدان و كارشناس داوری پائین بودن آمادگی بدنی برخی از داوران را یكی از مشكلات اساسی می داند و معتقد است تا زمان آغاز لیگ هفتم فرصت مناسبی است تا داوران با تمرین به آمادگی مطلوب برسند. در این ایام می توان با برگزاری كلاس های آموزشی داوران برخی تصمیمات شان در مسابقه ها را دوباره مرور كنند و قضاوت های درست آنها و سوت زدن های بجا و بموقع آنها می تواند آموزش مناسبی برای دیگر داوران باشد ولی در كل معتقدم كه برخی از تنش های داوری را نظرات اشتباه برخی از كارشناسان در تلویزیون به وجود می آورد به طوری كه با بعضی از تصمیمات داوران به طور نامنصفانه برخورد می شود. حال با این تفاسیر و نظرات كارشناسان داوری درباره كارنامه داوران لیگ ششم باید منتظر آغاز لیگ هفتم بود تا از نزدیك ببینیم چقدر برگزاری كلاس های آموزشی و همچنین استفاده از تجربیات داوران قدیم تأثیری در داوری ها خواهد گذاشت و ما شاهد قضاوت های بدون حاشیه داوران با شیم و روزی فرا رسد كه در مسابقه های جهانی و قاره ای نمایندگان شایسته ای از جامعه داوران كشورمان داشته باشیم.
شاید اقدامی را كه كمیته داوران در نظر دارد در مردادماه سال جاری برای بررسی اشكالات داوران انجام دهد بتواند به عنوان یكی از بهترین راهكارها مطرح كرد.
مسعود عنایت، رئیس كمیته داوران در تشریح برنامه این كمیته در زمینه آموزش داوران می گوید: از ۱۶ تا ۱۹ مردادماه با حضور ۸۰ داور و كمك داوری كه در لیگ برتر قضاوت كرده اند در كمپ تیم ملی به بررسی مشكلات داوران و همچنین بررسی دقیق علمی تصمیمات داوران در بازی های لیگ خواهیم پرداخت.
وی ادامه داد: تمام فیلم های قضاوت داوران در لیگ برتر به نمایش در خواهد آمد و آموزش های لازم به داوران به صورت تئوری و هم به صورت عملی در روی زمین داده خواهد شد و امیدواریم با برگزاری این كلاس بتوانیم اشتباهات داوری را به حداقل برسانیم و شاهد قضاوت های خوب داوران در لیگ هفتم باشیم.

یوسف حیدری

منبع : روزنامه ایران